| |
| |
| |
De schepping.
O Heilige Gheest, Vader ende Sone,
Die een God es in drien persone,
Een ewech wesen, dat tuucht mijn sin,
Voir al die werelt eenbeghin,
Doen dijn woert hier neder quam:
Faciamus hominem ad ymaginem et similitudinem nostram.
Sprac sijn woert wael minnelijc:
‘Maken wi den minsche ons ghelijc.’
Doen hi Adame maken soude,
10[regelnummer]
Dat was teken datti woude
Een beelde der drivoldicheit.
Doen maecte hi Adame meer no min
Die ziele was met sinen lichame,
Sijn lijf was met der zielen name.
Die sin en was gheen van beiden,
Elc was een ende onghesceiden;
20[regelnummer]
En was maer een minscheit.
Haddic gheen ziele ic waer beest,
Haddic gheen lijf ic ware gheest,
Haddic gheen sin soe waer ic wonder,
Dus sijnre drie ende gheen besonder;
Want waer een van drien ghebrake
Waer twivel minscheliker sake;
Dus es ziele, sin ende lichame,
Drie in eens minschen name,
Als Heileghe Gheest, Vader en Sone,
30[regelnummer]
Een God es in drie persone.
Nu heeft God ghenomen lijf
Aen een maghet, die oec es wijf.
Si es maghet in der reinicheit;
Want nie en dacht si dorperheit.
Si es oec wijf als men vint,
Want God sprac: ‘Wijf, sich dijn kint.’
Si hadde oec weduwen name verworven,
Doen Joseph was haer man ghestorven;
Dus es si weduwe na mannes doet.
40[regelnummer]
Si was wijf gaende met vruchten groet,
Si es maghet, want sy nie ghedede,
Noch en gedachte dorperhede,
O wedue, maghet ende wijf,
Drie namen in eens wijfs lijf.
O Heileghen Gheest, Vader ende Sone,
Die een God es in drien persone
Hulpe ons ziele, sin ende lichame
Te regneren in dijnre name.
Uut deser werder triniteit
50[regelnummer]
Een edel boem ghewortelt steit,
Dat es dat godlike woert,
Daer bi al vrucht es comen voert,
Met bloemen ·VII· werven seven,
Die ons sijn in exempel bleven,
Als die scrifturen ons ghewagen;
Sijn telcken dat sijn seven daghen:
Maendach, Dijnsdach, Woensdach,
Donredach, Vrijdach, Saterdach,
Ende den Sondach ic meine.
60[regelnummer]
In desen seven daghen reine
Sterren, planeten ende 't element,
Ende water dat minscheit daer toebehoert,
Formeerde daer in sijn godlike woert.
In elken daghe maect hi ons blide;
Elken daghe gaf hi ons ·VII· tide:
Mette, prime, tercie, sexte, noen,
Vesperen, completen; dit woudi doen
Voer des minschen salicheit.
70[regelnummer]
Den ·VII· tiden heeft hi ons bereit
| |
| |
·VII· heileghe sacrament.
Den sacramenten heeft hi ghesent
·VII· gaven des Heileghen Gheest,
Met ·VII· werken, soe men leest,
Lof hebbe die werde triniteit.
Nu heeft God ghemaect scone
·VII· hemel onder den trone;
80[regelnummer]
Als astrologien tughen wale.
Onder die hemel, ic versta,
Sijn roerende ·VII· sphera;
In die sphera doe ic weten
Sijn ghestalt die ·VII· planeten:
Sol, luna, mars, marcurius,
Saturnus, jupiter, venus.
Die ·VII· planeten met riker onsten
Heeft God vervult met ·VII· consten:
Retorica, astrologia, philosophia,
90[regelnummer]
Aritmetica, musica, logica, geometria.
Dit sijn die ·VII· consten tsaert,
Met ·VII· planeten gheopenbaert,
Die onder ·VII· hemelen ga,
Al volmaect in ·VII· daghen,
Die ons ·VII· tiden draghen,
Met ·VII· heileghe sacrament,
Daer God selve in heeft bekent
Seven gaven des Heileghen Gheest,
100[regelnummer]
Met ·VII· werken, aldus eest,
Lof hebbe die werde triniteit.
Noch wanic dat daer ghescreven is
In Johannes boec Apocalipsis,
Doen hi in Phatmos was ghesint
Bi Domicianus es ons bekint,
Daer sach hi in den trone
·VII· kerken met visioene.
Bi den kerken wert hi gheware
Bi den candelaren hi sach
Seven zeghel op dien dach
In enen scilt, also men las,
Dese driewerf ·VII· willic leeren,
Want icse niet hebbe ghehoert
In sermonen brenghen voert.
Soe willic dan Austijnkijn,
120[regelnummer]
Exponeren met worden mijn
Op dat mi God der eren an,
Want ic anders niet en can,
Ende niement yet van consten heeft
Ten si oft God van gracien gheeft.
Die seven kerken willic noemen:
Dierste es een paus volcomen;
Want God selve sprac alleen:
‘Petrus, Petrus, du best een steen,
Daer ic op fundere mine kerke!’
130[regelnummer]
't Fondament van goeden werke,
Dat es gherecht Oetmoedicheit;
Want God selve heeft gheseit:
Wie veroetmoedicht wert verheven.
Petrus leyde oetmoedich leven;
Daden die pause diere ghelike,
Dat soude schinen in kerstenrike.
Dat derde een legaet, dat wet wael;
't Fierde een erdsche bisscob si;
140[regelnummer]
't Vijfte es een onder-bisscob vri;
Die seste es een abt oft een prelaet,
Oft een die in sijn ghelijc staet.
Die sevende sijn canoneke,
Reghelike ende ander moneke;
Dat es die staet van seven kerken,
Die in dogheden souden werken,
Dat ons van Gode si bekent,
Dit sijn die ·VII· sacrament.
Nu sijnre ·VII· candelare,
150[regelnummer]
Ende alle ghemaect van goude clare:
Dyerste sal sijn een keyser,
Die sal wesen een voerreiser
Om te lichten kerstenhede,
Ghelijc Karle, die coninc dede.
Daeromme es hi ghecroent scone
Op erden metten gulden crone,
Om datti sal des Heren kerke
Van hemelrike met goede werken
Bescermen in kerstenheit.
160[regelnummer]
Een swert sal hem sijn bereit:
| |
| |
Die een egghe sal tot allen tiden
Met machte op donghelove striden,
Die kerstenheit willen storen;
Daer sal hi manlike varen,
Ende ons ghelove wel bewaren,
Lijf noch goet daer teghen sparen.
Die ander egghe met scarpheit
Sal hi doen voeren in rechticheit
Op hem, die weduwen ende wesen
170[regelnummer]
Hier verdrucken ofte vresen.
Dus es hier een recht candelaer
Metten pause in den outaer
Te lichten den heileghen Sacrament,
Dat ons te troest hier es ghesent.
Enen coninc met enen cardenale
Sal daer lichten ghelijc wale;
Een hertoge met enen legaet,
Als een lichter lichtende staet.
Een grave met enen erdschen bisscob si,
180[regelnummer]
Een baeurus licht onder-bisscob vri,
Een ridder die men in doechden noemt,
Waer hi rijt of waer hi coemt,
Licht met abten oft met prelaet,
Oft enen die hem ghelijc staet.
Een sciltknape die den wapene dient,
Ende soe es der eren vrient,
Dat hi in werken ende in worden
Leeft na doghenliker orden,
190[regelnummer]
Oft enen ghehorsamen moneke,
Die noch gheen priester worden si;
Maer gherne quame daer bi,
Ocht hi met heilicheiden mochte leren
Gods lichame consacreren.
Des ghelijcs sal in werken
Een sciltknecht gherne doen merken
Dat hi in dogheden soe vol vaert
Dat hi met eren vaet aen 't swaert,
Dat toebehoert den rechter recht,
200[regelnummer]
Alse hi niet mere willen wesen knecht.
Dit sijn die ·VII· candelaren,
Die lichten souden rechte clare,
Met ·VII· kerken hier beneden,
Ende houden Gods volke in vreden.
Nu sijnre ·VII· hoetsonden,
Die de viant heeft ghebonden,
Ende daer in verduystert mede,
Daer 't siet seven claerhede:
210[regelnummer]
Daer men Hovaerde bi versta,
Oetmoet, die in den pause was,
Als Petrus leefde heilich leven.
Doer sijn oetmoet wert hi verheven
Hier nedere ende in hemelrike.
Waren die pause diere ghelike,
Dat si oetmoet minnen wouden,
Ic wane die liede nemen souden
Goet exempel in 't ghemeine,
220[regelnummer]
Dat hovaerde beneemt alleine.
Avaricia hetet Vrecheide,
Ende brenct heren ter ghecheide
Dat si doer den vingher sien,
Om gelt laten onrecht ghescien.
Luxuria maket Onreinicheit;
Ira maket Toren ende Strijt;
230[regelnummer]
Ende verdrijft Goetwillichede,
Daer die liede mede souden
Gode dienen oft si wouden.
Dit sijn die ·VII· hoetsonden,
Daer heb ic anxt met sijn ghebonden;
Beide die hoefde van den seven,
Nu aen ghesien van haren leven.
Nu sijnre ·VII· zeghel claer,
Die sinte Jan sach openbaer
In enen scilt der Drieheit.
240[regelnummer]
Dat aengesicht der menscheit,
Dat es een schilt driecant,
Gemaect van der godliker hant;
Beneden scarp ende boven breit,
Na der formen der Driheit.
In den scilt mag men ontsluten
Seven segel als seven conduten:
Twee aen den oeren en twee aen ogen;
Daer mach men vier segel togen:
Twee aen nese ende een aen mont.
250[regelnummer]
Die seven tugen telker stont
| |
| |
Dat God met vaderliken lieve
Dus formeerde recht erfbrieve,
Winnen sijn erfachtichede.
Mijn een oere sal doghet verstaen
Om dat mi sal ter herten gaen;
D'ander sal boesheit horen
Om dat mi grouwen sal daer voren;
Tusschen tween es besceidenheit,
260[regelnummer]
Die mi wiset die waerheit.
Mijn een oge sal wel scoen
Gode dancken in den troen
Sijnre sonnen ende sijnre maen,
Die sterren, die aen den hemel staen.
Sijnre beesten ende sijnre lude,
Sijn vogel, sijnre crude.
Lovic Gode in mijns herten gront
270[regelnummer]
Soe doen ic recht in alderstont.
Mijn een nese sal rieken stanc,
Dat bediet des lijfs bedwanc;
Als 't lichame wilt te weldich sijn
Men sal hem geven disciplijn.
Nature en can haer niet gesaten
Sonder dwanc te sine in maten.
D'ander nese sal sijn bereit
Dat si sal rieken sueticheit,
Gode dienen ende wesen vro:
Nu en hebben wi niet dan enen
Worde, werken ende gedacht,
In dogeden al in eenre macht.
Gedacht sal wesen reine goet,
Onse woerde waerachtic wel behoet;
Lenden, handen sal men werken
Dat si altoes weldaen sterken.
Als die drie sijn geboget
290[regelnummer]
Eendrechtechlijc al in doget,
Soe leit die mensche een salich leven;
Hadde ons God ·II· monde gegeven,
Die een waer te spreken, dander logen;
Soe hadde ons God selve bedrogen.
Nu en gaf hi ons meer dan enen
Omme dat woerde, werken, menen
Leven selen al in 't waer;
Soe volgen wi sinen stappen naer.
Hi heeft gesproken, als men 't versta:
300[regelnummer]
Ego sum via, veritas et vita!
Hi es leven, wech ende waerheit
Tot der ewegher salicheit.
O ghi mannen metten wiven,
Wildi recht salich bliven,
Soe gheeft die siele in den Vader
Ende dat lichaem in den Sone
Metter verstannessen scone,
Ende den Heilegen Gheest den sin,
310[regelnummer]
Met alden wille ende niet min.
In welden scouwet overmoet,
Leeft bi maten het wort u goet;
Niet mestroestich en sijt in liden;
In liden suldi u verbliden,
Ende leven in verduldicheit,
Dit es 't folc der drivoldicheit.
|
|