Sturmfels

Een nieuwe bladzijde en een nieuw hoofdstuk.

VI.
24 Juli 1777.

Wij hebben een rustigen tijd achter den rug. De brieven van Wolfram en Bodo waren onze eenige afwisseling.

Nu is er afwisseling gekomen, maar - een zeer onpleizierige.

In den afgeloopen nacht is er op Neder-Klakau inbraak gepleegd op eene hoeve, die, om zoo te zeggen, onder de muren van het slot ligt. Graaf Klakau heeft door een renbode den Vrijheer van het gebeurde kennis gegeven en om zijne hulp verzocht bij het opsporen der boeven. Alles deed vermoeden, dat zij in de Sturmfelser bosschen schuilen.

Het geheele bosch wordt afgezet en zal doorkruist worden.

[p. 125]

Hu, in de Sturmfelser bosschen! - Ik wierp een blik op Grootvader's geweer, dat in het voorhuis hangt.

‘Het is geladen,’ zeide Vader, ‘maar ik zal de lading nog eens nazien. En gij, Margreet, niet alleen van huis zoolang de onzekerheid duurt.’

De Graaf van Klakau is met een heelen stoet gewapende jagers en boschwachters op het slot gekomen, en de beide Heeren hebben een verkenningstocht op groote schaal begonnen.

De inbraak heeft plaats gehad op dezelfde manier als die van de appelhoeve, en op de paarden was het voornamelijk gemunt. Nu zijn er geen Zigeuners, die de aandacht van de ware schuldigen afleiden.

Iedereen is in spanning over den uitslag. Men hoort over niets anders praten. Moeder en ik, wij hebben er voor een oogenblik de ophanden terugkomst van Bodo en Wolfram met de groote vacantie voor vergeten.

Den heelen dag door hooren wij signalen, geweerschoten in de verte. De hemel bereidt zich eveneens op strijd voor. Sedert gisteren stapelen zich helwitte wolken in het zuidwesten op en de lucht is zoo zwoel, dat men naar den avond verlangt.

Ondanks de groote hitte hebben wij vroeg gesloten. Vader vond dat voorzichtiger. Hoe licht kon een der opgejaagden een openstaand venster binnensluipen! Wij weten niet van welken kant het gevaar dreigt.

Wij zaten lang op de bank voor de deur. Om half tien brak het onweder zoo fel en zoo plotseling los, dat wij naar binnen moesten, wilden wij niet druipnat worden.

Noodweer! - Het vuur was niet van de lucht. Er stak een hevige wind op. Zooeven viel er een slag als een kanonschot.

‘Die treft!’ zeide Vader, en werkelijk hoorden wij de kruin van een boom krakend en dreunend op den grond ploffen.

Het is te hopen, dat de ruiters vóor de bui op het kasteel zijn teruggekeerd.

Wij zijn laat naar bed gegaan. Ik kon den slaap niet vatten. Midden in den nacht holde er een wagen in de richting van Birkenbach. Een uur later schrikte ik weder op door hetzelfde geluid. Het rijtuig holde terug.

Nog was de dag niet aangebroken, of ik sprong uit bed. Men klopte en bonsde op de voordeur.

‘Doe open,’ riep Hans, de zoon van den portier.

Ik schoof de grendels weg, en:

‘Slecht nieuws,’ zeide de jongen, nog voordat ik den mond kon opendoen. ‘Twee boosdoeners zijn gevat; maar de Vrijheer....’

[p. 126]

Ik drukte de handen tegen de borst en dacht aan het voorbijhollend rijtuig.

‘Het paard van den Vrijheer is geschrikt van het weerlicht, heeft den Vrijheer afgeworpen en....’

‘Dood?’ gilde ik, meer dan ik sprak.

‘Bijna, Juffer Margreet. Zijne Genade moet heel erge kneuzingen hebben. Er is gelukkig niets gebroken, maar hij heeft veel pijn doorgestaan bij het onderzoek van den heelmeester, die van nacht uit het dorp gehaald is. Hij heeft nu de koorts. Het is gebeurd op den terugtocht. De Graaf van Klakau was al weg met de twee boeven. - Ik moet naar Birkenbach om medicijnen en dacht: ik zal even hier aangaan.’

Ik knikte, sloot werktuigelijk de deur en bleef staan.

Niets gebroken; dat beloofde een spoedige beterschap. En toch gevoelde ik mij zoo beklemd. Dat zal een treurige vacantie geven voor Bodo.

‘Ik ga naar het slot,’ zeide Vader, zijn bord wegschuivende.

Ik met hem.

Daar vernamen wij de gansche toedracht.

De bliksem was in een boom geslagen, op weinig passen afstands van den Vrijheer en zijne volgers. Zijn paard was geschrikt, had zich terzijde geworpen en was voortgehold. De teugels waren den Vrijheer ontglipt. Een splinter van den getroffen boom was met zooveel kracht tegen zijn linkerslaap aangekomen, dat hij de bezinning had verloren. Zijn begeleiders hadden hem een eindweegs verder bewusteloos op den grond gevonden.

Op een inderhaast gemaakte draagbaar hadden zij hem naar het slot vervoerd.

Daar was nog niemand ter rust gegaan. De Vrijvrouwe had onmiddellijk laten inspannen om den heelmeester te halen; zij had het koelste en stilste vertrek voor den gewonde in orde doen brengen. Zelve had zij zijne kleederen losgemaakt en de kwetsuur aan zijn hoofd gezuiverd en verbonden: het eenige wat zij voorloopig kon doen, want de zieke kermde bij de geringste aanraking.

Het onderzoek van den heelmeester was langdurig en pijnlijk geweest. Hans had waarheid gesproken: er was niets gebroken. De linkerarm was ontwricht en gezet geworden. Maar de heelmeester had er toch op aangedrongen, dat de dokter uit Bermen zou gehaald worden.

Nu lag de Vrijheer in een zwaren slaap. De Vrijvrouwe zat bij hem.

Ik vatte Martijn's hand, nadat hij zijn verhaal geëindigd had.

[p. 127]

‘Maak dat ik iets voor den zieke kan doen,’ fluisterde ik.

Martijn vertelde verder, dat er onmiddellijk een bode te paard was afgezonden, Bodo te gemoet, om dezen voor te bereiden en tot meerder spoed aan te sporen.

Vader en ik hadden dezelfde gedachte:

Zou Bodo Wolfram hebben afgehaald?

Martijn kwam mij roepen.

De Vrijheer had naar mij gevraagd. Hij was alleen.

Hoe bleek en ingevallen was zijn kortelings bloeiend en krachtig gelaat! - Hij lag achterover in bed, de handen boven het dek. Er was iets in die handen wat mij trof, iets.... hulpeloos. De vingers waren wijd uitgespreid, zooals men dat soms bij kleine kinderen in hun slaap ziet. Hij had de oogen half gesloten en sloeg ze niet op, toen ik zijn naam noemde en het bed naderde. Maar er ging toch iets als een glimlach over zijn mat gezicht.

‘Lieve Margreet!’ zeide hij, zoo zacht, dat ik mij over hem heen moest buigen om hem te verstaan.

Ik knielde naast zijn bed. - O, mijn God, zou hij ooit dezelfde van vroeger worden?

Ik kon mijne tranen niet weerhouden en - ze hinderden hem niet. Het scheen wel of hij met den val gehoor, gezicht en spraakvermogen verloren had.

Zou de verlamming voorbijgaan? vroeg ik angstig, hief mij op en staarde hem aan. Het was of mijn blik het leven in zijne oogen terugriep.

Hij poogde de hand te bewegen. Helaas, het ging niet!

‘Verlangt gij iets, Baron Siegfried?’

De bleeke lippen bewogen.

‘Bodo - Wolfram afhalen.’

Ja, als Bodo dat niet uit eigen beweging had gedaan, kon geen renbode dat meer herstellen. Zonder vertraging kon Bodo wellicht reeds van avond laat hier zijn.

De zieke had zijne dofheid een oogenblik overwonnen.

‘Zorg - dat Wolfram niet wordt - weggezonden. - Ik - wil hem spreken.’

De inspanning had hem uitgeput. Hij sprak geen woord meer.

De Vrijvrouwe kwam....

Ik ging. - Maar bij de deur keerde ik mij nog even om.

‘Lieve, Genadige Vrouw,’ smeekte ik, ‘laat mij in iets van dienst zijn; het allergeringste is mij welkom.’

Of haar mijne onderdanige houding beviel, of dat zij begreep hoe

[p. 128]

innig en oprecht mijn verlangen was, weet ik niet. Zij knikte.

Ik legde die beweging in mijn voordeel uit, verliet de kamer en zette mij in de buurt op een vensterbank in de gang neder, besloten om daar te blijven en bij de hand te zijn, als men mij mocht noodig hebben.

Zoo zat ik langen tijd.

Tegen vier uur bracht het rijtuig den heelmeester en zijn voornamen ambtsbroeder, den arts uit Bermen. Beiden gingen in de ziekekamer.

Een tweede consult.

Zij kwamen terug en liepen langzaam en druk pratende in de gang op en neer. Hun ernstig gelaat verschrikte mij.

‘Is er kans op herstel?’ vroeg ik bevend.

De arts uit Bermen haalde de schouders op.

Ik was even wijs als te voren.

De beide dokters vervolgden hun gesprek. Ik trachtte te luisteren, maar raakte verward in een stroom van Latijnsche woorden.

Het was acht uur, toen Martijn mij nog eens wenkte.

De Vrijvrouwe gebruikte een kop bouillon in het vertrek daarnaast. De zieke was alleen.

Hij kwam mij helderder van geest voor dan 's morgens.

Ook zijne stem was duidelijker.

Of het rijtuig er nog niet was? - De terugkomst van Bodo en Wolfram hield hem voortdurend bezig. Pijn had hij niet; alleen een gevoel van groote machteloosheid.

‘Zorg, dat Wolfram niet wordt weggezonden. - Hij is zoo bescheiden en weet niet wat mij dreigt. - Hij zou zich laten wegdringen.’

‘Zou ik u gerust stellen als ik bij den portier de komst van het rijtuig afwachtte? - Ik zal gaan, Baron Siegfried,’ zeide ik, haastig opstaande bij het zien van zijn dankbaren glimlach.

‘Eerst afscheid nemen....’

‘Ik kom terug.’

‘Laatste afscheid!’ herhaalde bij met moeite.

IJlde hij? Had ik goed gehoord? - Zijne oogen stonden zoo diep weemoedig; zij waren het eenige wat nog aan hem leefde.

‘Schrei niet, kind. - De dood komt voor allen. - Als ik hen nog mag zien....’

Martijn was nader gekomen. Hij verstond den blik van zijn meester, wien het spreken weer zeer moeielijk viel.

‘De arts uit Bermen heeft den Genadigen Heer kennis gegeven, dat hem nog maar een paar dagen levens resten,’ zeide de oude met

[p. 129]

bevende stem. ‘Zij hebben het den Heer Baron gezegd, omdat hij wellicht nog eenige beschikkingen wenscht te nemen... Zijn Genade wil u de hand geven.’

Mijne tranen verblindden mijne oogen. Ik had niets van de stille vraag gemerkt.

Ik bukte mij en kuste de machtelooze handen, daarna de vriendelijke lippen, waarover mij niets dan goedheid en liefde waren toegevloeid.

‘God zegene u,’ had ik willen zeggen, maar ik kon niet spreken.

In het vertrekje van den portier zat ik neer en liet mijne tranen den vrijen loop.

Een uur later schrikte ik op.

Dreunend rolde de zware reiskoets over de brug de holle poortgang in.

Ik liep naar het binnenplein...

Goddank, twee personen stegen uit.

‘Hoe is Vader?’ wilde Bodo vragen, maar op het zien van mijn behuild gezicht, wachtte hij mijn antwoord niet af en vloog de gang in.

‘Laat u onder geen voorwendsel buiten de poort sluiten. De Vrijheer wil u spreken,’ fluisterde ik Wolfram toe, die doodsbleek was blijven staan en Bodo nakeek.

De lampen in de gang waren op. De Vrijvrouwe snelde op Bodo toe en voerde hem naar de ziekenkamer. De deur was te zien op de plaats, waar wij stonden. Ik verhaalde het voorgevallene. Wolfram luisterde... met de oogen op die deur. Kan men luisteren met zoo'n groot verlangen in de oogen?

‘Straks komt uwe beurt,’ troostte ik.

Hij trilde, legde zijne hand op mijn schouder, als ware hem een steun welkom, en begon langzaam met mij de halfduistere binnenplaats op en neder te loopen.

‘Wolfram!’

Het was Bodo.

De forsche jonkman leunde snikkend tegen den deurpost.

‘Ga binnen.... Vader roept je.... Niemand zal je afwijzen.’

‘Ik zal de eerste uren bij Vader waken,’ vervolgde Bodo. ‘Moeder zal zoo lang in de kamer daarnaast wat trachten te rusten... O, Margreet, er is geen hoop! - Het is al te wreed om Vader nu reeds te moeten missen!’

Vader kwam mij halen, maar ik smeekte om te blijven. In de woning van den Slotvoogd zou wel een kamertje voor mij zijn.

Bodo ging in huis. - Wolfram kwam niet terug.

[p. 130]

Ik kreeg een kamertje, dat op het binnenplein uitzag, schoof het raam open en ging er op de knieën voor liggen, het oog op de flauw verlichte ramen der ziekenkamer.

De nacht was zoel en stil. Sturmfels lag somber en levenloos onder den blauwen Juli-hemel met zijn duizenden starren. De lijnen van torens en daken kwamen scherp daartegen uit; de rest was in duisternis gehuld.

Beneden op het plein gingen een paar burchtzaten zacht pratend langzaam op en neer.

Bodo wist waar ik was. - Zou hij mij laten roepen als... er iets gebeurde?

De torenklok begon te slaan - middernacht.

Ik telde de slagen: een - twee - Zij gingen in het oneindige door, flauwer en zachter.

Ik hoorde de torenklok andermaal slaan en eene stem zeggen:

‘Gaat gij mede, Margreet?’

Ik sprong op. - Het was klaarlichte dag en Vader stond achter mij.

Ik volgde hem naar beneden. Toen ik het Heerenhuis wilde binnengaan, hield hij mij tegen. Hij zeide niets, maar ik begreep alles: er was een edel mensch minder op de wereld.

Ik wachtte Wolfram in den tuin op.

Zwijgend zette hij zich naast mij en lang duurde het voordat hij zijne stem meester was.

‘Toen ik bij den Vrijheer kwam, zag ik aanstonds, dat hij mij iets te zeggen had,’ zeide hij. ‘Moeilijk en afgebroken kwamen de woorden over zijne lippen: “Wees Bodo een vriend. - Hij is goed, - maar zwak. - Sta hem terzij. - Verlaat hem niet - ter wille van mij.’

Wolfram wendde het gezicht af.

‘Ik lag voor zijn bed geknield,’ ging hij voort. ‘Alles wat ik kan, zal ik doen,’ antwoordde ik. - ‘Margreet, de blik, dien ik toen opving, vergeet ik nooit...’

‘“Roep Martijn,” gebood de Vrijvrouwe.

Ik had haar niet hooren binnenkomen. Of zij mijne laatste woorden had verstaan, weet ik niet. Zeker is het, dat zij mij met zonderling scherpen blik nakeek.

Ik bleef in de nabijheid.

Jonker Bodo had de nachtwaak overgenomen; de Vrijvrouwe had zich in een belendend vertrek op de canapé neergeworpen....

Ongeveer een uur later ging de deur der ziekenkamer open. Bodo stond op den drempel en wenkte mij:

[p. 131]

“Moeder slaapt en ik wil haar niet noodeloos storen,” zeide hij zacht en gejaagd. Hij wees naar den kranke en hield het licht in de hoogte, zoodat het schijnsel voluit op de bleeke trekken viel. “In de laatste oogenblikken is verandering gekomen.” - Hij duwde mij het licht in de hand en boog zich over den slapende. “De ademhaling is geregeld, maar zwak. - Vader, Vader, hoort gij mij?” riep hij eensklaps.

De blauwe schaduw werd dieper... Hij zou nimmermeer hooren.

Bodo wekte zijne moeder.

Ik kuste de gesloten oogen en sloop heen.

Zooeven hebben wij hem afgelegd, hij en ik te zamen, op Bodo's verlangen.’