Moet dit een wereldbeeld verbeelden? Van en over Pé Hawinkels

[p. 178]

Pé Hawinkels
Bruegel 1
‘De hooioogst’

Nu zal het spoedig avond zijn.

In de bomen als een goede stroom
uit de hoorn der bergen verzamelen op vilten zolen
zich de bendes van de nacht al; zo meteen
zullen zij, doelmatig en geruisloos als abstracte katten
uitzwermen en de duisternis uitzetten, zoals een plant
dat doet; maar nu
heerst stilte.

De zon heeft al vaarwel gezegd; de horizon
draagt nog de stille bleekheid om zijn dood,
maar in de landen, al de lagen,
waarin die zich voor het oog groeperen,
is een korte poos
van rust.
De mensen gaan vermoeid naar huis,
of werken nog wat door, met wat de aarde
en de dag hun opgeleverd hebben,
maar de hemel werkt nu eenmaal samen met de nacht:
boven hun doen, 't lijkt op spel, boven hun gang
op weg naar huis, hangt zwaar 't ooglid,
donkerblauw, te talmen.

Meisjes draaien als altijd voorbij,
hun lach rilt en stoot zichzelf vooruit
naar dat onmetelijk zwijgen,
dat vogels in zich opneemt net zo goed als burchten,
molens en handelssteden, rivieren waar een schip in snijdt,
en nogmaals bomen, wier gebladerte niet eens
beeft in 't bijzijn van de grote nacht.

[p. 179]

 

Hoe goed nu dat men toebereidselen treft om weg,

 

om naar het dorp van de vergetelheid te gaan; schatrijk

 

blaast de weide zijn veelvoud aan wangen op,

 

dronken graait de boer 't corrupte hooi naar zich toe.

 

 

 

Nu zal het weldra avond zijn.

 

 

 

Groots, onverbiddelijk zal het enorme oog

 

van het heelal zich sluiten, en daarmee

 

zal al 't verbazen, heel de menigvuldigheid, o,

 

het rood van uw kleren, uw vruchten, uw rinkelend lachen

 

en uw donkere bemoeienis met zwijnen, met God en met

 

de vertwijfelde, vriendelijke noodsprongen van

 

de klaproos hier en de braamstruik daar,

 

het afleggen tegen, bezwijken aan

 

het alleswegvagende niets dat nu

 

zijn uur wacht in de hoogte.

En wie of wat zal straks
als de dood egaal zijn lijf
laat zakken op deze weelde, de tot waanzin drijvende
pracht, iets baten? Wie?
De boer soms, die innig als een vlieg in zijn pootjes,
zijn zeis wet? De ruiters, die razen
over verre welvingen gras, de man die alleen
de nacht in de ogen ziet, als een held of als een konijn?
De daad onder daken, in de schoot vol onraad
en een geringer bezwijken?

De bomen beven niet in 't minst; vogels zweven heel kalm
en zonder kopzorg onder boven; mannen keren vrij van angst
en gaan het land in waar hen de nacht verrassen zal;
de einder is lichtblauw, en de vrouw
die van de wereld weg lacht
heeft een ongezien gezicht.

Bruegel, De hooioogst (fragmenten).