Sturmfels

V.

Op een Aprilmorgen van 1758 zaten Moeder en de Burchtvrouw voor het opengeslagen raam van een der bovenvertrekken in den burcht en keken naar de ongewone drukte op het binnenplein. Daar was geen plek schier onbezet; daar werd gewerkt en gehamerd; houten loodsen werden opgeslagen tot berging van het vee, dat steeds in grooter aantal door de bezorgde, tierende eigenaars werd naar binnen gedreven; daar woelde en drong en draafde alles door elkaar voor de wijdgeopende stallen en kelders van voorburcht en zijgebouwen; loeiende runderen, schreiende kinderen, schreeuwende mannen en vrouwen verdrongen elkander in klimmende onrust en verwarring.

Freule Aurora had den ingezetenen van Birkenbach, Sturmfels en Hohenlinde, de drie dorpen die tot de Heerlijkheid behoorden, laten aanzeggen, dat hun in tijd van nood huisvesting en berging voor hun kostbaarste have en hun vee op den burcht werd aangeboden.

De slotvoogd, die de elkaar snel opvolgende wagens en karren in ontvangst nam, kon zich nauwelijks boven het tumult doen verstaan. In het laatste uur, - sedert de komst van den jonkman, die nu gevoelloos en dof op een bank naast de poortgang neerzat, - waren de lieden als dol van angst geworden. De jonge vreemdeling moest een langen rit in éen adem hebben afgelegd; zijn paard was op de brug neergestort en hijzelf zag er uit of hij dat voorbeeld zou navolgen. Hij hield een pakket in de hand en had op gejaagden toon naar Freule Aurora gevraagd. Toen men hem had gezegd, dat die was uitgereden, had hij zich norsch en zwijgend afgewend.

‘Een vluchteling, die den vijand ontkomen is en die belangrijke tijdingen brengt,’ heette het weldra, en men had hem omringd en

[p. 13]

overstelpt met vragen, die hij slechts met een kort ja of neen had beantwoord.

Nu voor het eerst ontwaakte hij uit zijne dofheid: hoefgetrappel op de slotbrug kondigde Aurora's terugkeer aan. Hij sprong op, den blik gericht op de poortgang, waardoor een kleine ruiterstoet naderde. Voorop reed Aurora. Dat haar tocht ver en vermoeiend was geweest, getuigde haar met zweet overdekt paard; dat hij gevaarlijk was geweest hare verhoogde kleur en vonkelende oogen.

Een oogenblik van stilte volgde.

Zelfs de angstigsten en ongeduldigsten staakten hun werk en drongen vooruit om de woorden van den jonkman op te vangen, wien het gelukt was in hare nabijheid te komen en die nu de hand op den teugel van haar paard legde.

‘Van Wisburg,’ zeide hij en hief het pakket in de hoogte.

Zij had hem tot nog toe niet bemerkt. Geheel vervuld van het gevaar dat dreigde, was haar eerste blik voor het slot geweest, dat zij zou verdedigen; met een glimlach van trotsche voldoening overzag zij de hooge, sterke gebouwen en berekende de kansen van tegenweer en overwinning.

Een lichte trilling doorliep haar bij het hooren van zijne stem.

Zij sloeg de donkere wimpers even neer; toen zij ze ophief, was het om hem bedaard te gelasten haar paard los te laten en Grootvader, die inmiddels was afgestegen, te wenken.

‘Van Wisburg!’ herhaalde de jonkman en hief andermaal het pakket in de hoogte. ‘De oude Heer is....’

Het overige ging verloren. Nu het bleek, dat hij niet uit de overvallen streken kwam, was de belangstelling van de omstanders verflauwd en werd hij teruggedrongen en overschreeuwd.

Aurora gebood stilte.

‘De vijand is op zes uur afstands van Bermen gezien,’ zeide zij met verheffing van stem. ‘Als hij te Bermen niet wordt opgehouden, kan hij vanavond hier zijn.’

En na de beweging van schrik en ontsteltenis onder de saamgepakte menigte:

‘Ik heb goed nieuws daarbij: de Vrijheer nadert met zijne ruiters de grenzen. Door een ijlbode heb ik hem kennis gegeven van het gevaar. Zeker zal hij, die zijn leven veil heeft voor Koning en Vaderland, verlof bekomen om eigen huis en hof te verdedigen. Sturmfels is sterk; wij hebben leeftocht voor weken; het komt er voor ons slechts op aan om den moed niet te laten zakken en den vijand buiten de muren te houden, totdat hij afdeinst of door Baron Siegfried wordt verjaagd.

[p. 14]

Zij had langzaam en met klem gesproken. Ook de beide vrouwen voor het raam hadden haar verstaan.

‘Niets dan grootspraak, holle woorden, waaraan zijzelve geene beteekenis hecht, Lina,’ zeide de Vrijvrouwe tot Moeder; ‘zij weet beter dan iemand anders, dat de Koning in zulke tijden geen verlof kan toestaan. Hoe dikwijls heeft Baron Siegfried mij herhaald in de laatste dagen vóor zijn vertrek: “persoonlijk belang moet wijken voor algemeen belang”. Als hij had kunnen komen, zou hij mij niet zoolang alleen gelaten hebben! Neen, hij zal niet komen.... de vijand zal hier binnendringen; ik weet hoe hij in de andere provinciën heeft huisgehouden!’ Zij rilde. ‘Zelfs kleine kinderen waren niet veilig voor hun woede,’ en zij zocht met de oogen haar kleinen Siegfried, die in een hoek van het vertrek rustig in zijn wiegje lag te slapen, onder de hoede van zijne voedster.

‘Freule Aurora's woorden zullen wellicht geen grootspraak blijken, genadige Vrouw,’ troostte Moeder. ‘Nog nooit is Baron Siegfried zoo nabij geweest. Hij kan komen. Onze lieden gelooven het en gevoelen zich daardoor reeds sterker....’

‘Ja, zij kan alles; zij is krachtig en gezond; zij windt allen om den vinger,’ viel de Burchtvrouw uit. ‘Zelfs met dien jongen bode is dat het geval. Zie maar, Lina, hij heeft voor niemand oog of oor. Hij poogt haar te naderen en haar aandacht te trekken. Het is of zijn leven daarvan afhangt.’

Zij zeide niet te veel.

Sedert Aurora's komst was ook Moeder de houding van den vreemdeling opgevallen. Terwijl Aurora sprak, had hij geluisterd met meer dan bewondering op zijn hartstochtelijk gelaat, dat - Moeder ontgaf het zich niet - eene lichte gelijkenis met dat der jonkvrouw vertoonde; tint, haar en oogen waren even donker en de neus had dezelfde zachtgebogen lijn. Een oppervlakkig beoordeelaar zou dit gelaat schoon hebben genoemd. Op Moeder maakte het een allerongunstigsten indruk; wat haar daarin het onaangenaamst trof, wist zij niet: zinnelijkheid, eigenwaan of overmoed? Wellicht dat alles te zamen.

‘Eene woeste, ongebreidelde natuur,’ dacht zij, terwijl zij hem bleef gadeslaan. Zijne hooge gestalte maakte haar dit gemakkelijk. Hij stak boven allen uit. Te meer verbaasde het haar daarom, dat Freule Aurora niets van zijne pogingen om haar te naderen bemerkte. Zij was afgestegen en gaf hare bevelen aan Grootvader en den slotvoogd, die eerbiedig luisterden.

‘Die vrouw kan alles,’ klaagde de Burchtvrouw, terwijl zij zich

[p. 15]

uit het venster boog om het drietal na te kijken. ‘Sinds haar komst ben ik eene vreemde in eigen huis geworden.... Zij vermoordt mij door haar neerbuigende goedheid en laatdunkende bescherming! “Gij kunt niet, gij zijt te zwak, te onnoozel,” lees ik in haar oogen, nog vóor dat zij de lippen opent. Zij haat mij, zij misgunt mij alles!... Was ik sterker, ik zou haar wegjagen.... Had ik nog maar den troost mijn hart voor mijn man te kunnen uitstorten, maar hij kan mij nu niet helpen, en het ware te wreed zijne kwellingen te vergrooten. Hij waant mij gelukkig en veilig in de door hem gekozen hoede. Als hij wist, als hij wist....!’

Zij drukte beide handen voor het gelaat en wierp zich achterover in haar stoel.

Er behoorde tact en geduld toe om met de vroeger zoo zachte, doch nu overprikkelde Burchtvrouw om te gaan. Moeder vreesde voor eene uitbarsting en achtte het geraden de voedster te verwijderen, die oogenschijnlijk aandachtig voortbreide, maar voorzeker niets van het gesprek had gemist.

‘Zij haat mij en zoekt mij bij allen te benadeelen,’ ging de zieke voort, toen zij alleen waren. ‘Schud het hoofd niet, Lina. Ik lees het in aller blik, ik speur het in de lucht; ik gevoel, dat zij de trouwste dienaren van ons Huis van mij heeft vervreemd. Zelfs uw vader is mij afgevallen.’

Moeder antwoordde niet.

Het was maar al te waar; zij wist, dat Aurora meermalen in het bijzijn van anderen lucht had gegeven aan haar ongeduld over ‘de kinderachtige houding der Vrijvrouwe.’ En de lieden waren al zoo geneigd vergelijkingen te maken tusschen beide vrouwen!

Ondanks haar medelijden met de Vrijvrouwe, trof Moeder dat onderscheid op dit oogenblik te sterker. Alles in Aurora ademde kloekheid en vastberadenheid.

Toch verminderde die uitdrukking de bekoring niet, welke van haar uitging. De vastberadenheid werd nooit hardheid, en men vroeg zich niet af of dat altijd zoo zou blijven.... Aurora was vier-en-twintig jaar; het fijne, ovaalronde gelaat had nog niets van zijne zachte ronding, van zijne frischheid verloren. Zelden was zij Moeder schooner voorgekomen dan nu, zooals zij daar langzaam het binnenplein overstak, den sleep van haar rijkleed over den arm, de donkere haarvlechten door geen poeder ontsierd, eenvoudig opgenomen onder den breed geranden rijhoed en den blos der bezieling op de zuidelijk getinte wangen.