Sturmfels

24 Mei.

‘Mislukt!’

De Generaal kwam het priëel binnen, waar Georgiana en ik zaten, en wierp den brief van zijn neef op tafel.

De schipper van den Bremer koopvaarder, die gereed lag om terug te keeren, was in het geheim; op zijn bodem zou de inhechtenisneming plaats gehad hebben. Het goed overlegde plan was in het laatste oogenblik mislukt: Wilbrant had argwaan opgevat en geweigerd, den voor ditmaal als stuurman van een Amerikaansch schip uitgedosten von Hompesch te volgen!

De brief was per renbode uit Bremen bezorgd. De Generaal tuurde daarop met gefronst voorhoofd. De tijd drong.

‘Wij moeten hem hebben! Als de klant ontsnapt, is de laatste kans verkeken om achter het geheim te komen,’ riep hij. ‘Hugo schrijft, dat Wilbrant zich vermoedelijk in eene voorstad aan de Theems ophoudt en al tweemaal op het punt is geweest om zijne schuldeischers te verschalken. Den laatsten keer scheelde het geen haar, maar de boot, waarvan hij zich bediende om naar den Amerikaan te roeien, bleek lek. ‘Kondt gij mij een geschikten helper zenden, een nieuw element, Oom, iemand, waarop Wilbrant niet verdacht is en op wiens samenwerken wij ons geheel kunnen verlaten, ik zou

[p. 281]

niet wanhopen om de zaak tot een goed einde te brengen. Maar spoedig, spoedig. Onze kans om te slagen staat voorloopig slecht; de schurk heeft haviksoogen; hij heeft ons al in allerlei vermommingen gezien; hij kent en speurt ons een uur in de verte, en elk oogenblik kan hij ons voor goed door de vingers glippen.’

De laatste kans, - spoedig, spoedig!

De Generaal en Freule Georgiana waren opgestaan en de oprijlaan al pratend ingewandeld, zij aanhoudend en haar oom met rappe woorden achtervolgend, hij haar eerst met korte afwijzingen in de rede vallend, maar eindelijk zwijgend en luisterend...

Werktuigelijk nam ik den brief aan, dien de bediende mij een oogenblik later bracht. - Van Moeder. - Vader was vertrokken om bij den commandant een goed woord voor Wolfram te doen. Wolfram scheen ditmaal ernstig ongesteld.

Ik wankelde naar mijne kamer en viel voor mijn bed neer.

Voor de koffietafel van vieren kwam Georgiana mij roepen.

‘Moed, lieve,’ zeide zij met bezorgden blik. ‘Ik heb goed nieuws. ‘Morgenochtend vroeg gaat Oom naar Munster om den Stadhouder te spreken. Hij heeft het rijtuig tegen zeven uur besteld. Alle hoop is nog niet verloren.’

De Generaal vertelde mij zijne plannen. Onduidelijk en als in een droom kwamen zijne woorden tot mij.

‘Rust wat,’ zeide Georgiana en bracht mij naar mijne kamer.

Ik zat neer. Tot geregeld denken was ik niet in staat. Een eindelooze weg ontrolde zich voor mij: Amsterdam, de overtocht naar Londen, de groote stad, de onbekende omgeving, de schurk. Ik bekeek onwillekeurig mijne handen; zij hadden zoo lang rust gehad, zij waren nu zoo blank en teer; handen om gebroken te worden, niet om te breken; nuttelooze, krachtelooze handen.

Rusten kon ik niet. Ik liep het huis uit en dwaalde de lanen door. Alle ramen stonden open; Georgiana noch de Generaal was te zien. Zeker hielden de toebereidselen voor de reis hen bezig.

De kamer van den Generaal stond open. Ik liep binnen.

Het is zonderling hoe soms opwellingen en gedachten, die ons dagen en weken onbestemd hebben achtervolgd, eensklaps vorm en kleur verkrijgen door een onbeduidend voorval.

De kamer was leeg. Als in een droom was ik binnengekomen en had de oogen laten rondgaan, gedrukt door dat tergend gevoel van onmacht en hulpeloosheid, dat sinds dagen hoofd en hart, en alles in mij met looden zwaarte gevangen hield. Ik wilde nu wéer

[p. 282]

terugkeeren, toen ik een papier onder de schrijftafel zag liggen. Werktuigelijk raapte ik het op, nog werktuigelijker sloeg ik er de oogen in:

‘haar: donkerbruin en golvend; oogen: blauw; mond: gewoon; lengte: middelmatig; handen.....’

Ik herinnerde mij den pas, dien de Generaal voor den zoon van zijn jager voor Holland had aangevraagd. Dat signalement, groote God! paste op mij.

Ik sloop als een dief met den pas naar mijne kamer, sloot de deur af en haalde uit mijn koffer een lederen beursje te voorschijn met acht goudstukken: verjaargeschenken van mijn peetvader. Bij mijn vertrek van Sturmfels had ik ze medegenomen: ik kon ze noodig hebben, meende ik, voor dat groote, onbestemde plan, dat mij voorzweefde sinds Wolfram's veroordeeling.

Acht goudstukken èn den pas èn het adres van den Jonker von Hompesch.... Nu ontbrak mij niets dan eene passende vermomming!

Het had zooeven half zes geslagen; dertien uren bleven mij nog over vóor het vertrek van den Generaal.

Ik ontsnapte door de achterdeur naar het jagershuis. Voor een goudstuk gaf de vrouw mij wat ik verlangde: wambuis, vest, broek, pet en kousen en een ouden regenmantel daarbij.

Ongezien kwam ik op mijne kamer terug. Ik had verder tijd tot niets meer vóor het avondeten om half acht.

Maar daarna!

‘Gij zijt moe; wij zullen nu afscheid nemen in plaats van morgenochtend; blijf liggen; slaap geeft kracht en uw gestel heeft vele schokken doorstaan,’ zeide de Generaal goedhartig.

Zoo wenschte ik hem goede reis en ging, sloot deur en vensters van mijne kamer af en stak alle kaarsen op.

De kleederen pasten, nadat ik ze hier en daar wat had ingenaaid. Zes goudstukken stikte ik in den broeksband; éen liet ik er in de beurs en voegde daarbij al het klein geld, dat ik had. Ik rolde eenig linnengoed bijeen in den regenmantel en maakte daarvan een bundel.

Daarop nam ik mijn schrijfgereedschap....

Mijn eerste brief was aan mijne ouders.

‘Wat ik ga doen, zult gij afkeuren, ja, wellicht onzinnig en onnut noemen; daarom vraag ik geen raad. Gij zoudt mij weerhouden; daarom ga ik zonder dat gij het weet, of iemand uit mijne omgeving het vermoedt. Maanden lang heeft éenzelfde gedachte mij vervuld: helpen. Maanden lang heb ik geworsteld om niet te gaan en

[p. 283]

op anderen te vertrouwen. Nu dringt de tijd en zegt iets in mij dat ik slagen zal, waar iedereen, zelfs de Jonker von Hompesch, heeft gefaald. Vergeving, dat ik u leed en spanning moet aanbrengen. Maar is de hemel niet overal en zal God's hand mij niet overal volgen? - Ik zal slagen en terugkomen, en kan dat niet zoo zijn, zoo bedenk, dat niemand ooit straffeloos de inwendige stem heeft versmoord, die zeide: ‘Op, het is uwe taak.’

De tweede was aan Bodo: eene bede om vergiffenis voor mijne hardheid; de derde aan Georgiana: een woord van dank.

Er bleef mij nog éen offer te brengen; de schaar lag gereed.

Een voor een vielen mijne zware, glanzende tressen naast mij op den grond. - Wat nood! Voor Wolfram hadden ze geen waarde.

Ik trok mijne nieuwe kleederen aan, sloot mijn koffer, blies de lichten uit en wierp mij op mijn bed.

Eene rust, zooals ik in lang niet had gevoeld, kwam over mij en ik sliep in.

Om half elf werd ik gewekt. Eene zachte hand poogde de deur te openen, eene vriendelijke stem vroeg fluisterend: ‘Slaap je?’ en ging, niets hoorende, verder.

‘God zegene u,’ fluisterde ik voor haar onhoorbaar terug.

De Mei-nacht was zoel en stil. Laag, tusschen eene opening van het bosch, klom de roode maan uit een meer van dauw omhoog. Zij zou mijn eersten tocht begeleiden.

Ik liet mij behoedzaam uit het raam op het gras neerglijden, sloot zacht het raam, wierp mijne bagage over mijn schouder en ging.

Mijn plan was goed overlegd. Niemand zou mij missen vóor acht uur. Dan waren Generaal, koetsier, lijfknecht en paarden verre en een anderen kant uit. Reeds den vorigen dag was het tweede span naar de eerste posthalte gezonden; wilde Georgiana mij laten achterterhalen, dan moest zij eerst bij de boeren in den omtrek om hulp vragen.

Dicht bij Bermen woonde een man, die paard en wagen ter beschikking van reizigers hield. Verder van daar naar den Rijn, op een der vele beurtschepen, die de rivier afzakten....

Ik gevoelde vermoeienis, noch bezorgdheid, alleen een diep en levendig bewustzijn van vrijheid. Elke stap was een schrede naar Wolfram's rechtvaardiging.