Boek van de wraak Gods

10 Over veel verwoestingen en opzienbarende zaken die binnen Rome en in andere landen zullen plaatsvinden

Rome zal in deze tijden zeer veel te lijden hebben van strijd, waar enige kardinalen die daar zijn geboren het op aan zullen laten komen. Want Nicolaas iii, die als paus te Rome zetelde en die zo uitzonderlijk trots was, legde het erop toe dat de stoel van Sint-Pieter erfelijk zou blijven voor verwanten. Omdat hij dat niet voor elkaar kreeg, benoemde hij kardinalen die familie van hem waren. Deze paus was de oorzaak van veel kwade zeden, zoals twist, tweedracht, de verkoop van geestelijke goederen en andere zaken, die daar nog altijd niet verdwenen zijn. Deze wijze van doen richtte in die tijd de Colonna's - het rijke, aanzienlijke geslacht, dat zo machtig was - te gronde, die zulke hevige oorlogen voerden tegen de Orsini's. Rome zal door twee geslachten volledig worden geruineerd.

Zuid-Italië zal ook zeer te lijden hebben. Men zou het u niet ten volle kunnen beschrijven.

Frankrijk zal te gronde worden gericht, zowel in macht als aanzien, omdat de koning de Kerk en de armen daar vijandig gezind zal zijn en vanwege het onrecht dat hij in elke stad beraamt. Omdat hij zijn macht over andere landen wil uitbreiden, zullen veel van zijn

[p. 85]

buren hem hevig bestoken en ook zijn eigen land zal dat doen. Ook de christenen van overzee zullen hun reis snel derwaarts ondernemen.

Spanje zal eveneens in opstand komen en er zal veel onheil geschieden op aarde.

Hongarije, Polen en menige streek in Duitsland zullen dan verwoest worden door een ongelovig man, de koning van de Tartaren. Want andere koningen, allen heidenen, zullen als bondgenoot zijn zijde kiezen. Dezen zullen met ontelbare le- gerscharen komen en niemand sparen. Ze zullen alle mensen zoveel schrik aanjagen en zoveel zedelijk kwaad aanrichten, dat zulk leed voordien niet werd verwacht. Ten slotte komt er echter een vorst die in Duitsland en Frankrijk helpers heeft gekozen met wie hij deze lieden samen dapper tegemoet treedt en verslaat. Na hun nederlaag zullen de heidenen wegtrekken.

Vele christenen en heren zullen zich afwenden van de Roomse Kerk - net als gij, geestelijke lieden - vanwege de verdorvenheid van de pauselijke curie, die zo groot is dat de wereld er slecht aan toe is. Dat hof zal in zedelijk opzicht zo laag staan, dat de goeden die er deel van uitmaken zich ervan afwenden. Men zal niemand kunnen vinden die het gebod van de paus ooit nog vertrouwensvol opvolgt. Sommige kardinalen zullen worden gedood of gevangen genomen. Hun hoge gezag en eigenwaan zullen worden veracht. Dezen zijn zo machtig dat ze in dit opzicht niet alleen op God willen lijken, maar ook God willen zijn en tevens geëerd willen worden alsof ze zelf God waren. Ze willen in hun macht niet bij de mensen worden gerekend. Weet dat God hen daarom vanuit hun verheven positie tot in de diepste diepte zal werpen en geheel van eer en waardigheid zal beroven, zodat men hen overal priesters en diakenen noemt van de armzalige Kerk van Rome. Zie wat God tot stand kan brengen: men zal niemand meer kunnen vinden die paus of kardinaal durft te zijn, zo las ik in het Latijn. Want hun namen zullen onder het volk zo worden geminacht dat niemand het nog op zich zal willen nemen. Ook al zouden

[p. 86]

gegadigden goed en godvruchtig zijn, men zou hen niet meer geloven als ze paus en kardinaal werden. Want in de ogen van het volk zullen allen onbetrouwbaar zijn, zodat hun geen recht zal worden gedaan.

Hun hebzucht zal zo groot zijn dat niemand haar kan verzadigen. Wie het gelijk aan zijn kant wil hebben, moet daar op de een of andere wijze voor betalen.

Ja, wat nog erger is (zie wat men daar zal doen): de bisschoppelijke waardigheid zullen ze verkopen om geld. De geestelijke goederen die God met Zijn bloed betaalde, verkopen zij door om geld. Maak zelf maar uit of mijn woorden op waarheid berusten. Daarmee verrijken ze hun verwanten.

Vanaf het moment dat de rampzalige Nicolaas iii de Roomse stoel bekleedde, kon niemand de bisschoppelijke waardigheid of een hoog kerkelijk ambt verkrijgen, of er moest voor worden betaald.

Daarom zal God hen beroven van eer en bezit en hen in grote armoede storten. Dit zal hen volkomen ruüneren: ze zullen in plaats van hun kostbare goud nauwelijks hout hebben, en in plaats van hun zilver nauwelijks potten en pannen. Vanwege hun kostbare edelstenen zullen ze in grote schande leven en vanwege hun paarden zullen ze zich met stokken voortbewegen. Vorsten en mensen in het algemeen zullen hun zeer vijandig gezind zijn en hen uitkleden tot op het bot. Bisschoppelijke paleizen en burchten zal men overal verwoesten. Van hun rechtspleging zal men zich niets aantrekken, noch van hun verboden. Er zal nog nauwelijks een klerk te vinden zijn die zijn tonsuur durft te laten zien, want iedereen verzet zich ertegen. Het volk zal op menige plaats in opstand komen tegen de vor-sten. Die zal men snel verslaan, en sommige het land uitjagen. In die tijd zullen er in de hele wijde wereld zulke grote bezoekingen plaatsvinden, dat men het niet zou kunnen beschrijven.’ Op dat moment kon de monnik niet langer zijn mond hou-

[p. 87]

den.^o Met ontzag sprak hij:^o ‘Lieve heer, hoe moet ik dit begrijpen? Zou Onze Heer Zijn geloof verloren laten gaan, waar Hij Zijn heilige bloed om vergoot? Als de ongelovigen de paus, de kardinalen en de prelaten volkomen te gronde richten, zou het geloof, waar God om stierf, en dat al zo lang bestaat, geheel verdwijnen.’

Toen antwoordde de goede man: ‘De heidenen zullen een tijd de baas zijn, maar dat duurt niet lang. Uiteindelijk komen er Fransen en Duitsers die deze heidenen binnen korte tijd verjagen. Dan wordt de Kerk weer in haar waardigheid hersteld. De prelaten zullen daarna weer deugdzaam en rechtvaardig zijn. Ze zullen een godvruchtig leven leiden, hebzucht laten varen, geen geestelijke goederen meer verkopen en weer ontzag hebben voor God. De prelaten zullen bovendien deemoedig zijn en ontzag hebben voor Onze Heer en Hem eer bewijzen. Dan zal heiligheid weer tot bloei komen. Men zal weer kerken bouwen en zich met deugdelijke zaken bezighouden. In deze goede staat zal het Christendom voortduren totdat de antichrist komt met veel oorlogen en andere rampen. Want hij zal oproer en twist met zich meebrengen. Dan staat het er in het Christendom slechter voor dan ooit.

Voordat deze periode aanbreekt, zal er te Rome een paus zetelen, afkomstig uit Duitsland en Gallie, die op veel plaatsen vrede zal stichten en bijzonder geliefd zal zijn. Hij zal kardinalen benoemen uit Rome, Duitsland en het Heilige Land. Hij zal vier jaar regeren en in het vijfde jaar overlijden.

Daarna zal er een komen die geboortig is van Rome, die de Roomse Kerk geheel in rust en vrede zal besturen en die de Orsini's zal verheffen. Hij zal bij die gelegenheid kardinalen benoemen uit zijn familie en hij zal zes jaar leven.

Daarna zal er een ander komen uit Rome, door wie in die stad veel leed wordt veroorzaakt als gevolg van doodslag en bloedvergieten. Dan zullen alle kwellingen een aanvang nemen op aarde en de gelukzaligheid volkomen teniet worden gedaan.

o In de tekst staat: ‘Op dat moment kon ik niet langer mijn mond houden.’ De zin wordt echter uitgesproken door broeder Jan, die de auteur doorgaans aanduidt als ‘de monnik’.

o In de tekst staat ‘ik’ (zie de vorige aantekening).

[p. 88]

Deze paus zal vier jaar leven en in het vijfde jaar sterven.

Na deze zullen er veel pausen zijn die weinig worden geacht en nauwelijks enige macht bezitten, wier daden niet de moeite van het vermelden waard zijn.

Deze dingen zullen gebeuren nadat men het jaar onzes Heren 1300 schrijft. Daarna zullen ze een aanvang nemen.’ Onmiddellijk daarna is de goede man weggegaan, zodat de monnik^o hem niet langer zag. Dit alles zag hij heel duidelijk voor zich toen men het jaar 1291 schreef.^o

Bid nu tot God - die alles in Zijn macht heeft, die alle goede mensen vrijkocht met Zijn bloed, die een Heer der heren is en eeuwig zal regeren - dat Hij ons door Zijn grote genade tegen alle ellende zal beschermen. Ach, u allen die dit leest, blijf godvruchtig, u die onkuis bent en woeker bedrijft, en zich inspant om aards bezit, u die alleen interesse hebt voor aardse goederen en eer, en door God, Onze Heer, gehaat wordt. We lezen immers in de boeken dat Hij de zonden van oudsher heeft gestraft, maar hebzucht bovenal, die al te groot is. Want zoals de goede Paulus zegt: ‘Hebzucht is de wortel van alle kwaad.’

o In de tekst staat ‘ik’ (zie de vorige aantekeningen).

o In de tekst staat: ‘Dit alles zag ik heel duidelijk voor me toen men het jaar 1292 schreef’ (zie de vorige aantekeningen). Vergelijk voor de verandering van het jaartal het begin van deel iii, hoofdstuk 9, alsmede de aantekening aldaar.