Sturmfels

Vrijdag, 28 September 1781.

Een tamelijk harde tik op de open voordeur deed Moeder en mij van ons naaiwerk opkijken. Op ons: ‘binnen!’ hoorden wij een zwaren, sloffenden stap in het voorhuis. De groote zijden hoed, de doek met de palmen en de wijde roodbruine japon werden zichtbaar: Martha stond op den drempel en bleef er een poos staan.

‘Ikzelve,’ zeide zij tot Moeder; ‘uwe dochter zal u van mij verteld hebben; anders zoudt gij mij wellicht niet herkennen.’

Haar blik gleed met een glimlach vol voldoening over hare in haar oog sierlijke kleeding.

[p. 231]

‘Ach, Juffer Albrecht’, riep zij op eens, hare deftigheid vergetend bij het zien van Moeder's ontroering, ‘ik hoop, dat gij een even goed geheugen hebt als ik voor alles wat in dien tijd is voorgevallen, zoodat mijne reis niet vruchteloos zal zijn! - Ik heb al jaren verlangd om Sturmfels terug te zien en te weten hoe het daar gesteld was, maar ik wist niet hoe mijn broeder mij ontvangen zou. Mijn man en ik, wij zijn - nu niet in te beste verstandhouding met hem gescheiden. Als de menschen je uit naijver betichten van dingen, die je niet gedaan hebt, en maar niet naar de waarheid willen hooren, omdat die waarheid voor hun oog een krommen neus heeft, kan men lang praten en roepen zonder verstaan te worden en men krijgt het ten slotte te kwaad. - Nu was er eindelijk kans om verstaan en bewonderd te worden. Ik was het aan mijn eigen verplicht om die kans niet voorbij te laten gaan, na al de geleden vernedering en verguizing, en ik ben gekomen om te getuigen.... Getuigen zal ik, al moest ik er mijn tong en mijn adem bij verliezen! - Ik ben bereid om de waarheid desnoods van de daken te verkondigen! - Die voldoening moet ik hebben! - Ik heb er jaren op gevlast, en nu ik weet, dat ik er Jonker Siegfried een dienst mede doe....’

Ik schoof haar een stoel toe. Zij liep nu al gevaar om haar adem te verliezen.

‘Mij dacht, ik moest hier eens naar toe gaan en mijn hart lucht geven,’ hernam zij. ‘Mijn broeder en zuster stoppen zich de ooren dicht, als ik den mond maar opendoe; zij sluiten ramen en deuren en kijken uit of niemand in de buurt kan luisteren. De menschen zijn gek van vrees, dat de Vrijvrouwe er iets van te weten zal komen en hun “het Gouden Paard” boven het hoofd zal in brand steken. - “Dat kost mij mijn nering, en op mijn ouden dag sta ik op straat,” kermt hij, en zijne vrouw doet mee. - Ik heb hun een kist vol presenten meegebracht, maar zij hebben er geen oogen voor, als ik den naam van Jonker Siegfried noem. - Ik heb mij stilgehouden, - met azijn vangt men geen vliegen! - doch nu heb ik gehoord, dat de Vrijvrouwe Jonker Siegfried naar Wisburg heeft gesleept, naar dat nest, dat haar toebehoort en waar zij hem kan laten hangen en vierendeelen, al naar het haar belieft. - Mijn man is er éens geweest: een slot, zoo hoog en zoo zwart als een gevangenis! - Dáar zal zij hem houden, totdat de Heer Merlé, en ik, en alle anderen dood zijn, die voor hem kunnen getuigen!’

‘Vrouw Martha,’ zeide ik, bedroefd en verschrikt, ‘Jonker Bodo zal niet dulden, dat Wolfram....’

‘Noem hem Jonker Siegfried, Juffertje; ik kan dien plompen naam

[p. 232]

niet uitstaan. En wat dien anderen Jonker betreft, waarop gij zoo vertrouwt, ik geef om zijn edelmoedigheid geen zier. Die duurt juist zoo lang totdat het gevaar komt! - Wij hebben met Freule Aurora te maken, en die zal vasthouden wat zij bezit.’

Ik was op een stoel neergevallen.

Had Vader Wolfram niet moeten beletten naar Wisburg te gaan? - Maar wat daarna? - Had hij hem moeten laten ontsnappen? - Werd Wilbrant maar achterhaald, zoodat alles bewezen kon worden! - Ach, Wolfram bleef Wolfram tot het oogenblik van zijne erkenning, geboren te Wisburg, afhankelijk van Wisburg en nu te Wisburg, achter die door Martha beschreven hooge, zwarte muren, in de macht van de Vrijvrouwe!

‘Trek het u zóo niet aan,’ zeide Martha meewarig en tastte onwillekeurig naar haar zakdoek.

‘Gij en Margreet maken van de Vrijvrouwe een monster en van Wolfram een martelaar,’ zeide Moeder misnoegd. ‘Wij leven niet meer in den tijd, toen de menschen als schapen naar de slachtbank werden gevoerd. De Vrijvrouwe heeft Wolfram te Wisburg werk opgegeven, waarschijnlijk om hem voor een poos van hier te verwijderen. Geen wonder waarlijk, nu iedereen over hem praat en gissingen en gevolgtrekkingen maakt, die onpleizierig voor haar zijn. Maar als de zaak voor het Gerecht komt, wordt Wolfram opgeroepen; hij staat onder de bescherming der wet.’

Martha had zwijgend toegeluisterd; haar hoofd nam evenwel een levendig deel aan het gesprek: dat knikte trager of heftiger. Maar zij bleef getrouw aan hare opvatting.

‘Al zou ikzelve naar Wisburg moeten gaan, ik wil er het fijne van weten,’ besloot zij.

Juist ging de deur open en kwam Bodo binnen.

Binnenkomen is een onjuist woord, want zoodra hij Martha gewaar werd, bleef hij staan, de hand aan de kruk.

Hij keek van ons naar haar, en van haar naar ons.

‘Ik zal op gelegener tijd terugkomen,’ zeide hij, onaangenaam verrast, en trok de deur weer dicht.

Moeder had hem wel willen naloopen, geloof ik. Maar reeds ging hij voorbij, bedaard en afgemeten....

Martha was als een paal blijven zitten. Alleen was zij vuurrood geworden. Nu waaide zij zich verkoeling toe met een tip van haar omslagdoek.

‘De jonge Heer heeft al wat minder praats,’ merkte zij aan.

‘Ja, het is nu eenmaal niet anders,’ hernam zij, daar Moeder noch

[p. 233]

ik antwoordden. ‘Sturmfels kan maar éen Heer hebben en Jonker Siegfried is nu aan de beurt. Het is jammer voor den ander, maar het kan niet anders.’

Daar viel weinig tegen te zeggen.

‘Ik wilde, dat ze dien Wilbrant maar vingen en alles gauw zijn beslag kreeg,’ vervolgde Martha. ‘Eerst als die schoelje spreekt, wordt de zaak helder als glas. Nu, de Heer Merlé doet er moeite genoeg voor! Op mijn weg van Göttingen hierheen zag ik overal papieren voor de herbergen aangeplakt, waarin hij een grooten prijs uitlooft voor opsporing en aanhouding.’

Hoe zal Bodo te moede zijn, als alles aan het licht komt? Ik durf mij in zijn toestand niet in te denken. Moeder drukte zoo juist mijn gevoelen uit, toen zij zeide:

‘Bodo heeft zulk een zonnig gelaat. Men zou elke schaduw daarvan verre willen houden.’