Sturmfels

Zondag, 29 September.

Hij kwam mij vanmiddag achterop.

Was de zonneschijn al minder? - Zijn gelaat was strak.

‘Maar voor een paar minuten,’ zeide hij, terwijl hij gelijken tred met mij hield. ‘Zijn er al berichten van Wolfram?’

Wolfram had dus nog niet geschreven; Bodo wist van niets, door hem althans niet. Zou de Vrijvrouwe niets gezegd hebben? Ook niet op dien avond, dat hij Wolfram niet had kunnen ontvangen?

Mijne overleggingen vertraagden mijn antwoord.

Bodo herhaalde zijne vraag.

‘Je antwoord kost je moeite, Margreet.’

‘Niets gehoord en gij evenmin, naar ik merk.... Waarom heb je hem op dien avond vóor zijn vertrek niet ontvangen?’

‘Had hij mij iets van belang te zeggen?’

‘Iets van belang!’ - Ik voelde mijne wangen gloeien bij de gedachte.

‘Neen, - ja, - neen,’ stotterde ik. ‘Hij zal u dat zelf beter kunnen vertellen.’

Hij scheen grooten lust te hebben om op duidelijker antwoord aan te dringen.

‘Ik had zijn terugkeer naar Wisburg niet zoo spoedig verwacht. Mama had mij daar niets van gezegd.... bij zooveel drukten en beslommeringen van allerlei aard is dat waarlijk niet te verwonderen. Er viel zooveel te regelen en te bespreken, vooral dien avond....

[p. 234]

zoodat ik order had gegeven om mij niet te storen,’ ging hij voort, toen ik bleef zwijgen. ‘Mama was niet wel en had mij laten roepen...’ Hij zuchtte en poosde even. ‘Zij heeft zich te veel vermoeid in den laatsten tijd, zich te veel ingespannen op het feest, zonder rekening te houden met de vermaning van Kolff, dat zij zich meer rust moest gunnen. Zij is er de vrouw niet naar, om medelijden op te wekken of door hare houding een feest te bederven! Zij wilde er de ziel van zijn en zij is dat geweest. Maar na de overspanning is dan ook uitputting gevolgd. De ontdekking, dat Wilbrant de moordenaar van den kleinen Siegfried is, heeft haar zenuwgestel al zeer geschokt, zoo zeer geschokt, dat zij blijkbaar na dien tijd daarmede altijd in gedachte bezig is geweest en in groote spanning de pogingen om hem in handen te krijgen volgt. Zij neemt geen courant op, zij opent geen brief, zij ontvangt geen bezoek of zij meent iets van hem te zullen hooren. Ik had die gejaagdheid al dadelijk bij mijne thuiskomst opgemerkt, maar eerst op dien Donderdagavond heeft zij mij die bekend. Alles, wat haar aan den schurk herinnert, maakt haar zenuwachtig. Wolfram allermeest.’

Ik zei niets en Bodo ging voort, vol bevreemding over mijn zwijgen, mijne wisselende kleur en mijne verwarring.

‘Mama heeft zeer tegen het vertrek van Georgiana opgezien en het valt mij moeielijk haar nu alleen te laten. Mama is niet wel; zij klaagt niet, - wanneer heeft Mama dat ooit gedaan? - maar alles verraadt, dat zij zich met moeite goed houdt. “Laat mij voor een paar maanden verlof vragen,” smeekte ik. Zij wil daar niets van hooren. “Vóor je vertrek ben ik de oude,” beweert zij. “Ik sta er op, dat je nog een jaar bij de Garde dient.” Daarbij is het gebleven, want mijn aanhouden vermeerdert hare onrust. Ik heb toch buiten haar om verlenging van verlof gevraagd. Als de dokter uit Bermen mij niet volkomen geruststelt over Mama, ga ik niet. Ik heb hem door onzen goeden Kolff in stilte laten ontbieden. Vanavond verwacht ik hem. Dan rijd ik hem tegemoet om hem eerst van alles in te lichten. Hij is wellicht gelukkiger in het uitdenken van geneesmiddelen om Mama van haar slapeloosheid te verlossen. Begrijp, Margreet, sinds maanden heeft zij geen enkelen rustigen nacht gehad. Uren achtereen zit zij op, en meer dan eens heeft hare kamenier de kussens ternauwernood gebruikt gevonden.’

Hij brak even af.

‘Gistermorgen kwam ik het blauwe salon binnen. Mama zat er voor hare schrijftafel, de pen in de hand, den brief, dien zij wilde beantwoorden, voor haar. Ik kreeg geen antwoord op mijne vraag....

[p. 235]

Zij hoorde mij niet; hare oogen waren als glas; zij was doodsbleek en het zweet stond haar op het voorhoofd. Langzaam kwam zij bij. Zij ontroerde toen zij mij zag en verbood mij van hare “lichte flauwte” te reppen. De kamenier vertelde later op mijn aandringen, dat Mama, in den nacht na mijn feest, ook zulk een toeval heeft gehad.

‘Donderdagavond liet zij mij roepen. Je weet, Margreet, dat ik Mama van hardheid en koelheid heb durven beschuldigen! Geene beschuldiging was ooit onrechtvaardiger! Alleen bezorgdheid, liefde voor mij heeft haar in dezen toestand gebracht!’

Zijne sterke ontroering belette hem voort te gaan.

‘Heb je Mama na het feest niet meer gezien? Vindt je vader niet, dat zij er zeer slecht uitziet? Ik maak mij zeer, zéer ongerust over haar.... Mama lijdt sinds jaren, Margreet!’ riep hij opeens, met al de gulle vertrouwelijkheid, al de onstuimigheid van vroeger; ‘zij verbergt dat voor iedereen, zij draagt haar kommer in stilte. Terwijl ik alleen aan vreugde en zonneschijn dacht, zag zij het onweder aangroeien, aangroeien.... Om Vader te sparen, om mij te sparen, heeft zijzelve, en alleen, alle kwellingen en zorgen gedragen.’

‘Doet zij dat nu niet meer; heeft zij u alles gezegd?’ vroeg ik haastig zonder op te kijken.

Hij was zelf te veel geschokt om mijne gemoedsbeweging op te merken.

‘Jaren lang heeft zij alles gedragen,’ hervatte hij zacht en snel. ‘Nu zij mij eindelijk een deel daarvan heeft toevertrouwd, begrijp ik wat zij geleden heeft.... Wat zeg jij van den Heer Merlé, Margreet?’ vroeg hij, eensklaps zijne ontboezemingen afbrekend.

‘Ik houd van hem. Hij is opgewekt en weet veel....’

‘Kennen je ouders zijn verleden? Ken jij dat?’

‘Ja.’

‘En gij zijt allen met hem ingenomen? Geen oogenblik is er wantrouwen of argwaan bij u opgekomen?’

‘Nooit! Bij u wel?’

‘Ik heb hem aan Wolfram's ziekbed leeren kennen..... of beter: zijne hulpvaardigheid, - niet den man-zelf. Ik heb mij van niets rekenschap gegeven; dankbaarheid heeft alles overstemd... Je hebt menigmaal de geschiedenis van den kleinen Siegfried gehoord: hoe zijn lijkje werd opgegraven, te misvormd, helaas, om geheel herkend te worden, maar zijne kleederen bewezen dat hij het was.... Welnu, een schelm, een handige deugniet heeft op dat niet totaal ongeschonden opgraven een geheel gebouw van leugens en gissingen opgetrokken. Men wil mij Sturmfels betwisten, Margreet.’

[p. 236]

‘Als gij met den schelm, den deugniet, den Heer Merlé bedoelt, moet gij uwe woorden terugnemen,’ antwoordde ik vast.

‘Hij heeft u allen betooverd. De ellendeling!’

‘Gij moet onderzoeken, als hij zoo iets zegt.’

‘De schelm heeft zelf jaren geleden Wilbrant aangeklaagd!’

‘Eene vergissing is mogelijk in zulk een nacht en onder zulke omstandigheden.’

‘Wilbrant's vlucht maakt zijne eerste beschuldiging tot waarheid. Ook jij bent betooverd, Margreet!’

‘Wilbrants vlucht!’

Ik kon toch niet zeggen wat ik vermoedde: dat de Vrijvrouwe hemzelf tot die vlucht had gedreven en dat hare gejaagdheid alleen ontstond uit hare vrees dat hij gevat zou worden!

Wij waren bij het hek. Martha zat voor het raam van onze woonkamer.

Bodo's gelaat betrok.

‘Die komt dikwijls en treft goede ontvangst.’

Zijn toon was hard, en voordat ik iets kon zeggen, was hij weg.

Martha hield mij een brief voor.

‘Van den Heer Merlé,’ zeide zij; ‘een jongen bracht mij dien, met verzoek hem onmiddellijk aan uw vader te overhandigen. Komt hij altijd zoo laat thuis? Er is haast bij. Nu ben ik weer uitgerust....’

Zij schommelde voort in den warmen zonneschijn.

Wilbrant was gezien te Amsterdam!

Dat hij voor een poos het vasteland zou verlaten, had de Heer Merlé vermoed en aan de politie van de voornaamste havensteden van Holland en Noord-Duitschland geschreven. Wilbrant's buitengewone lengte maakte het opsporen gemakkelijk. Maar tusschen Wilbrant's vlucht en de aankomst van Merlé's brief te Amsterdam lagen 14 dagen, - dat kon niet anders, al had Vader onmiddellijk per renbode aan den Heer Merlé van die vlucht kennis gegeven; - Merlé had bericht gekregen, dat een persoon, beantwoordende aan het opgegeven signalement, twee dagen te Amsterdam had vertoefd en per Zeemeeuw naar Engeland was overgestoken.

De Heer Merlé had gehoopt, dat zijn brief nog vóor Wolfram's aankomst zijne bestemming zou hebben bereikt. Een onkundig man, zooals Wilbrant, zou vermoedelijk wel niet den kortsten weg hebben gevonden. Dit was evenwel toch gebeurd. De weg was hem vermoedelijk aangegeven.

‘Wie zal hem nu daar vandaan halen?’ vroeg ik, nadat Vader ons den brief had voorgelezen.

[p. 237]

‘De Heer Merlé is te Bermen en verlangt mij te spreken,’ antwoordde Vader. ‘Om zeven uur vanavond zal hij aan den grenssteen van Birkenbach zijn. Breng mij; zoek onderwijl in het dorp een van je kennisjes op; na mijn gesprek kom ik je afhalen en wij wandelen samen terug.’

Ik bracht Vader tot aan den grenssteen.

De Heer Merlé was er al en wuifde ons toe.

Ik ging mede om hem even de hand te drukken.

Terwijl wij zoo bijeenstonden, kwam Bodo voorbij. Zoodra hij den Heer Merlé zag, zette hij zijn paard aan, groette strak en reed door.