|
| |
| |
| |
II. Hoofd-stuk.
De H. Mirakeleuse Hostien in de jaerlyksche Processie omgedragen wordende, zyn door eenen slagregen nat geworden, en daerom in een Tabernakel op gesloten.
Naer dat het Alderh. Sacrament van Mirakel, met alle mogelyke eerbiedinge gestelt was in de Kercke van de H. Gudula; hebben de Heeren van 't Capittel, tot meerder verheffinge van dit groot en nieuw Mirakel, goed gevonden van jaerelykx met eene uytmuntende Processie dêze H. doorwonde en bebloede Hostien door de Stad om te dragen op den donderdag, naer den Feest-dag van de Alderh. Dryvuldigheyd, gemeynelyk in het Christendom H. Sacraments-dag genoemt: welke Processie altyd vereert wierd met de tegenwoordigheyd van den Hertog Wenceslaus en syne Vrouwe Joanna, hun leven geduerende, als oock met grooten toeloop van een meenigte der menschen, zoo van de Stad Brussel, als van de om-liggende Steden en Dorpen, die daer naer toe quamen, zommige om de nieuwigheyd van dit groot Mirakel, en andere uyt een waere christelyek Devotie, om dit H. Sacrament te aenbidden en te aenroepen.
Dêze Christelyke Devotie is van Godt niet ongeloont gebleven: want men heeft aldaer in't | |
| |
vervolg veele wondere weldaeden en schoone Mirakelen zien geschieden aen die menschen, die met een levende geloof, een vast vertrouwen, en brandende liefde hunnen toevlucht namen tot den Almogenden Godt, schuylende onder de gedaente van de bloedige en door-wonde H. Hostien. Tot dien Almogenden Godt, zeg ik, die op dêze wereld zienelyk onder de menschen verkeerende, aen de doode het leven, aen de blinde het gezicht, aen de kreupelen den gang en aen de zieken de gesontheyd heeft gegeven: en aen andere mistroostige en gebreckelyke menschen veele andere, zoo geestelyke als lichaemelyke weldaeden heeft bewêzen.
Diergelyke Mirakelen en goddelyke weldaeden, bevinden wy door den zelven Almogenden Godt uyt gewerkt in dêze H. en weerdige plaetse, volgens de wettige Attestatien met eede bevestigt, en Bisschoplyke Approbatien, nauwkeurig onderzocht, en met toe-laetinge van de zelve te schryven, te drucken en alom te verkondigen: de welcke nogtans alhier niet en worden ingevoegt, om dat de zelve in andere boeken genoegzaem te lêzen zyn: als onder andere in zekere traćtaet der Mirakelen, uyt gewerkt door de voorsz. H. Hostien, in't Latyn beschreven door Heer Theodorus Loët, Cathuyser tot Ceulen, ende aldaer gedrukt in't Jaer 1532. Als ook in de Historie van het Alderh. Sacrament van Mirakel, door myn Heer Stephanus Ydens B.P. Lic. gedrukt tot Brussel by Petrus de Dobbeleer,
| |
| |
en by meer andere geloofbaere Schryvers. Alle welcke Mirakelen den bermhertigen en Almogenden Godt heeft gelieven uyt te wercken, tot troost van alle Christenen en tot meerder beschaemheyd van de hertneckige ketters en vyanden van 't Alderh. Sacrament, de welcke hunne glorie en werk maeken, van alles, wat in't Rooms Christendom waerachtig en zeker is, oft valsch willen te maeken, oft in twyffelinge te trecken; van de welcke men zeer wel met den H. Apostel Petrus (Ep. 2. C. 2 ℣. 12.) mag zeggen: Quae ignorant blasphemantes. Dat sy Gods Heylige wercken lasteren, om dat sy die niet en kennen, oft wille kennen.
Den geleerden Sanderus (in syne beschryvinge der Abdye van Grimbergen) teekent ook aen, dat de Heeren Abten van Grimbergen van ouds gewoon waeren den Goddelyken Dienst te doen, zoo in Kercke van den H. Rumoldus binnen Mechelen, als in de Kercke van de H. Gudula tot Brussel, op de principaelste Feestdagen en Processien, tot dat daer eenen Aerds-Bisschop gekomen is, staende Brussel als dan nog onder den Bisschop van Cameryk, welcke Stad te wyd afgelegen was, om door de Bisschoppen de voorsz. Goddelyke Diensten te verrichten. Zedert den tyd dat Mechelen tot een Aerds-bisdom is verheven, hebben de Eerw: Heeren Prelaeten van Grimbergen altyd gehad de eerlykste plaets in den dienst en Processie naer den Bisschop. Onder alle de Abten van Grimbergen, die voor de tyden van de Aerds- | |
| |
Bisschoppen tot Brussel aldaer den Goddelyken Dienst dêden van 't Alderh. Sacrament van Mirakel, is' er eenen geweest (gelyk uyt Sanderus in het leste zinne-beeld van den eersten Boek beschreven staet) met naeme Nicolaus Spira; eenen zeer weerdigen en deugdzaemen Prelaet; dêzen heeft verscheyde-mael in de Processie gezien, als hy't zelve Alderh. Sacrament omdroeg, dat daer uyt versch nieuw Bloed sproot, en de wonden als ververscht wierden, uyt welcke teekenen hy voorzeyd heeft de schroomelyke Beeld-stormerye, die eenige jaeren daer naer in de Neder-landen geschied is, en wy hier naer voorder zullen beschryven. My dunkt, dat den Bermhertigen Godt (om zoo te sprêken als dan in eenen dood stryd was, gelyk in den Hof van Oliveten, alwaer hy Bloed heeft gezweet) als hy gedwongen word de sonden van de menschen te straffen; als ongewillig komt tot de straffe; mits dat syne Natuere, gelyk den H. Paus Leo zegt, Goedheyd is ende syn werk Bermhertigheyd, en dat Mirakeleus Bloed, dat daer vergoten is, en roept geen wraek, maer vergiffenisse, byzonderlyk in de Jaeren van H. Jubile, enz.
Dit zyn dêze H. Mirakeleuse Hostien, de welcke nu, door een geduerig Mirakel, vier hondert Jaeren zyn ongeschonden bewaert geweest, gelyk eertyds het Manna, eene waerachtige Figuere van dit H. Sacrament, veel hondert Jaeren bewaert is in de Arcke des Verbonds. Dêze open worden stoppen de Geusen hunne | |
| |
monden, en dat Mirakeleus Bloed roept krachtdaedelyk, dat den Heere met Vleesch en Bloed, met Menscheyd en Godtheyd daer tegen woordig is. Ook mag ik hier zeggen van de stêken en wonden in de H. Hostien, het gene geschreven staet van het breken des broods in't Casteel van Emmaus: Cognoverunt Eum in fraćtione panis (Luc. C. 24. ℣. 35.) ‘Sy hebben Hem gekent in't brêken des Broods.’ Dus mag ik nog voorder zeggen:
't Zyn wonden, die den Heer in Broods-schyn heeft gekregen;
Maer daer vloeyt balzem uyt en Goddelyken Zegen:
Is't dat daer iemands ziel door zonden is gewond,
Hem word door dêze wond' de medecyn gejont.
Voege hier nog by dit Jaer-schrift:
ChrIstUs rUst In 't heYLIg saCraMent Des aUtaers.
Als ook dêze volgende Rymkens:
Dat Godt waerachtig is in 't Heylig Sacrament,
Word door de zekerheyd van 't waer geloof gekent:
Dat dit kan zyn, hangt af van Godts Almogentheyd,
Dat 't zoo is, aen den will' van syne Majesteyt;
Dat ik dit niet verstaen, is myn onwetentheyd,
Dat ik 't geloof, een gaef van Godts Bermhertigheyd.
Als men nu eenige Jaeren dêze H. Doorwonde Hostien, met groote eerbiedinge en plechtigheyt, op den Feest-dag van 't Alderh. Sacrament in Processie had rond gedragen; is het gebeurt, dat terwylen de Processie op den weg bleef stille staen, wachtende naer de kômste | |
| |
van Joanna, Hertoginne van Brabant, de welcke om haeren hoogen ouderdom het H. Sacrament te voet niet meer en konde vergezelschappen; maer gewoon was met haer geheel Hof de Processie ontrent de Hout-merkt te ontmoeten, om aldaer haere eerbiedinge aen het H. Sacrament te betoonen en den Goddelyken Zegen en Benedićtie te ontfangen; wierd de Processie met eenen swaeren slag-regen over-vallen, dusdaenig dat de H. Hostien (die als dan wierden bloot gedragen, zonder eenig overdekzel, om te klaerder van alle het volk te konnen aen-zien en aen-beden worden) nat beregent wierden.
Dit geval moet, volgens de aenteekeninge van den Eerw: Heer Cafmeyer (C. 14. Fol 25.) geschied zyn ontrent het Jaer 1400. naer de dood van den Hertog Wenceslaus, die gestorven is in't Jaer 1383. en de Hertoginne Joanna is gestorven in't Jaer 1406. Den Heer Ydens schryft hier van als volgt: ‘Als men haer (de Princesse Joanna) dan verbeyde, is onvoorziens op-gestaen een Tempeest ende grooten slach-regen, zoo dat al het volck verstroeyt wierd, herwaerts en derwaerts loopende, en de Processie gestelt in sulken confusie dat ook de H. Hostien, die qualyck, immers niet genoeghsaem bedekt ende bewaert en waeren tegens sulck een Tempeest, van den Regen geraeckt zynde, nat gemaeckt wierden.’ Van dit geval schryft ook Sanderus in Basil. Brux. C. 2. Om dêze reden heeft men | |
| |
goed gevonden de zelve H. Hostien niet meer in Processien om te dragen, maer te sluyten in een Tabernakel, tot dien eynde gemaekt in den muer van de groote Choor op de rechte zyde, alwaer de Christene Geloovige zoo grooten toe-gang niet en hadde,n, om voor het Alderh. Sacrament hunne Godtvruchtigheyd te oeffenen; maer moesten blyven in den ommegang van de hooge Choor, aengezien men alsdan aen de wereldlyke persoonen doorgaens niet toe gelaeten en was in de hooge Choor te komen, zynde de zelve alleen geschikt voor de Heeren Canonincken, Priesters, Clercken en zommige andere, die aldaer de Goddelyke Diensten voltrocken.
Zedert dien tyd is het zeker, dat van de Sestien door-steken en gewonde H. Hostien maer dry in de kercke van de H. Gudula zyn over-geblven, de welcke nu naer vier hondert Jaeren tot op den dag van heden aldaer, in de Capelle van 't Hoog-weerdig H. Sacrament rusten, geëert, aenbeden, en in de Jaerlyksche Processien omgedragen worden: waer de andere dertien gebleven zyn, heb ik, naer lang en neerstig onderzoek, by geene Schryvers konnen achterhaelen. Alleenelyk vinde ik in de Basil. Brux. in append. Fol. 158. Dêze woorden: Quod Domini de Caputilo maiorem partem hujusmodi Sacrarum Hostiarum, cum Hostia dićtae maioris formae, ad Sanćtam Gudilam secum reverenter detulerunt. Reliquae veró in Ecclesia Beatae Mariae de Capella Bruxellensis reponerentur. Dat is: ‘Dat de Heeren | |
| |
van het Capittel het grootste deel van dêze Heylige Hostien, met de Hostie van de voorzeyde grootere gestaelte, naer de Heylige Gudula met hun eerbiediglyk hebben gedragen. En dat de Overige in de Kercke van de Heylige Maria ter Cappelle binnen Brussel zouden herstelt worden.’ Het zelve getuygt ook Sanderus in Basil. Brux. Cap. 2. Fol. 9.
Maer om hier op te antwoorden, zoude men niet mogen zeggen, dat de andere Dertien H. Hostien, waer van een deel in de Kercke van Onse Lieve Vrouwe ter Capelle gebleven is, en het meerste deel, met de groote Hostie, naer de Kercke van de H. Gudula verdragen: dat dêze Dertien overige H. Hostien, dusdaenig van de booze Joden door-steken, door-kerft en geschonden waeren, byzonderlyk de groote, waer op sy hun meeste geweld hadden uyt gewerkt, dat de zelve hier door als buyten staet gestelt waeren, om aen de Christene Geloovige te konnen vertoont worden, als zynde in perykel van te breken, oft in stucken te vallen? Kan het ook niet geschied zyn, dat eenige van dêze, door den swaeren slag-regen nat geworden zynde, beschaedigt en onbequaem zyn geworden om voorder bewaert te worden? Maer laet ons zeggen, dat zulks geschied is door de wonderbaere en verholen voorzienigheyd van Godt, den welcken Dryvuldig is in Goddelyke Persoonen, zonder dat den eenen Persoon den anderen is, en nogtans dêze Dry Persoonen maekende te zaemen maer | |
| |
eenen Godt, gewilt heeft, dat'er maer Dry H. Hostien, maekende te zaemen maer eenen Christus, waerachtig Godt en Mensch, zouden over-blyven, geëert en aen-beden worden: Ende gelyk’er in den Hemel een H. Dryvuldigheyd is, bestaende in eenen Godt en Dry Persoonen: aldus tot Brussel in't Alderh. Sacrament ook eene H. Dryvuldigheyt zoude wêzen, bestaende in eenen Christus en in Dry H. Hostien. Alsdus mag men aendie toeeygenen: Tres sunt, qui testimonium dant. 1. Joan. C. 5. ℣. 7.] & Hi Tres Unum Sunt. ‘Dry (Hostien) zyn daer, die getuygenisse geven (van dit Schoon Mirakel) en de dêze Dry zyn maer Eenen’ (Christus.)
Hier toe komen dienen dêze twee naervolgende Jaer-schriften:
trIbUs hostIIs ConCLUDItUr oMnIpotens.
LaUDateeUM In trIbUs ConseCratIs hostIIs.
Dat is:
In Dry Hostien word den Almogenden besloten,
Looft Hem in de Dry Geconsacreerde Hostien.
Als mede dêze volgende Rymkens:
Daer is maer Eenen Godt, Dryvuldig in Persoonen,
Die eeuwig en altyd Dryvuldig Eenig woonen:
Dus Een in 't Sacrament, Dryvulding in den schyn,
Ook in Dry Hostien, maer Eenen Christus zyn.
Ik en vinde in de Kercke van de H. Gudula
| |
| |
geene Schildery, de welcke den Slag-regen verbeeld, waer door de H. Hostien zyn nat geworden: waerom ik hier stelle de Sesde Schildery, de welcke (boven de twintig andere Schilderyen, die daer te vooren waeren) met de vyf andere gegeven is in den Jubile van't Jaer 1720. En dêze verbeeld, hoe dat Abraham Dry Engelen ziende; maer Eenen heeft aengebeden, gelyk zeght den H. August. Lib. 2. cont. Maxim. Cap. 26. Tres vidit & Unum adoravit: ‘Hy heeft'er Dry gezien, en Eenen aen-gebeden.’ De Historie hier van staet in de H. Schriftuere, Genes. C. 18. uyt gedrukt: dêze Schilderye is bekostigt en vereert door den Eerweerdigsten Heere Adrianus Touron Abt der Abdye van Coudenberg binnen Brussel &c. Onder de zelve staen de volgende Carmina:
Tres Pater Isacidum genios conspexit, at unum
Pronus adoravit: quà ratione rogas?
Una Trium est Deitas, triadosque essentia Simplex
In tribus his unum credidit esse Deum.
Tres Bruxella videns, unum proclivis adorat
Tres panis species, sed tamen una Caro est :
Una Caro, sed quam Deitas Comitatur Jesu
Edocet hoc fraudis nescia vera Fides.
Dêze schoone woorden, aengezien ik de zelve in ons moeders taele niet overgebracht en vinde, laet ik die door myne Musa vertaelen, als volgt:
Eens Vader Abr’am zag Dry Engels tot hem treden,
Waer van hy Eenen maer alleen heeft aen-gebeden:
Vraegt ghy hier, waerom hy dit aldus heeft gedaen?
Hy Eenen Godt zag in de Dry Persoonen aen.
Dus Brussel al nog ziet Dry Hostien vol wonden,
Waer Eenen Christus maer alleen word in gevonden;
In Dry aenbid sy Een, hoewel sy dees Dry eert:;
Want Dry hier maeken Een, zoo 't waer geloof ons leert.
| |
| |
Eyndigde dit II. Hoofd-stuk van den tweeden Boek met dêze twee volgende latynsche Jaer-schriften.
MIrabILIs eUCharIstICUs DeUs!
Dat is:
Wonderlyk is Godt in 't Heylig Sacrament!
In LIgno Latebat soLa DeItas, hIC qUoqUe et hUManItas.
Dat is :
Op 't Cruys hout was de Godtheyd alleen verborgen, en hier ook de Menscheyd.
|
|
Auteursrechtvrij