Kortbondige spreuken wegens de ziektens

Koortzige braking.

652. De brakingh, een geweldige uitdryving van 't beslootene eerst uit de maagh, daarna ook gedarmtens, eindelyk de ingewanden daar door zich ontlastende, erkend een t'zamentrekking van spieragtige vezelen van de keel, maagpyp, maag, gedarmtens, ^(b)middelrift, onderbuikige spieren, voor de naaste oorzaak: voor de verdere al dat geen, dat met te tergen de beschreven veesels, of ligte t'zamennypende ingewanden, prikkelt.

653. Derhalven uit gebrek van de t'zamengetrokken, ontstooken, veretterende, knoestzwellende, kraakbeenige maag, daar by komende een scherpe koorts, komt die, zomtyds, is hardnekkig, uit 't denkbeeld van dat quaad, werd 't gekend, en dat eindelyk weggenomen, word 't (braking) weggenomen. Van welke nader.

654. By 't gebrek der ingewanden en omleggende

(b) Diaphragma.

[p. 115]

deelen, te gelyk aangedaan, de maag door ingenomen gespannen, 't zelve van getergden, dikmaals door een onbekende oorzaak, zo komt de alderherdnekkigste, met een bykomende koorts.

655 Door 't gebrek van alle oorzaak van grooter walging (642); waar uit die gekend, gerigt, genezen word.

656. Indien die doorblyft, brengd voort ^(a)voedensgebrek, ^(b)darmkring, stuiptrekkingen, en uitwerkin gen van grooter en hardnekkige walgingh.

657. Indien door 't gebrek van de oorzaak (653. 655.) 't komt te gebeuren, de genezing moet men nemen uit 't verhaal van ziektens.

659. Indien door een oorzaak (642. 655.) voorkomt, dezelve geneesmiddelen (644.) moeten naarstig alhier tot gebruik herroepen werden, voornamentlyk opiaten, en bettingen, die versterken, na zich trekken, verstrooyen.

659. Hier uit blykt de reden van zwarigheid om de brakingen te stutten in veele scherpe koortzen: als mede de valscheid en 't gevaar van de regel, braking werd met braking genezen: Waarom dikmaals zweetmiddelen de braking wegnemen, als in de pest; waarom die dikmaals gestut werd, een scheiding gemaakt zynde, als in de pokken? Waarom dikmaals door aderlating, als in scherpe ontsteekingen? Waarom, door welk in 't begin van een scherpe koorts een geduurige braking, zonder ontstookene oorzaak, de Loop voor een scheiding, welke gemeid moet worden, gegeven in 't begin van de zieken een braakmiddel? Waarom de braking van al 't ingenoomen, aanstonds als 't ontfangen is, 't alderslimste word in scherpe? Uit dezelve kan de nok gebooren en geneezen worden.

(a) Atrophia.

(b) Ileum.