|
| |
| |
| |
| |
Korte rijmkronijk van Braband.
Het es goet spreken van den vroeden,
Van den wisen, ende van den goeden,
Die hen voirmaels setten ter eren,
Want men mach er by leeren
5[regelnummer]
Vele doechden ende wijsheden,
Die huer leven daer by willen leden.
Hier na willic u nu segghen,
Ende in corten worden wtlegghen
Van den besten prinsen waerlike,
10[regelnummer]
Die je quamen in erterike,
Daer die edele princen fijn
Van Brabant af comen sijn.
Mi wondert wat hem ginc ane,
Te segghene van den Zwane,
15[regelnummer]
Visierden ende brachten voert,
Dat een zwane mensche mocht wesen,
Ende dichten quaden truffen
20[regelnummer]
Daer si 't folc mede versuffen,
Doen daer ane sonde groet.
Die corte cornike te hant
Van den princen van Brabant,
25[regelnummer]
Hoe si hieten ende wie si waren,
Die bi XXV. hondert jaren
Tote op den derden Janne,
Die nu comen es te manne.
God ons here die moet hem gheven
30[regelnummer]
Wijsheit ende langhe leven
Ende daer na die eweghe glorie.
Amen segghet met soeten sinnen,
Nu hoert hier na ic sal beghinnen.
| |
| |
Ghedestrueert was ende ghevelt,
Daer die Grieken met wraken
Van Helenen dat ontscaken,
Hectors gheslachte, des heren groet,
40[regelnummer]
Die noit en vant sijn ghenoet,
Soe dat des volcx ene partie
Ghetogen quamen in Hongerie,
Beide met kijndren ende met wiven
Alse die daer wilden bliven;
45[regelnummer]
Daer bleven zy alsoe voert
Tote na Christus geboert,
Omtrent IIJ en half hondert jaer,
Ende om dat hem was te swaer
50[regelnummer]
Daer sy jegen hadden mesdaen,
Soe rumeden sy Hongerien,
Ende quamen met huere partien,
Ende besaten alle die termine
Tusschen der Denouwen ende den Rinc,
Enen coninc, hiet Priamus,
Die vroem was en van machte,
Comen van Hectors gheslechte.
60[regelnummer]
Mercomorise den vromen man.
Mercomorus wan Ferramonde,
Die crone droech in sinen stonden.
Die na hem droech die crone.
Die soe handelde sine dinghc,
Dat hijt al wan met gewelt
Tusschen den Rine ende der Scelt,
Ende Camerike alsoe voert,
70[regelnummer]
Dat noch t'Almaengien hoort.
Dese Merowinghe wan Helderike,
Ende Helderijck wan zekerlike
Die yerst kerstendom ontfinc,
75[regelnummer]
Van den coningen voergenoempt,
D'ander V bleven verdoempt.
Dese bleef kersten goet van prise
Bi den rade van sinte Remise,
80[regelnummer]
Ende heeften Lodewijc genant.
Dese Lodewijc wan enen sone,
IIiet Clotarus, ende die gone
Wan Cilpriken den vromen man,
Die Lotharus den Groten wan,
85[regelnummer]
Die voert al wan metter hant
Van Sassen tot Spaengienlant.
Van Daghabrechte sine sone
Die na hem droech die crone,
Ende van dien coningen al te samen,
90[regelnummer]
Die na dese coninghe quamen,
Latic hier al stille staen;
Ende wille op sire dochter gaen,
Blitilt hiet zy, vindic bescreven,
Ende was te wive ghegheven
95[regelnummer]
Enen edelen man uytvercoren
Anselberte van Rome geboren,
Daer hy enen sone aen wan,
Ende dese Arnout als't God woude
100[regelnummer]
Wan den goeden sente Arnoude,
| |
| |
Die grave sat by sire gewelt
In Vlaenderen neffens die Scelt.
Sente Arnout die heileghe wise
105[regelnummer]
Die sente Begghen nam te wive.
Nu hoort wat ic u hier scrive,
Dese Begge was sonder twivele
Sinte Gheertruden suster van Nivele,
Ende zy waren Puppijns dochtren beide,
110[regelnummer]
Die te Lande woende aen die heide,
Ende was d'ierste hertoge in Brabant,
Ende in Haspegauwe becant.
Sijn vader hiet Karleman,
Ende was d'ierste die gewan
Ende hiet die prinche als ic scouwe.
'T hertogedom bleef op Begghen
Puppijns dochter, daer ic af segghe,
Ende op haren man Angise.
120[regelnummer]
Dese wonnen enen sone van prise,
Hiet Puppijn van Haerstale,
Die yerst maecte die sale.
Dese was die yerste dwanc
Die Vriesen aen haren danck,
125[regelnummer]
Ende haren hertoghe sloech doot,
Karle Martele den stouten man,
130[regelnummer]
Die noyt en vacht hine verwan,
Die al zijn leven vromeliken
Berechte dlant van Vrancrike,
Ende machticher was in sinen jaren
Dan die coninge selve waren.
135[regelnummer]
Karle Martele liet enen sone,
Klein Puppijn hiet die gone
Op wien die Vranche crone
Gheluclijc quam ende scone,
Bi den paus ende bi den heren,
Om sine doeget ende daer toe mede
Om sine grote vromechede.
Die paus leider op sinen ban,
Wie zy waren wijf of man,
145[regelnummer]
Die hem of sinen nacomelingen
Die crone name oft onderghinge,
Dat zy souden ter selver stonde
Verwaten zijn van gods monde.
Dus geluclijc ende dus scone
150[regelnummer]
Quam die hertoghe ter crone,
In't carnacioen voirwaren
VIIc ende vijftech jaren.
Coninck Puppijn eenen sone liet,
Die Karle die Grote hiet,
155[regelnummer]
Die allene hadde meer eren,
Dan sine vorders alle die heren.
Dit es hy allene besonder,
Die wilen wrachte al 't wonder,
Die keyser ende coninck was becant
160[regelnummer]
Ende here in al kersten lant.
Doen hy gout der natueren scout,
| |
| |
Ende XLVI jair alte gader
Droech hy crone na sinen vader,
165[regelnummer]
VIIIc screefmen ende XVI met
Doen hy sterf, dus eest gheset,
Ende leget in sine capelle t'Aken,
Die hy daer selve dede maken.
Groet Karle liet zijn rijcke
Ende Lodewijc liet sinen sone voert,
Die men Caluwen Karle noemen hoort.
Ende desen liet sinen sone dan,
Lodewijck die Lespere hiet die man,
175[regelnummer]
Die dlant hilt ene corte stonde,
Ende hadde ene quade faconde.
Enen sone die Lespere liet,
Ende dese liet enen sone,
180[regelnummer]
Simpel Lodewijck hiet die gone.
Dese was vader van sonen tween,
Ende waert hertoghe in Brabant.
D'ander was Lotharijs genant,
185[regelnummer]
Ende bleef conine in Vrancrijc,
Ende liet I sone hiet Lodewijc,
Die maer een jaer en was coninck
Ende en heeft gheen kynt verworven.
190[regelnummer]
Nu es die crone verstorven
Die hertoge in Brabant was.
195[regelnummer]
Datti bereidde sine vaert
Metten Lotrikers te Vrancrijc waert,
Te sinen verstorvenen goede.
Hier jegen was op sine hoede
Hughe Capet grave van Parijs,
Ende pijnden Karle te wederstaen,
Ende selve die crone t'ontfane,
Ende wederstont Karlen met stride
By Louwen ten selven tide,
205[regelnummer]
Ende Hughe bleef ghescoffiert;
Maer onlange heeft geviert,
Hy bracht weder menegen degen,
Ende heeft Karlen in Louwen belegen.
Karle troc uut met gewelde,
210[regelnummer]
Ende scoffierden echt opten velde,
Hi viseerde enen andren raet,
215[regelnummer]
Hy maecte vrienscap metten bisscop,
Die hem tsnachts dede die porten op
220[regelnummer]
Op zijn bedde eer hijt wiste,
Ende leiden t'Orliens gevaen,
Ende daer na soe sterf hy saen.
Ende Hughe bleef coninck met vreden,
Dat zijn nacomelinge zijn noch heden,
225[regelnummer]
Want grote Philips, God weet,
Die te Mons in Puele street,
| |
| |
Ende die Vlamingen verwan,
Na desen valschen IIugen,
230[regelnummer]
Soe horic den boeken tughen.
Dus waert Brabantsche geslachte
Vander crone onterft met onrechte,
Doen zy croen hadden gedragen daer
235[regelnummer]
Dese ongevallige Karle liet
Een dochter die Geerborch hiet,
Die nemmeere en behielt na den vader
Dan Loven ende Bruessele beide gader,
Ende luttel dorpen daer toe;
Enen Godevaerde van Ardennen,
Die here in Lotrike es bleven.
Dat coste Lambrechte zijn leven,
245[regelnummer]
Gheerborgen man ende sine lieden,
Om datti Godevaerde woude verbieden
'Thertogendom alsoe ic las,
Daer zijn wijf recht oir af was,
By Florines in enen stride,
250[regelnummer]
Daer zy beide streden met nide.
Gheerborch die dus verloes algader,
Vrancrijc, Lotrijc, man, ende vader
Liet enen sone Heinric den rijcke ouden,
Die dat graefscap heeft behouden
255[regelnummer]
Van Lovene ende van Bruessele mede,
Dus vinde wijt ter waerhede.
Heyndrick liet naer hem Lambrechte,
Te Loven ende te Bruessele, om dat
260[regelnummer]
Sine zielen soude zijn te bat.
Dese Lambrecht, daer men nu af telt,
Hadde een suster hiet Machtelt,
Was gravinne van den Bonen,
Twee heere kindren droeghen cronen,
265[regelnummer]
Te Jherusalem tenden een,
Godevaert van Bulgioen was deen,
D'andre Bouden die goede man,
Die 't heileghe lant algader wan.
270[regelnummer]
Wat hulpt hier langhe opgelet,
D'een na den andren seget die lesse,
Eer't op Godeverde metten Barde quam,
Die 't hertogedom weder an nam.
275[regelnummer]
Want keyser Heinric verhieffen hoge,
Over Lotrijck, dat met allen
Sinen vorders was ontvallen,
Ende d'Aerdenoise t'haren verwite
280[regelnummer]
Worden des heerscaps quite,
Int 't jaer ons here gebort
| |
| |
Metten barde dese hertoge waert
Liet na hem een Godevaert,
285[regelnummer]
Ende dese liet den derden Godevaert:
Die alle waren van groter werde.
Dese derde Godevaert die wan
Heynricke den stouten man,
Die capitein was over mere
290[regelnummer]
Van al dien kerstenen heere,
Ende Ludick wan die stat,
Te Colene sterf hy na dat,
Ende was te Loevene bracht met sere.
Enen sone liet dese here,
295[regelnummer]
Die noyt en vant zijn gelijc
Dat was die ander Heyndrick,
Die Dalem wan, met sine macht,
Voer die stat van Coelene vacht,
Ende zijn dinc alsoe berechte
Datten al die gene ontsagen,
Die zijns hoerden gewagen;
305[regelnummer]
Te Vileer leeght hi in 't graf.
Daer soe bleef een sone af,
Die goedertieren Heynric,
Die d'edelste was waerlijc,
Van seden ende van maigen,
310[regelnummer]
Die leefde in dien daigen,
Te Lovene leget hi ten Predicaren.
Na hem liet hi, in der waren,
Die dlant van Lymborch wan
315[regelnummer]
Te Woeronc in den groten strijt,
Soe dat men in der werelt wijt
Van hem te seggene wiste,
Want hi der eren noyt en miste.
Te Baren ter tafelen ronde
320[regelnummer]
Sterft hi van eenre wonden,
Te Bruessele t'sinen grave,
Ten Minderbrudren soe leght hy,
Men screef doen geloves my
Enen sone liet dese fiere,
Die dlant van Wassemberghe wan,
Scone was hy ende sprekende wale,
330[regelnummer]
Ende sterf ter Vueren in sine zale,
Ende wert te Bruessele met groter haven
In sinte Goedelen choer begraven.
Een kijnt liet hi hem naer,
Ende was out mer XII jaer
335[regelnummer]
Doen zijn vader sterf die goeden man,
Ende es geheten die derde Jan,
Die in Brabant nu es here,
Ende hem ooc geset heeft ter ere
Tusschen Mase ende den Rijn
340[regelnummer]
Daer zine palen gewijdt zijn,
Daer hy metten schoensten heere quam,
Dat men over Mase ye vernam.
Nu hebdi gehoort ende vernomen
Van beghinne dat hercomen
345[regelnummer]
Van den hogen princhen van Brabant,
Alsoe als ic 't gescreven vant
| |
| |
Datti huer geeste lese voir ende na
350[regelnummer]
Ic raden dàtti ten boeken gae,
Dat ic maecte, en es niet lanc,
Daer vint hijt al sonder wanc
Tote op desen derden Janne,
Die nu yerst compt te manne.
355[regelnummer]
Hi waert hertoghe in groter eren,
Doen men screef die jaer ons Heren
Nu bidden wy alle ene bede,
Dat hem God onne voirt ane
360[regelnummer]
In allen doegenden te volstane,
Ende in allen poenten van eeren,
Die wel voeghen lants heren,
Soe dat hy ende dlant in eeren si,
Ende God gulde behoude daer bi.
365[regelnummer]
Dat wert gemaict in die port
't Antwerpen na Gods gebort
God geve ons allen sinen vrede.
|
-
-
[tekstkritische noot]In het HS. van den heer Van Hulthem sta et: V. 1. van den goeden. - 2. Van den vromen ende van den vroeden. - 3. Die hem hier voormaels. - 6. Die sijn leven daer na wille leiden. - 7. De versen van 7 tot 34 komen in het HS. van den heer Kluit niet voor. - 22. De vier volgende versen komen in geme ld HS. van den heer Kluit, na v. 38 voor, als volgt:
Hoert hiere dien corte coronike te hant
Van den hertoghe van Brabant,
Hoe sy hieten ende wie sy waren
Binnen vive ende twintich jaren.
-
-
[tekstkritische noot]Vers 37. Daer hem die Grieken mede wraken. - 41. Een partie. - 42. Ghetoghen quamen in Hongherrien. - 43. Met kinde. - 44. Als. - 45. Ende daer bliven si. - 46. Gheboert. - 47. IJ en half hondert. - 49. Keiser. - 50. Daer si jeghen. - 51. Doen ruumden si Hongherrien. - 52. Met hare partien. - 55. Ende daer maecten si aldus. - 57. Die vrome was ende van machte. - 58. Gheslachte. - 60 Marcomerius. - 61. Marcomerius. - 63. Ende Ferromont wan Clodioene. - 65. Ende Clodyoen. - 67. Dat hi dlant wan met ghewelt. - 68. Den Rijn ende de Scelt. - 69. Ende wan Camerike. - 70. Als noch Almaghen behoert. - 71. Ende Merowijnc wan Hilderike. - 72. Ende Hilderijc. - 74. Die ierstweerf. - 75 en 76 ontbreken in het HS. van Van Hulthem. - 77. Ende hi. - 78. Sente Remise. - 79. Diene selve doepte. - So. Ghenant. - 82. De zes volgende versen ontbreken in meer gemeld HS. - 89. Van den coninghe te samen. - 90. Die na desen coninc. - 92. Op die dochter gaen. - 93. Blitelt vinden wi bescreven. - 94. Te huwelec ghegheven. - 95. Utvercoren. - 96. Ancelberte van Rome gheboren. - 97. Daer hi enen sone bi wan. - 98. Arnout hiet die edel man. - 99. Ende die Arnout als. - 100. Wan die goede.
-
-
[tekstkritische noot]Vers 101. Die grave sat met ghewelt. - 102. In Vlaenderen neffens der Scelt. - 103. Ende die sinte Arnoud die heileghe wise. - 104. Die wan die. - 106. Dat waer es dat ic bescriven. - 107. Ende dese Begghe was sonder twivel. - 108. Sente Ghertruden suster van Nivel. - 109. Ende waren Puppijns dochteren beide. - 111. Ende d'ierste hertoghe becant. - 112. Op Haspengouwen ende in Brabant. - 116. Ende liet enen prinse. - 120. Dese wan. - 121. Puppijn hiet hi van Herstalle. - 122. Daer ierst. - 123. Hi was d'ierste die. - 124. Danc. - 126. Soe dat si doer den noet. - 127. Moesten werden kerstijn. - 128. Sone. - 129. Karle Marteel die stoute man. - 130. Die noit. - 131. Ende die sijn leven vromelike. - 132. Vranckerike. - 135. Marteel. - 136. Cleine Puppijn. - 137. Vrancse crone. - 138. Vromelike quam. - 139. Bi den pausen. - 140. Die Puppine wilden eren. - 141. Om sine doghet. - 142. Vromichede. - 143. Leider op den ban. - 144. Wie dat ware. - 145. Of sine nacomelinghe. - 146. Of. - 147. Dat si soude te dien stonde. - 148. Sijn. - 149. Gheluckelike. - 150. Quamen die Brabanders ter crone. - 151. In 't carnasioen voerwaer. - 152. Doen men screef VIIc ende 37 jaer. - 153. Cleine Puppijn ene sone liet. - 154. Die men grote Karle hiet. - 156. Dan sijn voorders daden alle die heren. - 157. Dit was hi die. - 158. Dat wonder. - 159. Die keiser ende coninc. - 160. Van al kerstenlant. - 161. Jaer. - 162. Doen hi gout der naturen scout.
-
-
[tekstkritische noot]Vers 163. Ende XLVIII jaer t' enen gader. - 166. Doen hi steerf. - 167. Ende leghet. - 169. Grote Karle liet sijn rike. - 170. Lodewike. - 171. Voert. - 172. Die men Karle den Calen. - 173. Ende Karle de Cale liet. - 174. Lodewijc die Lispere hiet de man. - 175. Die tlant hiel. - 177. Lodewijc de Lispere sinen sone liet. - 178. Die men simpel. - 179. Simpel Karle liet sinen sone. - 180. Lodewijc hiet die gone. - 181. Die was vader. - 184. Ende dander. - 185. Vrankerike. - 186. Sinen sone Lodewike. - 187. Jaer was coninc. - 188. Na dat hi die. - 189. Hem en bleef gheen kint. - 192. Dies ic te hant. - 195. Dat hi bereide. - 196. Met sinen volke te Vrankerijc waert. 198. Daer jeghen. - 201. Ende peinsde Karle te wederstane. - 204. Bi. - 205. Ende Karle heeften ghescofiert. - 207. Hine bracht. - 208. Ende heeft Karle. - 209. Ende Karle trac wt te velde. - 210. Ende scoffierde echte met ghewelde. - 211. Soe dat hi. - 212. Hoert van deghen Hughen doe. - 213. Nu hoort hier ene mordaet. - 214. Hi viserde. - 215. Ende maecte. - 216. Die hem snachs die porten dede op. - 217. Van der stat. - 220. Op sijn bedde eer 't iement wiste. - 221. Ende voerden te Orliens. - 222. Ende daer soe steerf hi saen. - 223. Ende hi bleef coninc. - 224 Dit sijn sine nacomelinghe noch heden. - 225. Want die grote Philips. - 226. Monsce peverse.
-
-
[tekstkritische noot]Vers 227. Ende die Vlancghere daer verwan. - 228. Dit was. - 230. Aldus hoeren wi die. - 231. Aldus bleef Brabants geslechte. - 232. Van der crone ontrecht t' onrechte. - 233. Doen si cronen hadden ghedragen daer. - 235. Die onghevalleghe. - 236. Geerberch. - 237. Die nemmeer bleef van den vader. - 238. Dan Lovene ende Brusele te gader. - 239. Ende een luttel dorpe. - 243. Die es here in Lothrike bleven. - 245. Gheerberghe. - 246. Om dat hi hem wille verbieden. - 247. Dlant van Lothrike als ic las. -249. Flornijs. - 250. Daer si. - 251. Gheerberghe die daer. - 252. Vrankerike ende Lothrike ende vader. - 253. Hadden enen sone Heinrec den ouden. - 255. Brusele. - 256. Dit es emmer die waerhede. - 257. Die Heinric wan Lambrechte. - 260. Sijnre zielen. - 261. Ende die Lambrecht daer men af telt. - 262. Hadde ene. - 263. Ende was gravinne van Boenen. - 264. Twee hare kinderen. - 266. Belioen hiet d'een. - 267. Ende die ander Bouden die stoute man. - 270. Wat holpe. - 271. Deser graven was sesse. - 272. D'een tenden anderen seit. - 274. Anenam. - 275. Want die keiser Heinric verhief. - 276. Met vonnessen weder den hertoghe. - 279. Maer die Ardnoyse te. - 281. Staen de volgende versen.
In 't carnasioen voerwaer,
Doen men screef XIc. ende XXX jaer,
Die wan Godevaerde Godevaerde.
Ende die Godevaert wan den derden.
Die allen waren van groten werden.
-
-
[tekstkritische noot]Vers 287. Die derde. - 288. Heinrike. - 290. Van al den kersten here. - 292. Starf hi. - 293. Ende was hier neder bracht. - 294. Te Lovene soe leit die here. - 295. Die Heinric wan Heinrike. - 296. Noit en vant mens sijns ghelike. - 297. Siere macht. - 299. Ende alle die lande doreran. - 301. Beide met stride ende met ghevechte. - 303. Datten alle. - 305. Te Vileer leit. - 306. Enen sone. - 308. Was sekerlijc. - 309. Beide van seden ende van maghen. - 310. Die doen leefde in dien daghen. - 311. Te Lovene leit. - 312. Na hem soe quam, te waren. - 313. Die edelen hertoghe Jan. - 314. Limborch. - 315. Woringhe. - 316. Men al die. - 318. Want hi noit der eren - 319. Te Baren t'eener tafel ronden. - 320. Staerf. - 323. Ten Minderbroedere soe leit hi. - 324, Gheloves mi. - 326. Liet die fiere. - 329. Was hi. - 330. Ende starf ter Vuren in de sale. - 331. Ende was. - 333. Een kint liet hi daer naer. - 334. Dat en was out maer. - 335. Doe sijn vader starf die goede man. - 338. Ende heeft oec gheset ter ere. - 339. Tusschen de Mase. - 340. Ende sijn palen ghemeert sijn. - 341. Daer hi metten meesten here quam. - 344. Waer af sijn comen. - 345. Die edele prinsen. - 348. Willen roeken.
-
-
[tekstkritische noot]Vers 349. Dat hi sire jheeste volghet na. - 350. Ic rade dat hi ten boeken ga. - De plaetsen van v. 351 tot v. 354 en van v. 358 tot 367 bevinden zich niet in het HS. van den heer Van Hulthem - 368. God verlene ons sinen heileghen vrede.
|
Auteursrechtvrij