Haags duet

[p. 7]

Woensdag 4 maart

Om tien uur 's ochtends stemmen in Femkes oude kleuterschool in de Fizeaustraat van de Watergraafsmeer. Zij is geboren in de Von Guérickestraat, niet ver van de Fizeaustraat, in een klein huisje. We zijn er onlangs gaan kijken. Het is moeilijk voorstelbaar dat er een hele familie woonde, soms met grootmoeder en, in de oorlog, onderduikers. Omdat de eerste verdieping erbij is getrokken en er bovendien een tweede verdieping bovenop is gezet, is het huis nu heel aardig. Wat zijn wij sinds de oorlog welvarend geworden. Afgelopen zaterdag had ik een phone-in bij at5. Een vrouw klaagde dat zij geen nieuwe ijskast kon kopen. Het lag mij op de lippen te zeggen dat ik ben opgegroeid in een gezin waar überhaupt geen ijskast was. In plaats daarvan heb ik maar over de bijzondere bijstand gesproken.

Inspreken voor een cd-rom, bestemd voor middelbare scholen, waarna een van de vele interviews waarmee lijsttrekkers worden geplaagd. Deze dame zocht de Mensch Achter De Politicus. Ik heb gezegd dat die niet bestond. Vervolgens moest ik een foto laten maken van mijn vroegere kapper Belderink en mijn persoon, ten dienste van de campagne. Jan Belderink is een interessante man - bereisd, vol boeiend commentaar en zeer op de hoogte van alle restaurants in de omgeving. Helaas lijdt hij aan jicht, wat misschien samenhangt met zijn culinaire belangstelling.

De rest van de middag besteed ik aan het nalopen van de Engelse tekst van mijn bundel toespraken en artikelen, getiteld: Liberalism in a Changing World. Het wordt een boekje van zo'n

[p. 8]

honderd bladzijden. Het moet gereed zijn voor de bijeenkomst van de Executieve van de Liberale Internationale, begin april in Amsterdam. Ik wil het daar aan ieder lid van de Executieve uitreiken. Mijn vierde en laatste bundel, Boren in hard hout, zal ik op 2 april aan Dries van Agt aanbieden.

Ik moet vroeg eten, want snel naar Lelystad, waar de vvd haar uitslagenavond heeft. Femke gaat naar Stravinsky's opera in het Muziektheater, dat via de metro supersnel te bereiken is. Die metro is werkelijk de uitvinding van de eeuw.

In Lelystad tref ik veel partijgenoten aan. Iedereen wacht gespannen op het nieuws van acht uur. Ferry Mingelen opent met een blunder. Hij roept het cda als grootste partij en winnaar van de verkiezingen uit. Maar het cda verliest raadszetels. Hoe kan dat? Mingelen vergelijkt deze uitslag met die van de Tweede-Kamerverkiezingen van 1994. Maar die vergelijking slaat nergens op. De opkomst is ongeveer zestig procent. Bij de Kamerverkiezingen is de opkomst zo'n twintig procent hoger. Een lage opkomst is goed voor het cda. Zie de Europese verkiezingen van 1994. Toen werd het cda de grootste partij bij een opkomst van ongeveer 35 procent. Niemand kan dus concluderen dat de positie van het cda zich herstelt.

Ondertussen heeft Mingelen Pia Dijkstra wel op het verkeerde been gezet. Bij de uitslag ergens waar het cda had verloren, zei zij: ‘In tegenstelling tot de landelijke trend.’ Maar het was natuurlijk ‘overeenkomstig’. Dat krijg je van een verkeerde analyse. Terecht schreef Hubert Smeets later dat ‘het eerste politieke beeld niettemin intact bleef’. Om eraan toe te voegen: ‘En de televisiejournalistiek stinkt er in.’

Wij winnen, de PvdA ook. Naar het zich laat aanzien, in ongeveer gelijke mate. D66 verliest dramatisch. GroenLinks is nu groter dan D66 - althans, zo lijkt het. Afwachten dus wat de Kamerverkiezingen zullen brengen. Marijnissen lijkt eveneens veel te hebben gewonnen, maar ook bij de sp is het onzeker hoeveel mensen landelijk op die partij zullen stemmen. In Lelystad zelf gaan we van zes naar negen zetels.

Van Lelystad naar Hilversum om na te kaarten in het mooie

[p. 9]

stadhuis van Dudok. Paul Witteman leidt het gesprek tussen vier heren en een dame. Een gezelschapsspel voor volwassenen, dat over veel gaat maar niet over de gemeentelijke politiek. Wie klaagde er ook weer over de bemoeienis van nationale politici met lokale verkiezingen? Ik krijg de obligate vraag of ik premier wil worden. Ik geef het obligate antwoord. Kok mag uitleggen waarom hij GroenLinks een extreem linkse partij heeft genoemd. Hij komt daar niet helemaal uit en raakt verzeild in een soort minidebat met Rosenmöller over wie het meest sociaal is. Zeven keer achter elkaar zegt hij: ‘Wat ík zeg.’ Allemaal erg voorspelbaar. En dus erg saai. Ik probeer Els Borst te troosten, zeggende dat D66 erg onder de lage opkomst heeft geleden, wat waarschijnlijk nog waar is ook. Probleem voor D66 is dat het zo modegevoelig is. Het heeft weinig vaste achterban. Als de mode zich tegen die partij keert, is zij nergens meer.

Om één uur ben ik thuis. Femke vraagt zich af wat Paul Witteman aan zo'n optreden verdient. Ze heeft gehoord dat hij plusminus negen ton per jaar binnenhaalt. Ze heeft Hans van Mierlo door het beeld zien schuiven en spreekt over de oude dag van een beau garçon. Ik ben tevreden, want we hebben een heel fatsoenlijke uitslag behaald.