Overmoed en onverstand. Beschouwingen over politiek

[p. 217]

VI Correspondentie met Job Cohen

[p. 219]

Eerste brief aan Job Cohen

Amsterdam, 18 februari 2008

Zeer Geachte Burgemeester, beste Job,

Het weekblad Opinio is een aanwinst voor Nederland. Het bevat namelijk veel, ook wat langere, interessante artikelen en is resoluut niet-politiek correct. Precies wat wij nodig hebben. Dit weekblad nu heeft ons gevraagd enige brieven ter publicatie aan elkaar te schrijven.

Ik voel mij vereerd dat je daarin hebt toegestemd ondanks de risico's die zo'n briefwisseling met zich meebrengt. Jij bekleedt namelijk een belangrijk openbaar ambt. Ik niet. Als burgemeester van Amsterdam moet je soms doen en zeggen waar je het eigenlijk niet mee eens bent. Voor de criticus die ik moet zijn, is dat prijsschieten. Daar staat tegenover dat jij vast allerlei knappe knoppen om je heen hebt die steekhoudende argumenten voor je kunnen vinden, terwijl ik alles uit mijn tenen moet halen. Zo staan wij misschien toch weer gelijk.

Laat ik beginnen met het interview met jou dat eind 2007 in De Pers is gepubliceerd. Daar staat veel in. Helaas wordt dat ontsierd door de schampere toon die in Nederland doorgaat voor kritische journalistiek. Maar daar kun jij niets aan doen.

Zo wordt je doelstelling ‘de boel bij elkaar houden’ wat minderwaardig gevonden want niet ‘visionair’. Terecht heb je die kritiek met enige felheid van de hand gewezen omdat er geen alternatief is.

Ik vind ‘de boel bij elkaar houden’ net zo belangrijk als jij. Maar het mag niet neerkomen op ‘de grootste schreeuwlelijk gelijk geven’. Soms is het nodig te zeggen: ‘Tot hier en niet verder, ook al wordt dat een provocatie genoemd.’

[p. 220]

Hierover gaat een artikel van Hero Brinkman dat eind januari 2008 in de Volkskrant is gepubliceerd. Zeker, Brinkman is nu lid van de Tweede Kamer voor de partij van Geert Wilders. Maar hij was destijds politieman en buurtregisseur van de wijk waar de fundamentalistische El Tawheed-moskee zich bevindt. Men mag dus veronderstellen dat hij weet waarover hij spreekt.

Brinkman beschrijft een paar onaangename incidenten. Zo vertelt hij dat na rellen op het August Allebéplein in januari 2006 de politie onder instructie stond niet meer in uniform in die buurt te surveilleren ‘omdat dit door Marokkaanse jongens als provocatie opgevat kon worden en rellen kon veroorzaken’. Is dit waar? Zo ja, is dit ‘de boel bij elkaar houden’?

Een tweede door Brinkman beschreven voorval betrof een honderdtal Marokkaanse jongens die plunderend over de Nieuwendijk trokken. De me was in de buurt aanwezig maar mocht niet worden ingezet. Weer: is dit waar? Zo ja, waarom mocht dat niet?

Een andere oud-politieman is Ahmed Marcouch, nu deelraadsburgemeester van Amsterdam. Onlangs deed hij het voorstel criminele buitenlanders met een verblijfsvergunning uit te zetten. Zelf heb ik een soortgelijk voorstel gedaan toen ik fractievoorzitter van de vvd in de Tweede Kamer was. Daar is toen niets van gekomen. Nu waarschijnlijk ook niet. Toch is het voorstel redelijk. Wie hier een delict begaat - en dan heb ik het niet over het stelen van een pak melk -, verspeelt zijn recht op een verblijfsvergunning. Ben jij bereid Marcouch te steunen? Of houd je je liever aan de lijn van de Partij van de Arbeid, die zo'n maatregel schuwt?

Een laatste punt betreffende ‘de boel bij elkaar houden’. Een paar jaar geleden hebben wij beiden gesproken op de herdenking van de Kristallnacht, die toen 65 jaar geleden daarvoor had plaatsgehad en die de opmaat was geweest voor het grootschalige antisemitisme in Duitsland.

Er waren vijf of zes sprekers. Tot mijn starre verbazing was ik de enige die vermeldde dat verreweg de meeste antisemiti-

[p. 221]

sche incidenten in Nederland door islamisten werden gepleegd. Waarom liet jij na dit notoire feit te vermelden? Was dit om niet te provoceren? Om de boel bij elkaar te houden?

Onlangs hield je een toespraak bij het Auschwitzmonument. Die toespraak, zoals in de Volkskrant gepubliceerd, was om verschillende redenen opmerkelijk. Je veronderstelde dat ‘angst en wantrouwen jegens de ander (sinds “Auschwitz”) niet zo groot zijn geweest’. Als deze uitspraak op Europa slaat, is zij pertinent onjuist. Wie spreekt over ‘angst en wantrouwen’, moet toch in de eerste plaats denken aan de Oost-Duitse Stasi - zie de film Das Leben der Anderen (2006) - aan de gevangenen in de Moskouse Lubiankagevangenis of aan de moslims in Srebrenica, die terecht voor hun leven vreesden. Je zult het hier ongetwijfeld mee eens zijn. Je moet het dus op Nederland hebben gemunt. Maar klopt die stelling dan? Waaruit blijken die ‘angst en wantrouwen’? Zijn daar gegevens over?

Je zei in diezelfde toespraak dat angst en wantrouwen ‘in uiterste instantie’ tot een herhaling van Auschwitz kon leiden. Werkelijk? In Nederland? Zijn Geert Wilders en zijn pvv werkelijk de wegbereiders van een Nederlands Auschwitz? Ik geloof er eerlijk gezegd niets van.

Los van deze overwegingen moet mij van het hart dat ik de door jou gemaakte verwijzing ongepast vind. Elke verwijzing naar Auschwitz loopt het risico ‘het ultieme kwaad’ (zoals jij het terecht noemt) te banaliseren. En dat mag niet gebeuren. Dit is wat de Duitse schrijver Martin Walser ‘de instrumentalisering van Auschwitz’ noemt. Hij wijst die af. Ik doe dat ook.

Je toespraak noemt ook uitingen van haat jegens mensen ‘die anders zijn, die een andere religie aanhangen, die niet tot dezelfde groep behoren’. Heb je het hier over de imams van de El Tawheed-moskee, wier website vol staat van anti-joodse en homofobe teksten?

Of had je het over autochtonen die allochtonen ‘buitensluiten’? Ik wil de incidenten van racistische hatemail niet geringschatten. Waar mogelijk moeten hun auteurs worden vervolgd. Bij mijn weten gebeurt dat ook.

[p. 222]

Maar hoeveel moslims doen geen moeite te integreren? Wat zei burgemeester Marcouch in Volkskrant magazine van 26 januari 2008, sprekend over Marokkaanse jongens in zijn wijk? ‘Het liefst willen die jongens horen dat hun mislukking helemaal aan anderen ligt. (...) Als je in Amsterdam woont, zit je op goud. Moet ik het ook nog oppakken om het in hun handen te stoppen?’ Vind je niet dat je met je Auschwitz-toespraak Marcouch in de kou hebt laten staan?

In het interview dat ik aan het begin van deze brief noemde, zei je: ‘De positie van allochtone vrouwen is mede dankzij Ayaan Hirsi Ali bij mij hoger op de agenda komen te staan.’ Ik was blij dat te lezen. Dinsdag 12 februari had ik een eetafspraak met Ayaan in Parijs. Dat was twee dagen na de massale bijeenkomst in de École normale supérieure ter ere van Ayaan en om Nederland aan de schandpaal te nagelen.

Die bijeenkomst was georganiseerd door Bernard-Henri Lévy en Pascal Bruckner. Doel was Ayaan de Franse nationaliteit aan te bieden zodat zij ook Franse bescherming zou kunnen krijgen.

Maar ik betwijfel of zij die Franse nationaliteit krijgt. Sarkozy moet namelijk rekening houden met de vijf miljoen moslims of zo die in Frankrijk wonen. Die zullen Ayaans naturalisatie niet toejuichen.

Ayaan zei mij in Parijs: ‘Ik wil altijd Nederlandse blijven, want ik houd van Nederland.’ Maar Geert Mak, Jan Blokker, Hugo Brandt Corstius en Michaël Zeeman houden niet van haar. Joost Zwagerman heeft dat onlangs nauwkeurig beschreven. Op schampere toon noemen deze critici haar een fundamentalist omdat zij opkomt voor de rechten van de vrouw in de wereld van de Islam.

Haar critici geven voorrang aan het cultuurrelativisme boven de vrouwenemancipatie. Of misschien is het slechts een zaak van benepenheid. Die kenmerkt dan hoofdzakelijk het linkse intellect. Het woord ‘progressief’ is daarmee een aanfluiting geworden.

Met liberale groet, Frits Bolkestein