Moet dit een wereldbeeld verbeelden? Van en over Pé Hawinkels

[p. 11]

Biografisch

[p. 12]

Het gezin Hawinkels, ca. sept.-okt. 1944. Pé, toen de jongste, staat voor een ingekwartierde Engelse militair.

[p. 13]

Koos Hawinkels
Biografica

Pé Hawinkels werd op 29 september 1942 geboren in Hoensbroek als zesde kind van Antonius Hubertus Wilhelmus Hawinkels en Adriana Maria Heijboer. Bij het doopsel in de rooms-katholieke kerk kreeg hij de namen Petrus Hermandus Hubertus. Met de roepnaam Pé, die later nogal wat personen in verwarring gebracht of zelfs boos gemaakt heeft, werd hij vernoemd naar een Friese oom.

Lager onderwijs volgde hij aan de St. Petrusschool in Hoensbroek van september 1948 tot augustus 1954. Daar verzoette hij het werk van zijn onderwijzers (zie zijn Autobiografische flitsen & fratsen) door al zijn schriftelijk werk af te ronden met een tekeningetje.

In september 1954 ging hij naar het gymnasium van het Sint-Bernardinus-college in Heerlen. Bij de tekenclub vervolmaakte hij zijn tekenvaardigheid en aan het schoolblad Binden en Bouwen droeg hij menige tekst en tekening bij. Met ingang van het schooljaar 1958-1959 was hij lid van de redactie en verzorgde (zoals later bij Raam) vaak het omslag van het blad. Voor zijn eindexamen gymnasium slaagde hij in 1960 met lof, evenals trouwens voor alle daaraan voorafgaande overgangsexamens.

Aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen begon hij in september 1960 met de studie Klassieke Talen, maar in de loop van 1961 kwam hij erachter dat die klassieke talen wat hun literatuur betreft voor hem nogal dood waren. De Nederlandse literatuur boeide hem meer. Vandaar dat hij eind 1961 overstapte naar de studie Nederlandse Taal- en Letterkunde. De taalkunde nam hij daarbij duidelijk op de koop toe. Door deze overstap hoopte hij ook het dreigende leraarschap te ontlopen.

Het verenigingsleven had niet zijn warmste sympathie, maar aangezien hij ook geen ‘nihilist’ wilde wezen, meldde hij zich toch direct in het begin als lid van de NSV Diogenes aan. Belangrijkste criterium daarbij was dat Roland wél ontgroende. De bul van het Corpus Studiosorum Noviomagensium Carolus Magnus vermeldt tweemaal als officiële datum IXX mensis octobris, maar die dagtekening is één keer met balpen veranderd in XIX.

Wat hem met deze instelling tegenover het verenigingsleven bewogen heeft het presidiaat van Diogenes op zich te nemen, is mij nooit glashelder geweest. Ik hou het maar op zijn ook in andere omstandigheden gebleken overtuiging: ‘als ik het niet zelf doe, komt er nooit wat van terecht’. Hoe het ook zij: de aanvaardingsrede draagt de datum 16 november 1962. Hij hield het maar een goed half jaar vol. ‘Vechten

[p. 14]

Pé Hawinkels, 1956.

tegen de bierkaai’ herinner ik me hem te hebben horen mompelen.

Inmiddels was hij (25-2-1961) begonnen te schrijven in het NUB, waar ‘schrijven in’ spoedig overging in ‘zijn stempel drukken op’. In september 1963 werd hij redactiesecretaris. In februari 1966 had hij blijkens een berichtje in datzelfde NUB 334 bijdragen geleverd, waaronder vooral zijn ulcusjes wijd vermaard waren. Nr. 13 van jaargang 16 (3-2-1967) bevatte het ‘Afscheid van P.H.H. Hawinkels’ van de hand van W.K. Grossouw, waaruit: ‘(...) onder degenen die van het NUB het beste studentenblad - pardon universiteitsblad - van Nederland hebben gemaakt, komt hem de eerste plaats toe’. Datzelfde ‘Afscheid’ bevat - even terzijde - ook de omineuze uitspraak: ‘(...) altijd te voet (zou hij kunnen fietsen? chaufferen zeker niet) (...)’. Zijn vrienden zien hierbij in file aanrijden zijn DS'en, zijn Jaguar MK 10, de NSU RO 80 en de grote BMW 2500. Ook in het personenvervoer wenste hij de zaken groots aan te vatten.

Dat het niet van een leien dakje ging, dat maken van ‘het beste universiteitsblad van Nederland’, daarvan getuigt menig briefje in zijn nalatenschap dat oproept tot een buitengewone redactievergadering vanwege ‘mot met curatoren’.

Zijn studie verwaarloosde hij overigens niet. Eind 1963 deed hij zijn kandidaatsexamen. Daarna nam het tempo af, maar als professor Asselbergs niet ziek was geworden zou Pé in 1968 zijn doctoraal hebben gedaan. ‘Ik heb er wel niks aan, maar het staat zo slordig, zo'n onafgemaakte studie.’ Zijn scriptie over de Victor Slingeland-symfonie was af. De dood van Asselbergs heeft hem erg aangegrepen - hun relatie via het NUB was in vriendschap overgegaan - de verhouding met de pas benoemde Meeuwesse was formeler. Hij kon zijn moeder ervan overtuigen dat voor zijn carrière als publicist een doctoraalbul geen pre betekende; deze zaken tezamen deden zijn studie doodbloeden. Hij was vast besloten een loopbaan als onafhankelijk publicist op te bouwen. Niet schrijver wilde hij zijn, nee, publicist. Nederland zou weten dat hij er was en er zich mee bemoeide.

Dat hij in dit streven geslaagd is, daarvan legt dit boek getuigenis af. Uit de onderscheiden bijdragen laat zich een aardig beeld van zijn leven vormen. Hoe hij in zo weinig jaren zo veel tijd heeft kunnen vinden, blijft verbluffend. Hij wist dan ook niet van toegeven. Ik zie hem nog zitten typen met pleisters op zijn rauwgeslagen vingertoppen.

Hij stierf in de avond van 16 augustus 1977, zittend achter zijn bureau. Zijn hart had het begeven. De laatste aantekening op zijn kladvelletje met plannen was ‘Kranendonk [zijn huisarts, K.H.] total check up?’ Doordat zijn auto een straat verder geparkeerd stond en hij wel vaker dagenlang onaangekondigd van huis was, vonden zijn huisgenoten, die zijn levenswijze respecteerden, hem pas in de vroege ochtend van de 24e.

[p. 15]

Gymnasium 1b, Heerlen november 1954. Midden achterste rij Manuel Kneepkens, aan zijn rechterhand voor hem Pé.

[p. 16-17]

Handschrift van een schoolopstel.

[p. 18-19]