Overmoed en onverstand. Beschouwingen over politiek

[p. 149]

Debat met Ayaan Hirsi Ali en Bas Heijne

In 1991 verscheen in een van de grote Nederlandse dagbladen een artikel over immigratie. Meer dan honderd artikelen volgden, de meeste tegen, sommige voor. De essentie kan in drie punten worden samengevat:

1	De politiek van de toenmalige regering was ‘integratie met behoud van eigen culturele identiteit’. Die politiek moest veranderen in ‘integratie in de Nederlandse samenleving, met aanpassing van de cultuur’.
2	Daar waar islamitische waarden van immigranten in conflict kwamen met essentiële waarden van de Nederlandse samenleving, zouden deze laatste moeten gelden.
3	Oordelend naar de standaard van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens was de heersende beschaving in West-Europa heden ten dage superieur aan de islamitische beschaving.

De voorbeelden die ik gaf van essentiële waarden van de Nederlandse samenleving - want ik schreef dit artikel zelf - waren: scheiding van kerk en staat, gelijkheid van man en vrouw, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst.

Bepaalde Nederlandse wetten konden worden aangepast, zo ging ik verder, zoals die met betrekking tot het slachten en gebruiken rond het begraven, om rekening te houden met islamitische gewoontes. Maar waar het om essentiële waarden ging, was er geen compromis mogelijk; daar kon niet over worden onderhandeld.

Ik schreef dat artikel omdat ik bang was dat een lakse inte-

[p. 150]

gratiepolitiek zou leiden tot etnische getto's: gebieden die gekenmerkt worden door hoge werkloosheid, hoge criminaliteit, slechte kennis van de Nederlandse taal en de Nederlandse samenleving, waar vrouwenrechten niets voorstellen.

Ik gaf aan dat het percentage immigranten van niet-westerse afkomst in de vier grootste steden snel steeg: in Amsterdam met 1 procent per jaar. Ik was bang dat het gedrag van de moslims zou veranderen zodra ze een absolute meerderheid hadden, wat in Amsterdam in ieder geval binnen een beperkt aantal jaren het geval zou zijn. En ik maakte me zorgen over botsingen tussen de culturen van immigranten en van Nederlanders.

Maar ik wilde me vooral verzetten tegen de politieke correctheid van het kartel van zelfbenoemde deskundigen die bepaalden welke gedachtegang geoorloofd was en welke niet. Kortom, ik wilde aandacht vragen voor de donkere kanten van multiculturalisme.

Wat is er gebeurd in de vijftien jaar nadat ik dat artikel schreef? Ik wil graag stilstaan bij drie aspecten: 1) politieke correctheid; 2) de mate van integratie; en 3) het zelfvertrouwen van West-Europeanen.

Politieke correctheid is zo goed als verdwenen, hoofdzakelijk vanwege de werkelijkheid.

Vooral in Rotterdam kon de realiteit niet langer worden ontlopen. Daar begon het publieke debat over de spreiding van immigranten, een onderwerp dat in 1995 nog taboe was. Het was niet langer mogelijk de problemen van een multiculturele samenleving te negeren. En toen was er de moord op Theo van Gogh in 2004.

De moordenaar was een moslim die zich had bekeerd tot het fundamentalisme. Van Gogh had de film Submission geproduceerd, geschreven door Ayaan Hirsi Ali. De film duurt maar negen minuten, vertelt vier verhalen van onderdrukte islamitische vrouwen en laat antifeministische koranteksten zien, geprojecteerd op het halfnaakte lichaam van een vrouw.

Sinds de moord op Theo van Gogh is de discussie over immigratie en integratie open en duidelijk; alle taboes zijn ver-

[p. 151]

dwenen. De kranten staan vol met problemen waar we niet meer omheen kunnen. Dat is goed, maar het betekent natuurlijk niet dat er een gemakkelijke oplossing is.

Wat is de huidige situatie met betrekking tot integratie? Dat was mijn tweede punt.

Enige tijd geleden is de integratie in kaart gebracht, waarbij de persoonlijke gegevens van alle inwoners van Nederland zijn verwerkt. De algemene conclusie is dat de sociale achterstelling van immigranten blijft voortduren. Een aantal feiten:

1	De werkloosheid onder niet-westerse immigranten steeg van 9 procent in 2001 naar 16 procent in 2004. De werkloosheid onder autochtone Nederlanders was in 2004 ongeveer 5 procent.
2	In 2001 trouwde ongeveer 90 procent van de Turken en Marokkanen met een partner van dezelfde etnische herkomst. Ongeveer 60 procent van de partners kwam uit het buitenland.
3	Turken, Marokkanen en Somaliërs hebben in hun vrije tijd weinig contact met autochtone Nederlanders, dit in tegenstelling tot Iraniërs.
4	18 procent van de Marokkaanse mannen in de leeftijd tussen de 18 en 24 jaar wordt verdacht van misdaden, in vergelijking met ongeveer 4 procent van de autochtone Nederlandse mannen in dezelfde leeftijdscategorie.
5	Ongeveer 40 procent van de Turkse immigranten en 45 procent van de Marokkaanse immigranten hebben ofwel geen enkele opleiding of alleen lagere school.
6	Niet alleen de helft van de autochtone Nederlandse bevolking, maar ook de helft van de Turkse en Marokkaanse bevolking denkt dat de westerse levensstijl niet samengaat met die van moslims.

De overgrote meerderheid van de immigranten is gezagsgetrouw en goedbedoelend. Er is ook een kleine minderheid van

[p. 152]

terroristen. Er is veel inkt verspild met pogingen om het islamitisch terrorisme te verklaren. Ik wil graag twee theorieën uitsluiten. De eerste is dat terrorisme voortkomt uit armoede. De daders van 11 september waren niet arm. Er zijn veel landen waar armoede heerst, zoals India, maar waar geen terroristen vandaan komen. Honderdduizend hindoes leven in en rond Den Haag en veroorzaken geen problemen. De moordenaar van Theo van Gogh sprak perfect Nederlands en leek goed geïntegreerd. De tweede theorie is het idee dat terrorisme het gevolg is van het geschil tussen de Palestijnen en de Israëli's. Ik geloof daar niet in. Dat geschil maakt de zaken natuurlijk gecompliceerder, maar zelfs als het zou zijn bijgelegd, zou het islamitische terrorisme doorgaan. Het is gericht tegen de westerse cultuur als zodanig. De westerse cultuur is een bedreiging voor de Islam, tenminste in zijn huidige ouderwetse vorm. Het Westen zal niet veranderen, in ieder geval niet fundamenteel. Terrorisme zal dus blijven bestaan tot er een liberale vorm van de Islam opkomt.

Ten slotte: ons zelfvertrouwen. Elke samenleving is afhankelijk van het onderscheidingsvermogen van mensen, van mensen die oordelen. Ik heb zelf een uitgesproken oordeel. Ik geef de voorkeur aan Beethoven boven Hindemith en ik heb beiden liever dan de bongospeler op straat. Ik geef de voorkeur aan bordeaux boven bier, eet liever Japans dan Duits en verkies New York boven Philadelphia. En dat geldt ook voor beschavingen. Multiculturalisten houden eraan vast dat men beschavingen niet kan - of mag - rangschikken. Maar ik blijf van mening dat de Romeinse beschaving superieur was aan die van Gallië.

Mijn criticasters vragen welke maatstaf ik gebruik. Die welke het eerst in gedachten komt is de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Door die maatstaf te gebruiken kan ik zeggen dat ik het Amerika van de Unionisten als superieur beschouw ten opzichte van de slaafhoudende Confederatie en West-Duitsland superieur aan het communistische Oost-Duitsland.

[p. 153]

Als men de islamitische beschaving beoordeelt naar de maatstaf van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, moet toch duidelijk zijn dat de westerse beschaving superieur is. Dit is, zeggen mijn criticasters, triomfantalisme. Maar even buiten beschouwing gelaten dat ik mezelf helemaal niet triomfantelijk voel, moet deze reactie ons niet blind maken voor de feiten. Waarom willen zo veel mensen die in het Midden-Oosten wonen zich vestigen in West-Europa? Omdat ze denken dat ze hier gelukkiger zullen zijn dan daar. Niets is zo blind als de multiculturele ideologie.

Silvio Berlusconi zei een aantal jaren geleden iets soortgelijks. Ik heb geen enkele behoefte hem te verdedigen. Maar toch, hij kreeg zo'n enorme lading kritiek over zich heen dat hij ten slotte moest inbinden en zich verontschuldigde.

Waarom waren zo veel mensen verontwaardigd dat Berlusconi zo lovend sprak over de superioriteit van het Westen ten opzichte van de islamitische beschaving? Is het omdat men bang is dat een dergelijke vergelijking, hoewel volstrekt vanzelfsprekend voor de neutrale waarnemer, terroristen aanmoedigt? Of dat het de reden is dat de regering van Iran de vs de grote Satan noemt en zegt dat Israël van de kaart geveegd moet worden?

Ik denk dat er een andere reden is, namelijk het gebrek aan zelfvertrouwen in West-Europa. Waarom mist West-Europa vertrouwen in zijn eigen cultuur, waardoor dit hele debat over multiculturalisme is losgebarsten? De meningen hierover zijn verdeeld. Mijn mening is dat het voortkomt uit een combinatie van de Eerste Wereldoorlog, de verwarring van het interbellum, de Tweede Wereldoorlog en vooral de Holocaust en de culturele revolutie van 1968 en de daaropvolgende jaren. Zonder de Nederlandse schuldgevoelens over de Holocaust zou de politieke correctheid aangaande het multiculturele dogma bij lange na niet zo wijdverbreid zijn geweest als nu.

Ik geloof niet in de postmodernistische bevlieging.

Ik las onlangs een verslag van een publiek debat waar religie

[p. 154]

ter sprake kwam. Eerst kwam er een boeddhist die sprak over verlichting en het stillen van verlangens. De panelleden zeiden: ‘Wow, geweldig, als het zo goed voor jou werkt, dan moet het wel goed zijn.’ Als tweede was er een hindoe die sprak over reïncarnatie. En iedereen zei: ‘Wow, geweldig, als het zo goed voor jou werkt, dan moet het wel goed zijn.’ En zo ging het door tot er een katholieke priester kwam die sprak van Jezus, verzoening en eeuwig leven. En opnieuw zei iedereen: ‘Wow, geweldig, als het zo goed voor jou werkt, dan moet het wel goed zijn.’ Maar de priester liet het er niet bij zitten. Hij sloeg met zijn vuist op tafel en riep: ‘Of het voor mij werkt of niet is niet van belang. Het is het ware woord van de levende God en als jullie niet bereid zijn het aan te nemen, zijn jullie allemaal veroordeeld tot de hel.’ En iedereen zei: ‘Wow, geweldig, als het zo goed voor jou werkt, dan moet het wel goed zijn.’