Kortbondige spreuken wegens de ziektens

Gewrigte beenderen.

358. Ontleeding^(a) is een wegwyking van 't uiterste beweegelyke been uit de bolligheid, in welk natuurlyk die bewogen wierd, met tegenhouding van de beweging.

359. Die geheel of ten deele is; waar van daan de ontwrigting, en verdraying.

360 De slimste is, welke ^(b) door 't aanhangzel van 't lichaam des beens ontbonden geschied.

361. Of de oorzaak is de uitstrekkende uitwendige, inwengende, uitdryvende kragt.

362. Of de inwendige, de holligheid ingebooren uitdryvende.

363. Deze oorzaaken (361. 362) worden geholpen door uitgestrekte, losbandige, de banden gebrooken zynde, 't zy dat 't van een uit- of inwendige oorzaak zy.

364. Hier door een verandering van de gestalte in 't deel, opzwelling, holligheid, verlenginge, afkorting van 't deel, onbeweegelykheid, van een trekking der spieren, loomigheid der onderleggende, lammigheid, drukking van naastgeleegene vaten, pyn, slaapeloosheid, ontsteeking, slymgeswel^(c) spanader,

(a) Luxatio.

(b) Epiphysis.

(c) Anacylosis, ancyglossum.

[p. 63]

stuip of kramptrekking, de dood van 't deel of 't geheel.

365. Uit welke merken klaarblykende teekenen van ontleediging genoomen werden.

366. En overwogen zynde de grootheid, gestalte, stand, gedrukte en onderschepte deel, tyd van duuring, t'zamen was der ontwrigten, pyn, ontsteeking, stuip of kramptrekking, en de overige toevallen, als de omleggende deelen dunder, dikker, de banden verbrooken, of te zeer verlengd zynde, spieren, aanhangzels, en diergelyke, zo krygd men een voorkennis, welke leerd, of die volkomen, of gebrekkelyk, schielyk, langzaam, ligt of moeijelyk de geneezing zyn zal.

367. Toe welk vereischt werd.

1.	De wederzetting der ontwrigten.
2.	De vasthouding van de herzetten in zyn plaats tot gezondheids eynde.

368. De herzetting geschied.

1.	Met 't lichaam van de kranke vast te houden.
2.	Met 't deel zo te bewegen, dat 't direct over een komt met zyn holligheid.
3.	Met die inwendig te leiden door inwringing, stooting, klopping.

369. Herzet zynde in rust word wederhouden door rust, door windzels, in de natuurlyke stand van 't deel.