Logo DBNL
Arnold van Rummen (1847)

Arnold van Rummen

(1847)–Caspar Hendrik van Boekel–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Oorlogen der Awans en Waroux.

I.
De vryheer en de slavin.

Een der prachtigste kasteelen van Luiksch Hesbaeijen is voorzeker datgene, welk zyne dryvoudige spitsen verheft uit het midden van het ryke en uitgebreide landgoed Awans.

De eigendom dezer schoone heerlykheid werd lang betwist door den abt van Prume, doch Humbert Corbeau genoot deszelfs ongestoorde bezit en voerde den titel van vryheer van Awans.

Ryk en vermogend, wilde hy zelfs den meester spelen over zyne naburen, en zyn levensloop werd gekenmerkt door eene menigte zonderlinge gebeurtenissen, oneenigheden en twisten.

In een der dorpen, van zyn bezit afhan-

gende, en welker bewooners of laeten hem als slaven moesten gehoorzamen en dienen, was er een eenvoudig herdersmeisje, Adula genaemd, wier uitstekende schoonheid hem dermate bekoorde, dat hy haer de vryheid schonk, met de noodige middelen om een sierlyk gemeubeld huis te bewoonen, waerin zy door eene dienstmaegd werd opgepast. Men wil zelfs, dat heer Humbert, tydens zyne jagten pleziertogtjes, het lieve kind dikwerf kwam bezoeken, zyne tafel aldaer deed aenregten, en meer dan eens de kostelykste geschenken achterliet, welke allengs hare wooning in een klein lustpaleis herschiepen.

Niet lang, echter, bleef deze aenlokkelyke schoonheid onbekend voor de wereld. Even als het zedige veldviooltje, onder 't gras verscholen, zich den wandelaer verraedt door zyne geuren, zoo verspreidde ook de faem al spoedig het lotgeval der gelukkige slavinne, over akkers en wouden, tot in de sloten en kasteelen der naburige heeren.

Humbert's beminde werd het voorwerp van de gesprekken der adelyke jonkers, die, buiten oorlogstyd meestal overgegeven aen eene laffe ledigheid, niets beters wisten dan zich bezig te

houden met het opsporen van wild en van avontuerlyke historiekens.

Zeker adelaerken, Hanneceau genaemd, neef van den edelen Willem, heer van Waroux, bezocht dikwyls in 't geheim de vrygemaekte herderin; hy werd er op 't laetste zoo hevig op, verliefd, dat hy haer ten huwelyk vroeg; en, dewyl zyn bevallige persoon aen de jeugdige Adula meer beviel dan de stugge Humbert, die haer van geen trouwen sprak, verkreeg hy hare minverklaring en heur jawoord.

Deze omstandigheid viel nogtans geenszins in 't plan des heeren van Awans, die zyne beschermelinge reeds bestemd had voor een' ander zyner vrienden. Zulk beletsel prikkelde natuerlyk den nayver van den ongeduldigen minnaer; en daer het verlangende meisje niets beters wenschte, dan vereenigd te worden met zoo een behaeglyk ridder, gebeurde het op zekeren morgen, dat heer Corbeau, die zyn lief en tam duifje vroegtydig meende te komen bezoeken, het slag ledig vond; de vogel was ontsnapt. Dien zelfden nacht had de getrouwe herderin Adula zich laten schaken door haren teederen Corydon, den verheugden ridder Hanneceau.

Gloeijend van toorn en stampvoetend van nyd en verontwaerdiging, zwoer Humbert, by de schimmen zyner voorvaderen, dien geleden hoon en smaed bloedig te zullen wreken, byaldien hem hiervoor geene schitterende voldoening gegeven wierde. Nog denzelfden dag deed hy den heer van Waroux afeischen, hem onmiddelyk zyne slavin terug te zenden, onder bedreiging, by gebreke van dien, toevlugt te zullen nemen tot de uiterste maetregelen, ter straffe van zulke gewelddadige en beleedigende ontrooving.

Maer de gelukkige Adula, reeds volop verslonden in het zoete huwelyksgenot met haren beminde, antwoordde stout weg aen den heer van Awans: ‘dat zy sedert lange zyne slavin niet meer was, en bygevolg, met volle regt over haer eigen persoon en over hare hand beschikt had,’ er spottend byvoegende: ‘heer Humbert mag zyne gouden kettingjes en slotjes gerust terug nemen; ik heb die verbroken, dewyl ik liever myn leven slyt met een jongen, zingenden adelaer, dan met een ouden, knorrenden raef’*.

Dit vermetel en beschimpend antwoord

bragt den trotschen heer van Awans in zoodanige woede, dat hy aenstonds een grooten familieraed byeenriep, waerby tevens al zyne magtigste vrienden werden uitgenoodigd. Nu deed hy zyn luid beklag over de gepleegde onregtvaerdigheid en beleediging, met overleg van 't ontwykend en schamper antwoord zyner tegenparty; hy eischte, bygevolg, eene voorbeeldige straf, ter welker uitvoering hy hun aller bystand dringend verzocht.

Heer Willem van Waroux, die als bloedverwant by dit soort van krygs-geregtshof tegenwoordig was, verdedigde zoo goed mogelyk de inzigten zyns neefs Hanneceau. Onderscheiden leden der vergadering sloegen eene minnelyke overeenkomst voor; temeer, omreden de reeds voltrokken echtvereeniging de teruggave van den ontvoerden buit niet alleen allermoeijelykst, maer byna onmogelyk maekte. Doch de heer van Awans wilde van geene verzoening hooren, en door de meerderheid zyner vrienden werd er eindelyk besloten, zich op eenen bestemden dag aldaer met hunne vazallen te vereenigen, ten einde het gevlugte vogelken gewapenderhand terug te vangen, haer verder te kortwieken en behoedzaem in de kooi op te sluiten.

II.
De openbare boetpleging.

Zoohaest heer Willem van Waroux teruggekeerd was, deed hy zynen neef waerschuwen tegen den aenslag, welke hem bedreigde, en raedde hem met zyne echtgenoote naer zyn geducht slot over te komen, ten einde den heer van Awans aldaer beter het hoofd te kunnen bieden.

In aller yl versterkte men de buitenwallen en borstweringen en bezettede de torens met boogschutters en steenwerpers; zoodanig dat het kleine leger der Awans, dat al spoedig kwam opzetten, den aenval niet durfde ondernemen, maer als bloodaerts terugtrokken.

Uit spyt en wraek, staken zy echter 't vuer in de brouwery, verbonden aen een der omringende pachthoeven van 't kasteel, sloegen den windmolen neêr en vernielden den oogst op de naest byzynde velden der Waroux.

Met regt verontwaerdigd over deze laffe en

onedele wraek, vergaderde de heer van Waroux, op zyne beurt, al zyne bloedverwanten en getrouwste vrienden, en vroeg hunnen raed in deze netelige en gewigtige omstandigheid.

Eenpaerlyk werd er besloten den regten weg te volgen, en klagten in te dienen by Jan de Châlon, die, als beschermer of voorstaender van 't bisdom Luik, de zaken van dat prinsdom tydelyk bestuerde voor zyn broeder, bisschop Hugo, alstoen op reis buiten 's lands.

Die hooge ambtenaer eischte, na gehouden onderzoek, eene behoorlyke schadevergoeding voor het gepleegde geweld, welke de heer van Awans weigerde te geven; zich beroepende op den bisschop, ten einde aldus het geschil onbeslist te houden.

De heer van Waroux liet zich nogtans niet misleiden door dezen uitvlugt, maer verzamelde, zonder verwyl, zyne strydkrachten, om het gegevene vonnis met geweld ten uitvoer te brengen; hy rukte gevolgentlyk op tegen Awans, doch ook zyne troepen stieten af tegen de yzersterke grachtmuren, welke dit slot beschermden; waerop men besloot het kasteel van Hozemont aen te tasten, welk bewoond werd door een

van Humbert's bloedverwanten. Deze had echter by tyds hun voornemen bemerkt, en zich zoowel op hunne komst toebereid, dat zy hier nogmaels onverrigter zake moesten aftrekken, en den spyt en de wraek in hunne borsten verkroppen.

Nu was de oorlog tusschen de Awans en Waroux openlyk verklaerd. De hoofden en aenhangers der beide partyen versterkten hunne sloten en torens en vermeerderden derzelver bezettingen. Van tyd tot tyd zag men uitvallen en schermutselingen; want de beide landgoederen der aenvoerders lagen slechts op weinigen afstand van elkander.

Op eene barbaersche wyze behandelde men de gemaekte krygsgevangenen. Men gaf geen kwartier, geen randsoen dan de dood; zelfs niet aen zyne eigene familie noch aen gewezene boezemvrienden. Geen dag verliep er eindelyk, zonder bevlekt te zyn door de eene of andere euveldaed, zonder dat er bloed vergoten wierde; welk een en ander zoodanigen schrik over dat gedeelte des lands verspreidde, dat een ieder slechts bedacht was zyne persoon en eigendommen in veiligheid te stellen.

Onder de hand kwam bisschop Hugo in Luik terug, en vernam van zyn' broeder het eerst gepleegde geweld der Awans. Ter handhaving van het gewezen vonnis, riep hy zyne voornaemste ridders en vazallen te wapen, en gebood hun oogenblikkelyk te paerd te stygen en 't kasteel van Hozemont te belegeren, ter kastyding van de euveldaed der stoutmoedige overtreders.

Doch van nieuws was men aldaer gewaerschuwd; doch, ditmael voor een wezenlyken aenval beducht, had men in tyds het kasteel doen ruimen van schier alles wat er zich in bevond, zoodat de bisschoplyke troepen, zonder slag of stoot, de ledige zalen en kamers binnen stormden, waerin zy zelfs geene verversching noch spyzen aentroffen.

Hierdoor teleurgesteld, trokken zy gramstoorig af, en vernielden onder weg, op hunne beurt, den windmolen van 't kasteel te Awans, welk slot ook hun te wel verdedigd scheen, dan om er eenen storm op te wagen.

Deze laetste daed verbitterde den heer van Awans dermate, dat hy zyne bondgenooten van nieuws te wapen riep, en ditmael beant-

woordden zelfs de magtige familien Rulant en Moylerepas, die aen gene zyde der Maes woonden, zynen krygsroep.

Weldra toog hy met een leger van zeshonderd stryders, waeronder twee-honderdvyftien ridders, op het fort Slins aen, welk verdedigd werd door Boudewyn Duchateau, volle neef van den heer van Waroux, ondersteund door zyne drie heldhaftige zoons, doch dat maer van eene zeer zwakke bezetting voorzien was.

Hevig was de aenval, maer niet minder hardnekkig de verdediging. Reeds lagen er onderscheidene der stoutste belegeraers aen den voet des ringmuers gesneuveld, terwyl talryke gewonden kermend om hulp riepen. Ziende dat het hun onmogelyk zou wezen de sterkte te overmeesteren, bliezen de Awans den aftogt. Maer de twee overmasche bondgenooten, die waerschynelyk toch iets heldhaftigs wilden uitvoeren, waren lafhartig genoeg, aen eene min bewaekte zyde, het vuer in de schuren en stallen des kasteels te werpen, en hetzelve aldus als booswichten in brand te steken, welke, ongemerkt voortloopende, geheel het fort zoo geweldig

teisterde, dat hetzelve in puinen viel, en sedert dien nooit meer herbouwd is geworden.

Nauwelyks was dit nieuwe schelmstuk den bisschop ter oore gekomen, of hy vaerdigde onmiddelyk een bevel uit, waerby al de landgoederen des heeren van Awans verbeurd werden verklaerd; en daer deze nog de ongeloofbare stoutheid had zich hier tegen te durven verzetten, verzamelde Hugo zyne gansche krygsmagt, en sloeg 't beleg voor het kasteel des wederspannigen onderdaens. Ongetwyfeld ware dit slot vernield en vergruisd, en deszelfs gansche bezetting vermoord geworden, zonder de bemiddelende tusschenkomst der talryke vermogende vrienden, en vooral van eenige kanoniken van het St.-Lamberts - kapittel te Luik, wier vereende smeekgebeden den regtmatig vergramden prins eindelyk bewogen, en hem overhaelden tot eene overeenkomst, op voorwaerde eener openbare boete, te plegen door de Awans.

Het was een nog al wonder zigt in de stad Luik, geheel vervuld met vreemdelingen ter gelegenheid dier zonderlinge plegtigheid, welke de vernederende en hatelyke

heerschappy onzer leenheeren allertreffendst afschildert.

Op helder klaren dag, kwam de zoo vermogende en trotsche heer van Awans, gevolgd door twaelf zyner voornaemste bondgenooten, te voet de poort binnen. Gekleed in groflakene vesten, en op hunne ontblootte hoofden zware paerdenzadels torschende, trokken zy in processie, vol schaemte en met neêrgeslagen oogen, door de voornaemste straten naer 't paleis van den prinsbisschop, wien zy, ieder op zyne beurt, geknield hunne vracht aenboden, tot straffe en boete hunner weêrspannigheid en begane euveldaden tegen hun leenheer en de bezittingen der vyandelyke Waroux.

III.
Lonchin.

Inweêrwil dezer schynbare bevrediging, duerden de vyandelykheden tusschen de twee magtige partyen nog immer voort. Hoe toch zou de gebelgde Awans het gevoel der schande in zynen boezem kunnen smooren, by de herinnering dier zoo vernederende en onteerende boetpleging, gedurende dewelke zyne vyanden hem te Luik, van uit de vensterramen, bespotteden en beschimpten als een verachtelyken laet!

By dit verplettend denkbeeld, gloeide hy van wraek, en berouwde zich zyne lydzame onderwerping aen 's bisschops bevel.

Gretig zocht hy naer eene nieuwe gelegenheid, om het smeulende vuer van nieuws te doen ontvlammen; en terwyl ook de Waroux, ter oorzake hunner menigvuldig geledene verliezen, nog op wederwraek bedacht waren, kon het van zelf niet lange duren, zonder

dat er nieuwe moord- of brandtooneelen het land kwamen verontrusten.

Onderscheidene adelyke familien, tot dan toe onzydig gebleven in deze bloedige twisten, begonnen nu tot de eene of de andere zyde over te hellen. Veel afzonderlyke tweegevechten hadden plaets tusschen de aenhangers der beide partyen, wanneer deze zich somwylen toevallig ontmoeteden; ja, tot in den schoot van het luiksche kapittel ontstond er eene hevige verdeeldheid, ten gevolge van dien langdurigen wraekoorlog.

Zoo zag men te Luik zekeren Aynechon, bastaerd uit de familie der Awans, en die zich reeds door veel strooptogten op 't grondgebied der Waroux berucht had gemaekt, op leven en dood den kamp eischen tegen eenen schildknaep, Faloz genaemd, die tot het geslacht der Awans behoorde.

Eene ontelbare menigte edelen en ridders van beide partyen hadden zich, by die gelegenheid, naer Luik begeven, om ooggetuige te zyn van eenen stryd, die beloofde hardnekkig en bloedig te worden. Reeds lang vóor het bestemde uer, draefde de moedige Faloz het perk op en neder, begeerig om

handgemeen te worden met den snoever, die hem had durven uitdagen. Doch, tot bittere teleurstelling der ongeduldige toeschouwers, liet deze zich aenhoudend wachten; zoodat Faloz, verontwaerdigd en verbolgen, eindelyk zich ontdeed van schild en harnas, en huiswaerts meende te keeren, toen eensklaps, op klokslag van twaelf uren, de trouwlooze Aynechon onverwachts de strydplaets binnen reed, den ontwapenden onverhoeds op 't lyf viel en verraderlyk vermoordde. Naderhand durfde de snoodaerd zich zelfs nog beroemen, dat deze krygslist hem was aengeraden door zyn oom, een der kanoniken van St. Lambert's kapittel.

Maer eene vyandelykheid, veel ernstiger in hare gevolgen, ontstond korts hier na tusschen de drie gebroeders Flemale, van den kant der Waroux, en de familien Schlessin-Berlo, van dien der Awans.

Zeker jonker, Pevereau van Othée, bloedneef des heeren van Awans, wiens huis hy te Luik bewoonde, doodde, op klaren dag, voor de deur van 't hospitael dier stad, Geeraerd van Berlo, aenhanger derzelfde party. Om zich hierover te wreken, gingen

de Schlessin's en van Berlo's over in de ry der Waroux, inweêrwil der vertogen van ridder Antoon, heer van Gemappes, die weinig tyds nadien door den heer van Awans verzocht werd zich onder zyne banieren te scharen. Antoon, die zich immer onzydig had gehouden, antwoordde zulks volgaerne te willen doen, als aenverwant der familie; doch onder beding, dat Pevereau, de moordenaer zyns neefs, ten huize wierde uitgejaegd; aen welk verzoek de heer van Awans weigerde te volkomen, dewyl die jonker zyn geheim spion en vertrouweling was. Hierop koos ook de heer van Gemappes, met al zyne onderhebbende vrienden en laeten, de zyde der Waroux.

Ten einde zich over dezen afval zyner eigene bloedverwanten te wreken, vergaderde Awans van nieuws zyne strydmagt, met oogmerk het nieuwe kasteel, welk heer Antoon bezig was te Gemappes op te bouwen, te gaen vernielen.

Met eene geduchte ruiterbende, versterkt door het voetvolk, welk hy te Seraing en omstreken had aengeworven, rukte hy derwaerts; doch op de hoogte van 't dorp Lonchin gekomen, hield hy krygsraed met zyne voornaemste hoplieden en ridders, ten einde te overleggen,

langs welke wyze men dat sterke en welverdedigde slot mogte aentasten.

De drie broeders Flemale, in plaets, volgens hun pligt, heer Antoon by te staen, voegden zich by de Awans, ter koeling van hun ouden haet tegen de schlessin's en Berlo's, verbondenen der Waroux.

Zy boden den vyand hunne diensten, ter opsporing en aenwyzing van den veiligsten weg, langs hunne woonplaets Flemale; achter welk dorp zy zich in het open veld, digt by het beste punt van aenval, zouden bevinden. Intusschen wist men te Gemappes, waer men van alles voorop onderrigt was, geenszins aen welke reden de vertraging toe te schryven in de aenkomst der vyandelyke troepen; men zond derhalve veldontdekkers uit, die al spoedig kwamen berigten, dat de magt der Awans op de naburige vlakte ontplooid lag. Gerugsteund door den heer van Waroux, die, langs zydelingsche en verdekte wegen, de bewegingen des vyands gadesloeg, deed heer Antoon met zyne bezetting eenen uitval, en rukte de belegeraers stout te gemoed.

Tot hunne verwondering, bemerkten zy van

verre, dat de Awans by hunne nadering geene de minste aenstalten tot tegenweer maekten, waerop zy de paerden dapper spoorslaegden, ten einde het voordeel van den eersten aenval te hebben. Dan, eensklaps schaerden de vyanden zich nu in behoorlyk slaggelid, en vlogen, als razenden, de Gemappenaers te gemoet.

Hevig was de eerste schook, waerby talryke ruiters uit de zadels tuimelden, en velen, door hun eigene paerden vertrapt, met lanssteken verder werden afgemaekt. Met vernieuwde woede hervatte men den stryd, die eindelyk, vooral tusschen de ruitery, zoo hevig en hardnekkig toeging, dat het verschrikte voetvolk van weêrszyden de vlugt nam. Reeds lachte de overwinning den heer van Awans toe, wanneer onverwachts de ridders van Waroux, als door tooverslag, van achter eene haeg te voorschyn kwamen, en hem zoo geducht in den rug vielen, dat het bloed gudzend over den grond begon te stroomen, en de Awans, inweêrwil hunner overmagt, totael verslagen werden.

Langdurend en hardnekkig verdedigde de forsche ridder Humbert Corbeau, het hoofd

der Awans-party, omringd door zyne schildknapen en naeste bloedverwanten, zyn vaderlyke strydbanier. Doorkerfd van houwen en steken, zwaeide hy zyn breed lemmer nog met zyne gespierde vuist in 't ronde, toen een zwaerdslag, door heer Antoon aen zyn hoofd toegebragt, hem van zyn zwaren klepper deed storten, die hem in den val verpletterde.

Volgens de ridderlyke krygsgebruiken, in hun geslacht geheiligd, vernoegden de overwinnaers zich met deze behaelde zegeprael, zonder de vlugtende vyanden te achtervolgen.

Onder de byzonderste gesneuvelden, wier lyken met eerbied werden opgenomen, telde men de drie broeders van Flemale, Olivier van Jupprelle, schildknaep Hugo van Chantebrine, Gillis de Fouz, uit Braband, met zyn gezel Truye de Fouz, en tallooze aenhangers en bondgenooten der verslagen party.

Ook van de zyde der Waroux verloor men eenige aenzienlyke ridders; de byzonderste waren: Jean le Valet en Poignon van Riwal, naeste bloedverwanten van het opperhoofd, benevens jonker Willem, zoon van Gillis, heer van St. Servaes, en nog eenige andere stryders van Gemappes.

IV.
Hamael en waremme.

Nu verspreidden zich de lichtelaeije vlammen der tweespalt over geheel Luikerland, en zelfs de vredelievendste familien, die tot heden nog onzydig waren gebleven, namen volop deel aen die rampzalige beroerten, welke reeds zooveel bloeds deden stroomen, zoo veel eigendommen verwoest, en zoo talryke huisgezinnen in droefheid en rouw gedompeld hadden.

Tot de zonderlinge gebruiken van dat tydvak behoorde ook deze, dat, zoodra een der leden van een geslacht gesneuveld was, al de overige bloedverwanten de party volgden voor dewelke hy gevallen was; waerdoor het veelmaels gebeurde, dat vrienden en aenhangers der Awans overgingen tot de Waroux, en wederkeerig. Ook was het een geheiligde wet, na iederen geleverden veldslag of belangryke

schermutseling, een quarantaine of rusttyd te houden, gedurende welken alle vyandelykheden wederzyds gestaekt bleven, ter vereering van het aendenken der gesneuvelden.

Dikwyls zag men dan, by openbare feesten en plegtigheden, de anderzins verbitterde stryders, als oude vrienden, samen deel nemen aen toernooispelen, jagtpartyen of andere ridderlyke uitspanningen.

Zoodra evenwel de bepaelde tyd des wapenstilstands ging verloopen, was elk van nieuws op zyne hoede. Men voorzag dan de kasteelen en sloten van genoegzame bezetting, en niet ligtelyk waegde het iemand, zich eenzaem op de baen of op reis te begeven, uit vrees door den wakenden vyand onverhoeds besprongen te worden.

De vreemdste gebeurtenissen vielen er dan somwylen voor by die ongerymde, persoonlyke wraeknemingen.

Zoo woonde er te Luik zekere heer Willem Cossen, van de party der Awans, die, vernemende dat er te Frangnée, by Auroy, een jongeling der familie Schlessin, Werner genaemd, zich beroemde een der broeders Flemale by den veldslag van Lonchin doorsto-

ken te hebben, hierop aenstonds besloot den dood zyns bloedverwants op hem te verhalen. Ten dien einde begaf hy zich, met eenige zyner handlangers, gedurende een donkeren nacht, heimelyk in eene schuit en dreef de Maes af tot tegen Werner's wooning, zynde een steenen toren, die rustte op vier ontzaglyk dikke, houten voetstukken, en waerin hy zich alleen met zyne twee broeders bevond.

Zeer voorzichtig slopen zy uit hun schip, welks bewaking eenigen knechten toevertrouwd werd, en naderden dan behoedzaem en zoo stil mogelyk den toren, wiens hoekpalen zy, met opzettelyk daertoe vervaerdigde snytuigen, begonnen te doorzagen.

Na ongeveer een uer werkens, zag men het gebouw wankelen. Toen plaetsten die nieuwslachtige ondermyners zich op behoorlyken afstand en stieten, met eene soort van stormram, het gansche gevaerte omverre.

De toren kraekte en waggelde, stortte in, en bedekte twee der ongelukkige broeders onder deszelfs puinen. De derde ontsnapte, als door een wonderwerk; doch werd, drie weken later, door denzelfden moordtroep verraderlyk om 't leven gebragt in de keuken van den

abt van St.-Gillis, waer de jongeling meende veilig verborgen te zyn.

Niet lang na dit voorval, was men in de stad St.-Truijen getuige van een openlyken kamp tusschen twee vermaerde ridders.

Een hunner, zynde Dirk, heer van Seraing, was verzeld door den edelen Hendrik, heer van Hamael, die Dirk's nicht, jonkvrouw van Henneffe, gehuwd had. Tot nog toe had Hamael met zyne verwanten geen deel genomen in de binnenlandsche oorlogen der Awans en Waroux; doch, om byzondere en persoonlyke redenen, leefde hy in eene reeds langdurige vyandelykheid met den kastelein of slotvoogd van Waremme.

Deze laetste, vernomen hebbende, dat ridder Hendrik van Hamael naer St-Truijen getrokken was, als getuige zyns vriend van Seraing, had de snoodheid eene hinderlaeg te doen plaetsen op den weg, waerlangs hy des avonds moest terugkeeren.

Verborgen onder het naby groeijende kreupelhout, verwachtte hy, in gezelschap zyner beide broeders Arnold van Jehain en Butoir, benevens eeniger dienstwillige medepligtigen,

gelyk een hongerige wolf met ongeduld zyne prooi.

Na den afloop van 't gevecht te St-Truijen, waerin de heer van Seraing verwinnaer was gebleven, keerde deze met Hamael huiswaerts, en dewyl de eerste voornemens was dien nacht door te brengen in zyn dorp Herck, by Tongeren, volgde de laetste, slechts door eenige zyner knechten verzeld, de groote heirbaen, die hem naer zyn kasteel moest geleiden.

Zonder de minste achterdocht eenigen tyd voortgereden hebbende, stronkelt eensklaps zyn paerd, en Hendrik stort hals over hoofd in de hinderlaeg. Als bloeddorstige tygers, schieten nu de kastelein met zyne handlangers toe, dryven de dienstboden op de vlugt, en vallen met kanibaelsche woede op hun weêrloos slagtoffer aen, welk zy, mishandeld, doorkorven en met wonden overdekt, voor dood laten liggen.

Na hunne prooi nog onderscheidene malen opgerigt en omgewend te hebben, ten einde zich te overtuigen dat hun vyand wel degelyk was afgemaekt, trokken die beulen vrolyk en zingend af; doch een hunner, Arnold

van Jehain, die een doodelyken haet voedde tegen Hendrik van Hamael, kwam nogmaels terug en, met eene schier voorbeeldelooze duivelenwoede, doorstak hy hem van onder tot boven met zyn breeden degen, terwyl hy, als een razende, uitriep: ‘heer van Hamael! heer van Hamael, gy hebt u beroemd dat ik door uwe hand zoude sneuvelen; uw trotsch is vernederd, en gy ontbreekt aen uw woord; want nu sterft gy door de myne!’

Zoohaest deze laetste moordenaer zich verwyderd had, kwamen de beangste dienaers des overrompelden ridders, van uit hunne schuilplaets in het bosch, toegeloopen en vonden hunnen braven meester zwemmende in zyn bloed.

Onmiddelyk waschte en verbond men de talryke wonden, en ontdekte met onbeschryfelyke vreugde, dat geen enkele derzelve doodelyk scheen te wezen, en de verslagene zelfs nog teekens van leven gaf.

In aller yl voerden zy den gekwetsten naer Herck, by den heer van Seraing, die op dit afgryslyk zigt zoo bedroefd en verontwaerdigd was, dat hy zwoer, geen enkelen beker wyns meer te zullen nuttigen, alvorens

dezen verraderlyken aenval gewroken ware.

Veel spoediger dan men wel had durven hopen, genas Hamael. Onverminkt verliet hy zyne sponde, greep den kling van zyn strydzwaerd, en beriep al zyne vazallen, vrienden en laeten, om eene verschrikkelyke en regtmatige wraek te nemen tegen die lafhartige moordenaers.

Zyn rykdom en vermogende invloed, gevoegd by zyne hooge waerdigheid van Baenrots des luikschen adels, verwierven hem zelfs den byval van twee der dapperste hoplieden uit de party der Awans, de heeren van Warneffe en van Warfusée, die zich met eene menigte hunner magtige bloedverwanten rond zynen standaerd schaerden.

Met zulken duchtigen en wel ingerigten krygstroep, besloot hy de verraderlyke slang in haer nest te gaen verpletten, en rukte derhalve naer Waremme, voor welks vesten hy 't beleg sloeg. Hoezeer men hier reeds de tyding van het naderend gevaer ontvangen en bereids om hulp gezonden hadde, omringelden evenwel de vyanden de wallen en vesten dier plaets, alvorens de versterkingen konde toegekomen zyn.

Nu was goede raed duer by den bevreesden slotvoogd van Waremme, die eindely het besluit nam, de aenvallers zoo lang op den buitenmuer der stadswallen tegen te houden, tot de verwachte hulpbenden zouden opdagen, terwyl men, in geval van nood, toch altyd in de stevige burgt konde wyken, en zich aldaer verschansen en verdedigen.

Dit plan gelukte voorloopig allerbest. Eene hageljagt van pylen en werpschroot begroette de belegeraers by hun eersten aenval, die door een hevige schermutseling op den buitenmuer gevolgd werd.

Maer de heer van Hamael, de krygslist zyns vyands bemerkende, drong met een gedeelte zyner troepen, langs een onverdedigden kant, heimelyk binnen de stad Waremme, en kwam tot in de tuinen van 't kasteel, welk hy van de achterzyde begon aen te tasten, onder 't luide geroep en gejuich van zyn krygskreet ‘Dammartin!’

Door dit gedruisch verschrikt, wendden de verraste belegerden hunne blikken derwaerts en zagen, met doodelyken angst, zich als tusschen twee vyandelyke legers ingesloten.

Overyld weken zy naer het slot, hun

laetste en eenige schuilplaets; doch, daer de weg smal liep, en de aenvallers van buiten onderwyl ook over de grachten waren gekomen, leden zy een ontzaglyk verlies aen dooden en gekwetsten, waeronder de moedige ridders Botier van Aaz, schoonbroeder des heeren van Hamael; de kastelein van Montenaken, uit het graefschap Loon; heer Simon van Limont, een der bastaerds van Weesemael, Huwar van Mars, Jan van Lobos en tallooze andere ridders en aenzienlyke stryders. Butoir, 's kasteleins broeder, werd aen de hand gewond, waerdoor hy voor geheel zyn leven verminkt bleef.

Getrouw aen de ridderlyke krygsgebruiken, bepaelde de heer van Hamael zich by deze glansryke overwinning, zonder het kasteel in te nemen en te slopen; en zulks om reden de slag buiten het gebouw geleverd en beslist was geworden.

Ieder stryder keerde vreedzaem naer zyne haerdstede terug, ten einde den geheiligden rusttyd uit te vieren.

Nauwelyks was deze echter verstreken, of de kastelein van Waremme, die vroeger als een nog nooit verwonnen ridder befaemd, en

nu zoo diep beschaemd was, op zyn eigen grond zulke volkomen nederlaeg ondergaen te hebben, stelde alle mogelyke middelen te werk om die vernederende schande uit te wisschen. Ter bereiking van dit doel, begaf hy zich op 't onverwachts, met zyne in 't geheim verzamelde strydmagt, naer 't dorp Berloo, welks kasteel bewoond werd door een der getrouwste bondgenooten der Hamaels.

Na een hardnekkig gevecht, namen zy de zwakke vesten dezer plaets in, en joegen het garnizoen, met eenig verlies, tot in het kasteel, welk zy nogtans niet durfden belegeren.

Doch aldra wreekte de heer van Hamael dezen trouwloozen uitval, door het aentasten van 't slot te Fiez, by Hoei, welk verdedigd werd door Malvoisin van Fiez en dezes broeder, Jacques le Chevetaine, twee bondgenooten der Waremmen.

Hoezeer men zich nog al dapper verweerde, werd de slottoren denzelfden dag ingenomen en tot den grond toe afgebroken, nadat Malvoisin met geheel zyne bezetting gesneuveld lagen. Als door een wonderwerk, bleef zyn broeder Jacques gespaerd, onder

eenen ingestorten puinhoop, alwaer zyne vrienden hem des anderendaegs terug vonden met beide zyn beenen gebroken.

Op deze wyze duerden die noodlottige verdeeldheden, telkens aengevuerd door de Awans en Waroux, immer voort, en breidden zich van langs om meer ook naer buiten uit. Onderscheidene adelyke huizen uit het hertogdom Braband en uit de graefschappen Loon. Hengouwe, Luxemburg en Namen, aen een der beide magtige partyen verwantschapt, begonnen er thans ook meer of min deel aen te nemen.

Geene maend verliep er, zonder dat er vyandelyke ontmoetingen, schermutselingen, plundering, moorden of brandstichtingen plaets hadden. Er bleef byna geen eenige adelyke familie in Luikerland meer over, welke zich niet onder de banier der Awans of wel onder die der Waroux geschaerd had, zoodat het scheen, of men van langs zoo meer, en zonder hoop van ooit te eindigen, die bloedige erftwisten zou moeten blyven bejammeren; toen eindelyk een groote en beslissende veldslag, zoo al niet den familiehaet, toch ten minste den werkdadigen wraek-oorlog eensklaps kwam uitdooven.

V.
De veldslag van dammartin.

Brandend van ongeduld, hadden de hoofden en aenvoerders der beide magtige partyen sinds lang gewenscht, in een algemeen gevecht hunne wederzydsche strydkrachten eens duchtig en voor goed te meten. Geen gunstiger gelegenheid kon zich hiertoe aenbieden, dan de zoo hevig toenemende verdeeldheid der Waremmen, tot de zyde der Awans, en der Hamaels, tot die der Waroux behoorende.

De bepaelde rusttyd, sedert het laetstgeleverde gevecht, stond te eindigen op den avond van St. Bartholomeus-feest des jaers onzes Heeren 1325.

Eenige weken vôor dat tydstip, deed de heer van Hamael den kastelein van Waremme uitnoodigen, om 's maendags na dat feest getuige te komen zyn van de vernieling der

vesten en poorten te Geneffe, eigendom der familie Waremme.

Op deze vermetele tyding, zond de kastelein onverwyld boden te paerd uit, niet alleen naer zyne vrienden en aenhangers, maer ook naer het kasteel te Awans, ten einde hen allen uit te noodigen en middelen te beramen, om ditmael, met gansch hunne vereenigde magt, den stouten uitdager en de Waroux, in éénen slag, te verdelgen.

Ter verzekering van den goeden uitval dier gewigtige onderneming, bestemde hy de algemeene verzameling der troepen op den zondag-ochtend na St.-Bartels, en derhalve een dag vroeger, dan zyne tegenstryders onder de wapens zouden komen.

Door deze krygslist verzekerde Waremme aen zyne party eene waerschynlyke overmagt; want, hoewel Hamael des avonds te voren, door zyne verspieders berigt ontvinge van 's vyands plannen, en hy zulks oogenblikkelyk door renboden liet mededeelen aen al zyne verwanten en bondgenooten, zoowel als aen de hoofden der Waroux, was het voor velen dezer toch onmogelyk,

binnen zulk kortstondig tydverloop ten zynent aen te komen. Ook zag hy slechts een enkel ridder opdagen uit Braband, te weten den heer van Diepenbeek, dien men by toeval te huis, en dadelyk bereid had gevonden.

Intusschen naderde de belangryke dag, waerop die zoo lang gerekte twisten eindelyk op eene vreeslyke en bloedige wyze zouden beslecht worden.

Een heldere zomerzon rees op aen de oosterkim, den vyfentwintigsten dag der maend Augustus 1325. Met niet weinige verbazing, zagen de nyvere landlieden, die, vóor dag en dauw, in de omstreken van Geneffe reeds bezig waren met de inoogsting hunner rype granen, op den vroegen morgen zich eensklaps omsingelen door een sterke ruitertroep, met glinsterende wapenrustingen en kletterende slagzwaerden, gevolgd door talryke gelederen voetvolk, boogschutters en pykeniers.

Aen de spits van dit kleine leger reed, op een met kostbaer laken bekleed strydpaerd, de heer van Awans, opvolger zyns gesneuvelden vaders, omgeven door een luisterry-

ken ridderstoet, wier kleurige vederbossen golvend zwierden over de blinkende, stalen helmen, en weêrspiegelden in de glanzige harnassen en schilden. Ter regter zyde des aenvoerders zag men, op een kloeken, zwarten oorlogshengst, den nog ontzaglyker kastelein van Waremme, wiens buitengemeene zwaerlyvigheid het forschgespierde rydbeest, by elken stap, schier buigen deed onder zulken drukkenden last. Van weêrszyden werd zyn paerdentoom bestuerd door twee stevige schildknapen, die des morgens hunnen heer met veel moeite in den zadel hadden geholpen.

Onderscheidene beroemde, adelyke blazoenen, zoowel in dryfwerk als kunstig gesneden, prykten op de schilden dezer ridders.

Trouwens, niet alleen Waremme's broeders, bloedverwanten en vrienden, maer zelfs zyne meest verwyderde bondgenooten, met al de voornaemste aenhangers van de party der Awans, waren toegesneld, om deel te nemen aen dien beslissenden stryd. De brabandsche banier woei naest de loonsche; uit beide landen zag men talryke ridders aen de zyde der Awans. Myn broeder Renchon en ik streden in dezelfde gelederen.

Allen bereden wy forsche en kloeke kleppers, op welker kostbare kaproenen onze verschillende familie-wapens in ryke kleuren geborduerd waren. Het meestedeel der ridders droegen, boven het harnas, een van fyn stael gebreide maliekolder, welk niet alleen het bovenlyf, maer tevens de armen en heupen, ja zelfs een gedeelte der beenen bedekte, en dezelven tegen sabelhouw en lanssteek beveiligde. Ook onder 't kaproen der paerden, lag er eene soort van dekkleed, met yzeren malien geknoopt of geweven.

Ieder ruiter bevond zich, zonder stygbeugels, in een hoogen en breeden zadel, als in een onbeweegbaren zetel, waeruit hy, zonder de minste moeite of gevaer van vallen, met lans en zwaerd kon aentasten en zich op zyn gemak verdedigen.

Zoo rukten wy, ten getalle van meer dan twee-honderd ridders, verzeld van onze schildknapen en van het dubbele in voetvolk, langs het dorp Horion, alwaer wy versterkt werden door een zeventigtal ruiters en andere hulptroepen van 't platte land, naer Dammartin, digt by welke plaets eene uitgestrekte vlakte ligt, die door beide partyen gekozen en

bestemd was geworden ter levering van den veldslag. By onze aenkomst zagen wy, op eenigen afstand reeds, de standaerts en vlottende vanen der Waroux, wier ridderbende, in niet minder kostelyken wapenprael en glansryke uitrusting, ten getalle van drie-honderdvyftig stryders, insgelyks gedekt werd door digte drommen voetgangers, geworven langs de maesoevers, boven Luik. Allen schenen den vyand reeds met ongeduld te verwachten.

Nadat de beide legers hunne standplaetsen genomen, en hunne gelederen in behoorlyke slagorde gerangschikt hadden, ontplooiden de Baenrotsen de wederzydsche strydbanieren.

De wapenvaendels wapperden in den wind. Men blies de klaroenen en trompetten, als eerste teeken van aenval, en hun geschal deed de paerden van ongeduld hinniken en stampvoeten onder hunne ryke en schitterende kleedyen.

Onder de hand was, echter, de tyding dezer ernstige uitdaging, en de daerop gevolgde oorlogstoerusting, ook al spoedig ter ooren gekomen van den prinsbisschop te Luik, die, by 't vernemen dat de legers reeds opgerukt waren, in alle haest twee geregts-officieren afzond, met bevel, uit zynen naem de vyandelykheden

te doen staken en uitstellen, tot na een door hem bepaelden rusttyd.

Juist op den oogenblik, dat de voorste eskadrons van weêrskanten, met neêrgeslagen vizieren en gevelde lansen, tegen elkander gingen rennen, verschenen die twee Luikenaers, Geeraerd Songnet en Goffin de Fetine, met hun witte vredevlaggen tusschen de beide partyen; doch de strydzucht der ridders was reeds te hevig ontvlamd; de gespoorslaegde kleppers waren niet meer te betoomen; zoodanig, dat de twee afgezanten byna verpletterd werden by dien eersten aenval, die vreeslyk werd en zeer bloedig afliep.

Zy, die kleinere of ligtere paerden bereden, moesten onvermydelyk het meeste lyden by dien geweldigen schok, waerdoor dikwyls man en paerd omverre geworpen werden.

Het voetvolk, hoe kunstig gerangschikt, of in hoeveel dubbele reyen ook geschaerd, kon onmogelyk het hoofd bieden aen zulke kolossale en als in yzer beslagene ridders. Hierom werd hetzelve achter de ruitery geplaetst, ten einde later, als de gevechten meer verspreid en afgezonderd werden, als versche mannen, deel aen den stryd te nemen.

De manier van oorlogen verschilde in dat tydvak ook hemelbreed van de tegenwoordige, verfynde uitvindingen en behendige kunstgrepen om menschen te slagten. Het buskruid was toenmaels nog niet uitgevonden; zoodat op het vlakke veld, vooral by de ruitery, alles afhing van de meerdere of mindere ervarenheid in de schermkunst met zwaerd en lans.

Het voetvolk schoot pylen uit straffe handbogen, of vocht met de pieken en knodsen, met sabels of degens.

Zoodra een aenval tusschen de ridders had plaets gevonden, week men van weêrszyden terug in zyne gelederen, ten einde zich te herstellen, en des noodig van wapens te veranderen, welke de schildknapen in gereedheid hielden. Dan blies de klaroen van nieuws het sein om aen te rukken, waerop ieder stryder zyn tegenkamper koos; zynde diengenen, wien hy 't meeste haet of wrok toedroeg, en dien hy zonder moeite aen 't blazoen herkende. Dikwyls zelfs verliet men het strydperk, na zyn persoonlyken vyand verslagen te hebben. Ook waren de ridderlyke regtschapenheid en de krygseer zoo hoog in waerde, dat, by dezen veldslag, de oude heer

Wilkar van Awans, sedert jaren blind, benevens heer Alexander van St. Servaes, aen beide handen en aen den regtervoet verminkt, dapper medevochten; doch tevens door hunne vyanden ontzien en gespaerd werden, waerdoor zy, gevolgenlyk, zonder de minste wonden te bekomen, huiswaerts terug keerden.

Maer geducht en langdurend waren de byzondere kampingen tusschen de hoofden en ridders der twee partyen, wanneer deze zich eindelyk afzonderden, om het voetvolk gelegenheid te geven, op hunne beurt, slaegste geraken.

By die hardnekkige tweegevechten te paerd, ontvouwden de adelyke kampioenen al hunnen moed, hunne kunst en behendigheid. De lansen braken als glas; zy vlogen te spaender en stuk op die yzeren schilden, en de zwaerden sloegen bot op de stalen helmen en harnassen. Het was een aenhoudend gebons en geschok, een rammelend gekletter, steken, kerven en hakken, botsen en tuimelen, doormengd met den galm der luide krygskreten, het schelle geklank der hoorns en trompetten, het hinnikend gebriesch en

gestamp der paerden, en het akelig gezucht en gekerm der gewonden en stervenden.

Twee stryders, echter, onderscheidden zich hier byzonder door een zoo kunstmatig als halsstarrig gevecht, welk reeds ongeveer een paer uren geduerd had, en telkens, na kortstondige rust, met nieuwe woede hernomen werd.

Het waren de heer van Hamael en de kastelein van Waremme, die, als onverbiddelyke en bloeddorstige vyanden, op leven en dood kampten, en, onder het steken en houwen, elkander de bitterste verwytingen toegrauwden.

Hamael, die klein van gestalte was, en wiens strydhengst insgelyks door twee schildknapen begeleid werd, verdedigde zich als een moedige leeuw tegen de reuzenslagen zyns kolossalen tegenstrevers. Behendig ontweek hy de gevaerlyke schokken van diens ontzaglyk stryddier, en bragt zynen vyand zelfs de eerste wonden toe. Doch het ongeluk hebbende zyn beide schildknapen te verliezen, geraekte hy in eene soort van verwarring, welke de kastelein zich benuttigde om zyn paerd te doorboren, welk met hem ter aerde stortte.

By dit zigt, schoot Arnold van Jehain, 's kasteleins broeder, als een snorrende pyl toe, ten einde voor de tweede mael zyn' snooden moordlust te verzadigen op zyn weêrloozen aertsvyand.

Met razende en dolle tygerwoede sprong hy op den gevallen ridder en belettede hem zich op te rigten, inweêrwil der ongelooflykste poogingen des verslagenen. Te vergeefs slaekte Hamael zyn luiden krygskreet...... Het wapengekletter en paerdengetrappel, het toenemende gedruisch van 't gevecht verdoofden zyne stem, en, vôor zyn trouwe vrienden den toestand huns beminden aenvoerders ontdekten, lag hy afgemaekt, vermoord op eene schandelyke manier, die met al de krygswetten en ridderlyke gebruiken strydig was.

Een half uer later zag men hem echter glansryk gewroken. De wraekzuchtige Arnold en zyn broeder Butoir werden verwonnen en doodelyk doorkliefd door de ridders van Chantemerle.

Deze aenzienlyke verliezen ontvlamden de meer en meer verhitte bloedzucht der wederzydsche partyen nog heviger.

In onderscheidene hoopen en troepen, op

tamelyken afstand, verdeeld, zegepraelden hier de Hamaels en Waroux, ginds de Waremmen en Awans, voor welke laetsten eindelyk de volkomen overwinning zich scheen te verklaren; hoezeer de eersten hun veld onvertsaegd verdedigden en menig dapper wapenfeit ten uitvoer bragten.

Tegen het vallen van den avond, veranderde de eerst zoo regelmatige ridderstryd in een verward en yslyk moordgevecht, welk het slagveld in een bloedbad herschiep. Geen enkel kamper week terug, hoezeer dan ook verwond en afgemat; en dewyl de meerderheid der strydenden aen de zyde der Awans bleef, ontvingen natuerlyker wyze de Waroux de nederlaeg, en werden eindelyk totael verslagen.

De donker invallende nacht stelde op het laetste pael en perk aen deze vreeslyke slagting, en spreidde zyne schaduwen, als een zwart grafgordyn, over de lyken der gesneuvelden.

Toen de dageraed van nieuws op het aerdryk blikte, vonden de verschrikte landlieden de verkilde en verstyfde ligchamen van een zeventigtal der edelste en dapperste ridders, uit het Luikerland en omliggende gewesten, waeronder

slechts vyf met de wapenen der Awans; waerby tallooze soldeniers en boogschutters, als opgestapeld nevens de gedoodde en verminkte paerden, met welker overblyfselen, vermengd met gebroken lansen, zadels, zwaerden en degens, het slagveld als overzaeid lag.

Behalve den braven en eens zoo vermogenden heer van Hamael, betreurden de Waroux nog het verlies der edele heeren van Langdris, Polain van Waroux, van Harduemont, de Cerf, de Latine, twee der twintig gebroeders Warfusée, Gillis Becheron, schepen der stad Luik, de onvertsaegde Willem en Boudewyn Liboteau, Boileau van Gemappes, met zyn broeder Kunar en zyn zoon, benevens onderscheidene andere befaemde ridders en jeugdige schildknapen.

Geheel Luikerland was in smart en rouwe gedompeld, en de luister der onlangs nog zoo magtige party van Waroux werd verdoofd; haer oude roem was bevlekt: haer naem vernietigd.

Ieder ridder sloot zich in zyn kasteel, elk hopman, in zyn garnizoen op. De gewoonlyke wapenrust na den veldslag, was nu een tydvak, toegewyd aen regtmatigen rouw en bittere droefheid voor meest al de voornaemste

familien des lands. Dezelve verlengde zich ongevoelig tien jaren lang, zonder dat men van vernieuwde twisten noch vyandelykheden meer hoorde gewagen.

Toen werd er, met algemeene toestemming, eene bemiddeling en verzoening voorgeslagen. Een twaelftal der aenzienlykste en beroemdste legerhoofden van beide partyen vergaderden, onder beleid der adelyke ridders Walter van Warfuseé, heer van Moumale, en Dirk van Henneffe, heer van Seraing, in de abdy van St.-Laurens te Luik, alwaer het vredeverbond tusschen de Awans en Waroux plegtig gesloten, en door de byzonderste aenhangers der beide geslachten onderteekend en bezegeld werd, in tegenwoordigheid van my, Willem van Oerle, heer van Rummen, Velroux en Quabeek, Drossaert van het graefschap Loon.

Eenige maenden nadien, den 8en Maert 1335, werd dit vredetraktaet openlyk bekrachtigd door den prinsbisschop van Luik, Adolf van der Marck, door myn schoonbroeder Lodewyk III, graef van Loon en Chiney, door het kapittel van St.-Lamberts kerk, door de regtbank der twee-en-twintigen te Luik en de regeringen der overige goede steden van het prinsdom.’(8)

Hier eindigde het handschrift van Arnold's vader, en Elisabeth, die menigmael hare blikken van 't borduerwerk gewend had naer den bevalligen lezer, bedankte haren geliefden echtgenoot met eene hartelyke omhelzing voor de mededeeling van dat schoon en belangryk verhael, waervan zy aen Vlaenderen's gravenhof wel dikwyls had hooren gewagen, doch welks duidelyke samenhang haer tot heden onbewust was gebleven.

Nog edeler en beminnenswaerdiger scheen haer nu Arnold, de waerdige zoon van zulk dapper en roemryk vader, en, in hare vervoering, riep zy uit: ‘O myn dierbare! nu ben ik dubbel gelukkig! Nu smaek ik zaligheid....’

 

Dan, helaes! welk sterveling durft in dit onbestendige leven zich-zelven gelukkig noemen? welke aerdsche handen ligten het floers der toekomst op? Hoe menigmael wordt onze vurigste hoop verydeld, en wel juist op het oogenblik, dat wy deszelfs zoete verwezenlyking te gemoet zien!

Waervan hangt ons ingebeeld geluk op de wereld soms niet af? Een enkel onvoorzien toeval, een nietsbeduidende omstandigheid, een onnauwkeurigheid of vergetene belofte brengen somtyds eene plotselyke verandering te weeg in den natuerlyken loop der zaken; en dat schynbaer niets wordt de oorzaek, die al onze plannen verbreekt, al onze luchtkasteelen in

rook doet vervliegen, ja dikwyls, door deszelfs noodlottige gevolgen, den gewigtigsten invloed uitoefent op onze volgende lotsbestemming.

Ook onze brave held Arnold ondervond de droevige overtuiging van de onstandvastigheid der menschelyke raedsbesluiten, van de grillige wisselvalligheid der fortuin.

In denzelfden oogenblik, misschien, dat hy, op zyne lauweren rustend, zich overgaf aen de streelendste heildroomen van aenhoudend genot en zoeten vrede, werd, welligt niet verre van hem af, het verraderlyke plan gesmeed tot zyn verderf, tot zyn algeheelen ondergang. Een enkele kleine gebeurtenis, de keus eens persoons besliste hier over 't geluk of ongeluk van twee beminnende harten, over het zyn of niet-zyn van een graefschap; over de onafhankelykheid van van een oud en beroemd volk!

Ach! hoe weinig dachten Arnold en Elisabeth, gedurende die teedere omhelzingen, dat geen volmaekt genot hier op aerde duerzaem mag wezen, en ook hun zoete bonigkelk aldra vergald zoude worden door onspoed en verdriet!

Hoe weinig bemerkten zy dien avond, onder dat blauwe luchtgewelf met zilveren starren doorzaeid, dat aen den zuidelyken gezigteinder de zwarte wolken zich samenpakten, en reeds bezwangerd werden met de stikstof van een vreeslyk en noodlottig onweder, welk maer al te spoedig boven hunne hoofden zoo vernielend moest losbersten!


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen