Kortbondige spreuken wegens de ziektens

De doorgaande ziektens.

1404. Dog staat aan te merken boven allen, dat de ziektens tot dus verre beschreven van de vloeibaare, hoewel in de naam, de meeste tekenen, en eenige bysonderheid van uitkomst dezelve schynen aan een onvoorsigtige, nogtans in de bedekte aard, verschynselen niet als door een ervarene opgemerkt, op verscheide tyd van wasdom, staat, kooking, scheiding, uitkomst, uitwerking, vereyschte geneesmanier, dikmaals oneyndig verschillen.

1405. En de zo zeer vereyschen een geheel andere behandeling van ses niet natuurlyke zaaken, andere eygen genesing, andere geneesmiddelen.

1406. Welkers verscheide oorsaake nochtans zo schuylende, dat die van geen gevoelig gebrek van de ses niet natuurlyke zoude konnen tot nog toe afgeleyd werden.

1407. En nogtans om 't gemene lyden aan meerdere, de mogelyke ontvlieding, en de uitsluiting door wind of vuur, in de lucht dat sich te houden bevonden werd.

1408. En daar in meerder om de onuitspreekelyke veranderlykheid der uitwaassemingen, welke by wyze van

[p. 282]

menging of prikkeling onse werktuigen beschadigen, als om de merkwaardige verandering van de gevoelige hoedanigheid; als de opmerking leert.

1409. Nogtans naulyks niet als door een menschelyke besmetting, dat wonder is, verwekt 't ziektens.

1410. Dog die zyn wy gewoon te noemen, epidemicos d. 1. doorgaans in zwanggaande ziektens.

1411. De natuur van desen kend men volgens de regelen gegeven (11. 12. 13.)

1412, Dog 't brengd ligt aan een geneeskundige, sullende geneesen zodanige onbekende en nieuw invallende doorgaans in zwanggaande ziekte.

1.	De bepaling van die tot de bekende soort aan wien hy meest eigen is.
2.	De aanmerking deses, die op die tyd, ontrent de lente of herfst, als dag en nagt even lang zyn, gemeender is.
3.	Aanmerking op toevallige verschynselen, welke de dood, behoudenis, de beter, erger staat der ziekte voorgaan, versellen, volgen.
4.	Van die, welke onmydelyk gedaan, ingenomen, uitgeloft werden, een hulpmiddel, of beschadiging.
5.	Een vergelyking van meerder op die selve tyd te gelyk leggende.
6.	Afhouding van alle hulp, welke twyfelagtig, sterk, beweegende, veranderende, verduisterende de bedekte aard der ziekte.

1413. Uit welke alle opgemerkt een aanwysing gebooren word door een zeer naaukeurige aandagt.