|
| |
| |
| |
V.
Reeds by het leven van haren gemael leed Mevrouw de Caumartin aen eene kwyning, eene dier langzaem ondermynende ongesteldheden, die de fortuin kunnen zyn van eenen handigen arts; want zy overvallen nooit den arme, maer slechts den zeer ryke en den zeer werkelooze. Die staet, welke geene ziekte is, maer alleen een afzyn van volkomen gezondheid, belette slechts die vermaken, tot welke vermoeijenis of lichaems-inspanning vereischt werden; ook genoot de markiezin het voorregt van niet meer te dansen, van niet noodig te hebben opera's te gaen zien, of zich op modewandel-plaetsen te vertoonen. Zy had de vryheid, nooit van
| |
| |
haren divan op te ryzen, en, zoo vaek zy wilde, haer gezelschap ongekleed te ontvangen; dat wil zeggen, in een élégant négligé, dat meer gekost had dan de geheele uitzet van een burgermeisje En daer zy Parys niet meer konde bezoeken, liet zy Parys by zich komen in hare kamer.
Toen ook Julius, in haer boudoir toegelaten, haer daer zag, zittende op hare causeuse van zacht groen fluweel, tusschen bloemen en reukwerken, in de kostbare achteloosheid van dat witte gewaed niet ongelyk aen eene fyne kunstroos opeen mostapyt geworpen, terwyl het onzeker flikkeren van eene enkele waskaers eene schemering om haer heen verspreidde, die luide tot de zinnen sprak, dacht hy onwillekeurig aen de gevaerlyke vrouw, tegen welke Salomo waerschuwde. Somber en met waerdigheid zeide hy:
- ‘Ik ben gekomen, Mevrouw! omdat gy het gewild hebt, omdat ik geloof aen de verzekeringen van een' achtingwaardig man, en omdat het my niet vrystaet eene pooging te verzuimen, die tot de verbetering van myn lot kan bydragen. Maer ik moet u herinneren, dat ik zes jaren lang tegen de ondeugden der maetschappy geworsteld heb, en dat....’ Zyne verlegenheid dwong hem af te breken.
Zy grimlachte. - ‘Mynheer De l'Hôpital, sprak zy, gy gelooft dat de maetschappy u lagen legt; o neen, zy
| |
| |
vergeet u slechts. Wy moeten haer aen u herinneren, en alles zal veranderen.
- Het wordt tyd inderdaed! Alleen had ik moed; maer myne oude moeder, die blind is, myne jeugdige zuster, die genieten wil, myne engelachtige gade, die stilzwygend lydt, dit alles moet myne nederlaeg voltooijen; want ik zal moeten buigen als hunne blikken my brood vragen, en ik niets te geven heb.
- Waerlyk, myn vriend! gy hebt te veel kwetsbare plekken, om zoo te kampen; uwe fyne vormen zyn niet geschikt om tegen de golfslagen der ondeugden van onze maetschappy op te roeijen; laet u liever zachtkens op uw rug voortdryven, uwe wieken zal zy niet bezoedelen. Hoor my! gy hebt vele jaren slechts met uwe deugd en uwe grondbeginselen, tegen de wereld geraedpleegd; volg nu eene korte wyl de leiding eener vrouw, die in de wereld leeft. Ik zal u helpen; maer ik heb myne luimen, ik wil gehoorzaemd zyn. Kunt gy gehoorzamen?
- In alles wat billyk is, ja, Mevrouw!
- Woordenvitter, luister! Gy hebt eene moeder! dat is eene dwaling; eene zuster! dat is eene fout; eene vrouw! dat is eene misdaed.’
Zyne donkere oogen rustten uitvorschend en dreigend zelfs op de Markiezin; zy vervolgde:
- ‘Ja, eene misdaed! een vergryp tegen uwe for- | |
| |
tuin. Gy moet die dwaling, die fout, die misdaed uitwisschen.
- Gy spreekt de tael der salons, Mevrouw, en gy weet dat ik die niet versta.
- Om dan duidelyk te wezen: gy moet uwe familie voor eene korte poos verloochenen.
- Dat zou eene nuttelooze laegheid zyn, antwoordde Julius. - Hy stond op.
- Gy hadt zachter uitdrukking kunnen kiezen, hernam zy altyd bedaerd; doch dat zyn zoo uwe manieren! ik zal u van het tegendeel overtuigen. Meent gy in ernst, dat het iemand, my zelfs, gelukken zoude, in onzen kring een' man te doen aennemen, dien ik zoude moeten voorstellen als den zoon, broeder en echtgenoot van vrouwen, die niemand kent? als een' regtsgeleerde, die zes jaren lang in de straet Tournon vergeten bleef? Neen, Mynheer! op deze wys komt men niet verder: Julius De l'Hôpital, dien ik voorstel, dien de baron de Breteuil aenbeveelt, moet een ryk, onafhankelyk jongman zyn, op wien de wereld vooruitzichten bouwen kan. Dan eerst zal zy aen uwe verdienste gelooven, en die waerdeeren, als zy zelve er vruchten van meent te plukken. Dan eerst zal de fortuin u opzoeken, als zy denkt dat gy hare gunsten niet noodig hebt. Den armen schenkt zy geen' grimlach, maer zy knielt neder aen de voeten van den ryke. Zy wil niet nederzien
| |
| |
op den zwakke, die tot haer roept; maer den krachtige en den behendige, die zich tot haer opheft, en die haer by de schouders grypt, zal zy dienen als de slavin haren dwingeland. Heb ik ditmael gelyk?’
Slechts twee woorden hadden hem getroffen.
- ‘Ryk, onafhankelyk! een bedrog, waeraen niemand gelooven zal.
- Men moet toch gelooven, als gy het zyn zult: en hiermede wil ik my belasten.
- En gy dan, Mevrouw! die de zelfzucht tot in hare fynste berekeningen doorgrondt, waerom wilt gy voor een vreemde zoo veel belangeloos doen? Met welke zonde?....
- Houd op, sprak de markiezin geraekt: gy zyt bitter en onuitputtelyk in tegenspraek. Ik had u zoo gaerne eene verrassing bespaerd. Gy wilt het niet! welaen! weet dan dat ik slechts betael, en u nooit zoo veel geven kan, om myne schuld by u af te doen. Kent gy dit? - Zy nam eenen doek weg, waeronder iets verborgen lag. Het was een vrouwenportret.
- Dit kennen? riep hy met vuer, dat is de engelin die....
- Die gy gered hebt, met waer? Heette zy niet Maria?
- Maria, ja! zoo noemde haer die man.
- Die haer echtgenoot was. Een bejaerde echtge- | |
| |
noot, met wien zy in hare teederste jeugd, door den wil van een vader, verbonden werd. Een man zonder hoofd en zonder hart. Een ryke, die dood arm was, die haer.... moet ik nog meer zeggen? zie my aen, Julius!
- God! kan het waer zyn, gy, gy zelve? het was dus dankbaerheid! ik moet my schamen, diep schamen! ik heb u mistrouwd, zeer verdacht. Kunt gy vergeven?
- Slechts dit ééne niet, dat gy my zoo verouderd vindt, hernam de markiezin.
- Ach, Mevrouw! hernam Julius stamelende: in dien tyd was uwe teint anders.
- Onverbeterlyke waerheidspreker! sprak zy lachende en het hoofd schuddende. Zeg my slechts of gy het thans aenneemt? gy weet, ik heb eene onedele handelwyze goed te maken: gunt gy my dit genoegen? Wilt gy my vertrouwen? wilt gy blindelings volgen? Een korten tyd slechts?
- Ja, edele vrouw! ik geloof u, ik gehoorzaem u.
- Geef my daerop de hand, zoo als de man de hand geeft aen zynen vriend. Ik zal toonen dat eene vrouw ook een vriend kan zyn.’
Hy legde zyne hand in de hare, met het eerlyk oog vertrouwelyk op haer liefelyk wezen gevestigd.
- ‘Schryf nu wat ik u vóórzeggen zal: het is een afscheid aen uwe geliefde. (Hy zette zich tegenover haer;
| |
| |
op de tafel vond hy schryfgereedschap en een blad papier). De bewoordingen kunt gy zoo geruststellend en zoo troostend maken als uw hoofd en hart het opgeven, begon de markiezin; de inhoud zy dit:’ Voor korten tyd verlaet ik u en de hoofdstad....
- ‘Gy zendt my van hier? vroeg hy.
- Deze kleine inleiding bespaert haer allen vele gissingen en vele vruchtelooze nasporingen... - Blyf vertrouwen, dat ik geen' stap doen zal die niet tot de vestiging van ons aller geluk dienen moet. In uwe tegenwoordige behoefte zal voorzien worden; van my hoort gy niet, dan nadat ik geslaegd ben.
- Ik kan haer dat beter zeggen dan schryven.
- Julius! gy zoudt u zelven verraden, gy kunt uwe echtgenoote niet in de oogen zien en verbergen. En dan dat afscheid; gy zoudt kinderen zyn! - volstrekt niet.
- Het zy zoo! ik ben sterk genoeg, om van de mynen, zelfs zonder eene laetste omhelzing, te scheiden, en myn Loïse is eene moedige vrouw.’
Hy voltooide zyn briefje. Mevrouw de Caumartin zag het in, en knikte goedkeurend; nu schelde zy.
- ‘Mynheer De l'Hôpital vraegt zyn rytuig.’
De bediende boog zich, en vertrok. Daerop kwam de baron de Breteuil.
- ‘Welnu! vroeg hy met eenen grimlach.
| |
| |
- Het heeft moeite gekost. Ik heb over ieder punt moeten redetwisten. En nu, goede Julius! de baron zal u verder raed geven. Ik ben waerlyk afgemat.’ De paryzer schoone wierp het hoofd terug in de mollige kussens van hare sofa.
De baron nam De l'Hôpital onder den arm.
Eene sierlyke calèche wachtte hen.
Julius vond geene woorden voor zyne gewaerwordingen. De baron zeide hem onder den weg veel, dat hy niet hoorde.
In de straet de la Paix hielden zy voor een deftig hotel stil.
‘Mynheer De l'Hôpital vraegt de sleutels van zyne vertrekken, sprak de baron.’
De portier gaf ze Julius.
Zy gingen slechts éénen trap op.
Het was eene eerste verdieping.
Bevallige kamers, een salon, een kabinet, een slaepvertrek; het huisraed in eenen eenvoudigen, doch deftigen smaek. Op het toilet gevulde flacons; in de cassette goud en bankpapier; voor den spiegel een invitatiekaertje tot een muzikael déjeûner by de markiezin.
- ‘Ik moet myn woord terug nemen, barstte de jonge man los: zoo veel kan ik nooit vergelden.
- Rekent gy dan het leven van eene Maria zoo weinig? Die brug over dien afgrond, die onder u kraekte,
| |
| |
en die gy, zonder aerzelen, overgingt, om eene jammerende onbekende te redden, die zich spelend in doodsgevaer had gewikkeld: mag dat dan ook niet de brug worden tot uwe fortuin? Wees gerust, myn vriend! gebruik alles, alsof gy het altyd bezeten hadt; vergeet voor een' tyd alles wat achter u ligt. Doe slechts geene moeite om uwe denkwyze te verbloemen. Geloof my, men wil de oorspronkelykheid. Gy kunt vry elke ondeugd hekelen. Zorg maer geene daden luid te veroordeelen. Vaerwel! morgen avond breng ik u by Zéphirine.’
En reeds was de Breteuil op den trap; Julius riep hem toe: ‘En myn huisgezin? - Een weldoende engel waekt over hen!’
De edelman had zich verwyderd.
|
|
Auteursrechtvrij