Van 't noorden naar 't zuiden. Schetsen en indrukken van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Deel 2

[p. 33]

Een praatje in den victualiën-winkel der wereld.

On the first publication of Wellington's ‘Despatches’, one of his friends said to him, on reading the records of his Indian campaigns: ‘It seems to me, Duke, that your chief business in India was to produce rice and bullocks.’ And so it was,’ replied Wellington, ‘for if I had rice and bollucks, I had men; and if I had men, I knew I could beat the enemy.
Smiles.

Indien ge niet van zuurkool houdt, waarde lezer, wees, dan, zoo ge ooit te Chicago komt, voorzichtig met de erkentenis dat ge een Dutchman zijt. Ik raad u niet aan om, ter wille van een schotel zuurkool - dien ge niet eten wilt, - uw land te verloochenen, maar ge zoudt toch voorzichtig doen steeds gul te zijn met de mededeeling, dat Deutsch en Dutch niet hetzelfde is, dat hutspot onze nationale schotel is, en zuurkool die der Duitschers. Doch daar de emigranten uit Germanje altijd verklaren dat ze Deutsch zijn, en de ambtenaren dit met Dutch blijven vertalen, zal die verwisseling van nationaliteiten, vrees ik, steeds plaats hebben. ‘I am a Hollander, not a German’, riep ik, toen mijn getuigenis te Chicago werd ingeroepen, als een specialiteit in het proeven van zuurkool. ‘Ik weet er niets van, ik eet het nooit, ik vind de lucht er van alleen reeds onverdragelijk’... het baatte niet. Chicago is niet van zelf zulk een machtige stad geworden; zijn fabrikan-

[p. 34]

ten zijn koppig en volhardend, en de man, in wiens fabriek ik mij gewaagd had bleef er bij: ik moest zijn zuurkool proeven, en verklaren of die niet even lekker was als de Maagdenburger. Ik wist niet dat die van Maagdenburg beroemd was, en stond versteld toen ik mijn oordeel moest uitspreken over het bouquet van verschillende soorten zuurkool uit zuurriekende vaten.

‘Deze kool, mijnheer, telen we hier in de buurt van de Stock Yards. Dat is je ware grond voor zuurkool.’

‘Het verwondert mij niet.’

‘Ook in zuurkool is Chicago as usual ahead of St. Louis, Wij hebben den Duitschers aldaar onze zuurkool te zenden. Ik zal u zeggen waarom onze zuurkool zoo goed is. Zij is niet houterig, niet taai, niet dik en grof; maar we snijden onze kool zoo doorluchtig, zoo vlinder dun, dat ze in den mond smelt. Ik noem mijn zuurkool dan ook the Sara Bernhardt variety, zoo goddelijk dun is ze.’

Dat is ware beroemdheid! dacht ik. In Chicago wordt zuurkool naar de geniale Dona Sol, de poëtische Marguerite Gautier genoemd.

En toen ik verder ging, met den smaak van het nieuwe merk nog in mijn mond, zag ik groote Amerikanen, wier beenen in ketah-perdsja waterlaarzen verborgen waren, op de gezouten Sara-Bernhardt-zuurkool in de vaten met zooveel opgewektheid stampen en dansen, dat ik werkelijk gelukkig was altijd een afkeer van zuurkool gehad te hebben.

Men kan in dat merkwaardige Chicago niet omwandelen zonder een groote mate van kennis in levensmiddelen op te doen.

In de week dat ik er was, werden zeventig duizend zakken meel naar Europa gezonden, en de groote molenaar, die mij dat vertelde en zijn fabriek wees, zeide mij dat de molenaars van Europa hem gaarne zouden verpletteren onder hun molensteenen, als ze hem maar konden onderhanden krijgen. ‘Het is veel voordeeliger meel dan graan te zenden. We hebben de goedkoopste beweegkracht - water - overal ter beschikking; de graanvelden liggen even buiten onze deur, en daar gewicht tegen gewicht meel kostbaarder is dan graan, kan het de ver-

[p. 35]

voervracht beter verdragen. Daarom zijn we lastige mededingers van de molenaars van de oude wereld.’

- ‘Ja, maar vele bakkers zullen altijd liever zelve hun graan laten malen dan meel te koopen, omdat gij Amerikanen den naam hebt uw waren wel eens wat aan te lengen. In meel doet ge gestampt marmer, zegt men soms, gelijk men in het Zuiden zand met de katoen in de balen pakt.

‘Dat zijn niets als praatjes, mijnheer. We zijn veel te slim en te practisch om ons zelven door slechte waar in discrediet te brengen, als we de goede waar slechts voor het grijpen hebben; maar men is in de oude wereld naijverig op ons en de concurrenten lasteren ons op gewetenlooze manier.’

‘Dan gelooft ge zeker niet in trichinen?’

‘Mijnheer, wil ik u wat zeggen? Er zijn menschen ziek geworden door bogus-butter, door ellendige lard-butter, dat niets anders dan talk is, en toen hebben ze de gevolgen van het eten van butterine of margerine toegeschreven aan het eten van ons heerlijke, frissche, gezouten varkensvleesch.’

‘U doet zeker ook in varkensvleesch en boter?’ vroeg ik.

‘Ja, mijnheer, dat doe ik. Ik voed het uitgeputte Europa, en ik kan dat lasteren van onze varkens niet dulden.’

‘Misschien hebben de varkens zelve, uit zelfverdediging, het praatje van de trichinen in de wereld gebracht. Een fransch schrijver, Alphonse Karr, sprak eens het gerucht tegen als zoude er een truffelziekte zijn uitgebarsten. “Dat gerucht hebben die ellendige zelfzuchtige kalkoenen tegen Kerstmis rondgekakeld,” zeide hij. De varkens hebben wellicht dat voorbeeld gevolgd.’

‘Ze zijn er slim genoeg toe. Varkens zijn veel minder dom dan men denkt. Het is belachelijk zooals men die arme dieren altijd belasterd heeft. Een man die gemeen, gulzig, lui, dik of vuil is, wordt altijd bij een varken vergeleken. Welk een vooroordeel om altijd te spreken van parelen voor de zwijnen! Gelooft ge wellicht dat een hazewind of paard een verstandiger gebruik van parelen maken zou? Meent ge misschien dat een paard netjes zou zijn, indien ge het niet roskamdet en nooit schoon stroo gaaft? Mijn varkens wasschen zich; mijn varkens

[p. 36]

slapen op schoon stroo, en hebben dat uiterlijk vol rustige eigenwaarde en snuffelende minachting van anderen, dat aristocraten kenmerkt. Hoe zouden ze aan trichinen komen? Ze zijn zindelijker en beter gevoed dan uw van afval levende europeesche monsters. Weet ge wat een varken is? Een meelzak en anders niet.’

‘Daarom doet u, schoon molenaar, zeker in varkens?’

‘Juist, mijnheer. Ik teel corn (maïs) op goedkoopen grond in afgelegen districten, van waar het vervoer echter duur is. Ik voed varkens op de plaats zelve met corn, en laat een engelsche ton corn in varkensvel gepakt naar de markt wandelen. Het kost mij slechts een zevende meer om mijn oogst in varkens gepakt te vervoeren dan in zakken, en hij brengt meer op. Kook je vleesch goed, eet het niet rauw, en ge zult geen last van trichinen hebben. Weet ge wel hoeveel amerikaansch varkensvleesch in Engeland gegeten wordt? Twintig pond per hoofd! Pas dus maar op eer ge zulk een toevloed van goed voedsel uit uw land weert door malle praatjes.’

‘Ik ben geen Engelschman, en ik vroeg slechts om inlichting.’

‘Wat zijt ge dan?’

‘A Dutchman.’

‘Nu, dan is het juist uw schuld en die van uw landgenooten dat er over trichinosis gesproken wordt. Uw ellendige gewoonte van rauwe ham en rauwe worst te eten...

‘Maar mijnheer, dat doen de Duitschers. Wij kooken onzen ham.’

Maar de man verklaarde dat ‘all Dutchmen’ rauwen ham aten, en beschouwde mij als een vijand der onschuldige zwijnen. Hierover beklaag ik mij echter niet, want aan deze overtuiging dank ik zijn beleefdheid, om mij later het regeeringsverslag te zenden dat door surgeon Glazier van the Marine Hospital Service over Trichinae and Trichinosis is gesteld. Wanneer in Nederland de vraag over het gevaar dat de mensch van deze parasiet loopt nog eens ter sprake komt, kan het belangrijk zijn het report on trichinae te raadplegen, dat te Washington gratis verkrijgbaar is gesteld.

Secretary Sherman, de minister van finantiën, heeft er een voorrede bij geschreven, waarin hij o.a. mededeelt, dat er in

[p. 37]

het finantieele jaar eindigende 30 Juni 1880, uit de Vereenigde Staten geëxporteerd zijn voor 50,987,603 dollars aan hammen en spek, voor 5,930,532 aan gezouten varkensvleesch, en voor 27,920,467 dollars aan lard. Het belang dat Amerika heeft bij de bestrijding van de parasiet en de angst er voor zijn dus groot. De natuurlijke geschiedenis van het onaangename wezen wordt verteld zoowel als die van de ziekte genaamd trichinosis. Statistieken van epidemieën kunnen er in geraadpleegd worden zoowel als geneeskundige middelen ter bestrijding, en de maatregelen tot voorkoming. Handelaars vinden er al de reglementen in, waaraan de handel in varkensvleesch in de verschillende rijken van Europa onderworpen is. Uit dit verslag blijkt dat bijna alle dieren met de duitsche parasiet kunnen besmet worden, want op de rauwen ham etende Duitschers wordt wellicht onbillijkerwijze de verantwoordelijkheid geladen voor dit ongure gedrocht, dat zich in kokertjes inmetselt in de spieren.

Door ongekookt vleesch te eten, waarin trichinen zich verschanst hebben, planten menschen en dieren het beest verder. De eenige middelen om er varkens tegen te vrijwaren, zijn vrij eenvoudig. Men houde varkenskotten rein en schuwe het water niet; men geve den zwijnen goed, zindelijk voedsel en afval, doch geen ongekookt of slecht vleesch van welken aard ook. Niets is verkeerder dan hun doode kippen, ratten of katten toe te werpen; ‘dit behoort verboden te worden door de wet.’(!) Elk varken, dat verdacht is besmet te zijn, moet onmiddellijk afgezonderd en, indien schuldig verklaard, gedood worden. De dwaasheid om amerikaansch varkensvleesch te weren, terwijl geen land zonder eigen trichinen is, blijkt uit dit verslag vrij overtuigend.

Doch ik heb nu genoeg verteld van de zwijnen van Chicago, van de ‘in varkensvel gepakte tonnen maïs’.

Toen ik mijn wensch te kennen gaf om ook iets te zien van graan, dat nog op de ouderwetsche wijze verpakt en verscheept werd, en niet zelf knorrende en staartzwaaiende naar de markt galoppeerde, beloofde een mijner chicagosche vrienden mij 's morgens voor negen uur af te halen.