Goude munt-goddin

[p. III]

Tot den leser.

ICK en zal niet door veel om vveghen, Goed gunstighe Leser, u soecken te verleyden, of, gelijck de schalcke kraemers, u eenighe vervalschte vvaeren pooghen in de vuyst te stoppen. Blijft ten minsten een korte vvijl staen in den ingangh, op dat ghy hooren meught door vvat gelegentheyd ick dese maet-regels van de Mvnt-Goddin hebbe gedicht. Het en is niet by geval gecomen, maer ick vveet nauvv vvat begeerlijckheyd my daer toe heeft aen geport, om alsoo de verdurventheyd van onsen tijd uyt te beelden. Ick sagh hoeder gheen Eeuvv en vvas, ten zyder een Af God in vvierd gevonden vvaer dan de lusten van alle menschen nae liepen. Ick sagh hoe nae den Cretischen Hemel schroef, vviens verdvvaelde duysternissen door het blinckende heylsaeme Heylands licht verdreven zijn, selfs midden in sijn rijck vveer een andere doncker van geld-sucht de vvereld met een dicke nevel-vocht beschaduvvde. Hijerom ben ick, vermoeyt zijnde van mijn daghelijcksche oefeninghen, aengeprickelt gevvorden, om den Lof van Ivpiter, van Christvs, en van de Mvnt-Goddin teghen melckander te stellen. Lactantius de vvel-spreeckenste der Oud-vaderen had my geleert, dat den^a eersten trap is het verstaen van de valsche Gods-diensten. Den tvveeden, het vveeten datter is een hooghste God. Den derden, het kennen van sijn Dienaer en gesant. VVaer by ick voeghe het rechte verstand van de aenlockinghen, vvelck door

a [Primus autem gracus est irreligere faisas religionis, & abjicere implos ultus deorum manu fabricatorum. Secundus vero perspicere animo, quod sit unus deus summus, cujus potestas ac providentia effecerit a principio mundum & gubernet in posterum. Tertius cognoscere ministrum eius ac nuntium quem legavit in terram quo docente, liberati ab errore quo inplicati tenebamur formatique ad veri Dei cultum justitiam disceremus.] lib. De ira Dei

[p. IV]

haer bedrieghelijcke blancketselen yemand die niet vast in sijn schoenen staet om kunnen stooten. Onder dese is vvel de voornaemste Lust tot Rijckdom,^a VVant voorspoet oock de vvijse gemoeden moeyten aen kan doen. Iae, gelijck het Duytsche spreeck vvoord seyt, het zijn stercke beenen die vveelde draeghen. En Aristoteles, opperste der^b vvandel-vvijsen,^c Teenenmael rijck te vvesen bestaet meerder in het gebruyck, dan in het besit. Maer hoe licht comt hijer een mis-bruyck? De Mvnt.Goddin, verstandighe Leser, maeck ick derhalven nu met den druck gemeen, sonder yet meer daer by te doen: dervvijl de veylighste voet om het oordeel over my, die noch in de eensaeme nacht van de onbekentheyd verschoolen sit, te doorsnuffelen, is een verspieder voor uyt te senden. Sie ick dat dit kleyne stuckjen van u vriendlijck vverd onthaelt, met ontschuldingh der mis-slaeghen door mijn jonckheyd moghelijck begaen, soo zal ick met den eersten, den Lof-Sangh van Ivpiter, de Geboort-Vieringh van Christvs, den Verdvvaelden Staet-God, mitsgaders verscheyden andere dichten, voor den dag derven brenghen. Zijnder veel hinder-paelen in de vveegh, soo vvil ick voor de bitsighe tanden van de vvaen-vveeters, buyten het gevveld van de vergiftighe schimp-schooten, onder de lommer van mijn onbekentheyd voortaen blijven duycken. Te meer devvijl de Romaynsche Phoenix schrijft,^d Sulcken vvetenschap zal niet baeten, maer nochtans ons vast houden door haer aentreckende ydelheyd. En voorseecker vvat sotte dvvaesheyd, vvat malle onvoorsichtigheyd is het in de vvereld te zijn, en anders

a Quippe secundae res sapientum animos fangant. Sallust. coniur. Catil.

b Per pateticorum

c ὅλως δὲ, τὸ πλουτεῖν ἐς ιν ἐv τὧ χρἥσθαι μᾶλλον, ἠ ἐν τῷ κεκλῆσθαι. lib. 1. Rhetor. cap. 5.

d Non est pro futura talis scientia; est tamen quae nos speciosa rerum vanitate detineat. Senec. lib. de Brevit. vit.

[p. V]

niet tot het gemeene besten uyt te rechten, als maet-regels te dichten? Yemand die in dese vermaeckelijcke ledigheyd slechtelijck sijn levens lente deur-brenght, mis-bruyckt de gaven, vvelck hem de Natuyr mildelijck heeft geschoncken, en de beleeftheyd van de vlugghe tijd. Tot grooter saecken zijn vvy gebooren, en behoren hijer als de Griecksche dvvaeler, ons aen de mast te binden, of als sijn matroosen onse ooren toe te stoppen, om niet by de Meyre minnen te blijven hanghen. Indien yemand de sausen alleen vvil eeten, het en valt noch soet op de tongh, noch gesond voor de maegh: even oock dese saus, laet my soo spreecken, van het verstand, is meer schadelijck dan nut, 't en zyder bygevoeght vverd een gerecht van bondighe geleertheyd; 't en zy nae de serpe leckerheyd van dese salaet een vaster spijs vverd opgeschaft. VVant hoevvel de geleertheyd in sich selven prijslijck is, niet te min indiense met eenighe uyterlijcke vercieringhen vverd opgepronckt, schijnt se veel schooner te vvesen als te vooren: even-eens gelijck een bevallijcke moye maegd, met Kosteliicke klederen aenghedaen, yeders ooghen kittelt, en tot vervvonderingh vervveckt, dar sy in een slechter gevvaed voor een murruvve sloor en slet-vinck gehouden vvierd. Dvvaelen dan niet buyten het spoor die de vvijsheyds schatten soecken alsoo, dat sy de statighe bedaertheyd besproeyen met een liefeliicke soetiheyd, en de liefeliicke soetigheyd door-specken met een staighe bedaertheyd. Maer ick moet, mijn loop bedvvinghen, het hoofd zouvv sc hier grooter vverden als het gantsche lijf. Vaert derhalven vvel, Goed gunstighe Leser, en gedenckt dat de laeuvve Lente uyt de boomen vvel dunne boties en teere groene [...]