Rapaille

[p. 21]

III

Sir Austin Mac Farlan, de eigenaar en directeur van de ‘Daily News’, laat de heeren van Scotland Yard door zijn secretaris verzoeken hem nog een paar minuten te excuseeren, aangezien hij een belangrijke bespreking heeft.

Nadat zij geruimen tijd in de gezellige, smaakvol ingerichte wachtkamer hebben vertoefd, komt inspecteur Baxter tot de conclusie, dat een paar minuten blijkbaar een zeer rekbaar begrip is. Maar eindelijk is het zoover.

De deur van het privé kantoor gaat open en de twee beambten kijken elkaar even veelbeteekenend aan. Zij kunnen het nu begrijpen, dat zij lang moesten wachten.

Want Sir Austin Mac Farlan laat zijn bezoek persoonlijk uit.

Het is een jongedame.

En wel een buitengewoon knappe, blonde jongedame.

Met groote oogen kijkt Baxter de elegante verschijning na, tot de colonel hem quasi toevallig een stoot in zijn ribben toedient, waardoor de brave inspecteur weer tot de werkelijkheid terugkeert en zijn chef over den drempel van het privé kantoor volgt.

Geen spier in het gezicht van Sir Austin verraadt, dat hij de korte scène heeft opgemerkt.

Minzaam herhaalt hij een korte verontschuldiging en wijst uitnoodigend op twee gemakkelijke fauteuils.

De beambten nemen plaats.

Met gemengde gevoelens.

Want Sir Austin Mac Farlan schijnt niet van plan te zijn, het gesprek te beginnen.

Integendeel. Kalm offreert hij sigaren en gaat achter zijn reusachtige schrijftafel zitten.

[p. 22]

In beleefde afwachting.

Baxter bijt zenuwachtig een veel te groote punt van zijn sigaar, schuift wrevelig op zijn stoel heen en weer en voelt zich heelemaal niet op zijn gemak.

Hij is gewend recht op zijn doel af te gaan, aan te pakken zonder er lang om heen te draaien. Maar dit zwijgende wachten irriteert hem verschrikkelijk.

Ook de spottende, heldere oogen van den directeur hinderen hem ontzettend. Stil kijkt hij naar zijn chef.

Maar deze is niet in het minst zenuwachtig. Nonchalant speelt hij met het gouden bandje van zijn Havannasigaar, tipt bedachtzaam een onzichtbaar stofje van de mouw van zijn jas, glimlacht allervriendelijkst en opgeruimd tegen den directeur en laat heel duidelijk blijken, dat hij in elk geval veel langer den tijd heeft dan de man, die tegenover hem zit.

Deze heeft op zijn beurt reeds lang begrepen, dat hij met een volkomen gelijkwaardigen tegenstander te maken heeft.

Gelijkwaardig aan zelfbeheersching en... verwaandheid. En bovendien iemand, die het in routine en ervaring in een situatie als deze met stukken van hem wint.

Verder schijnen deze heeren van de crimineele recherche inderdaad over een zee van tijd te beschikken en dat kan hij van zichzelf nu niet bepaald zeggen. Daarom kucht hij een paar maal duidelijk hoorbaar en kijkt zijn bezoekers verwachtingsvol aan.

Maar als ook dat niet helpt gaat hij met een ruk overeind zitten en opent het duel:

‘En, heeren, wat kan ik voor u doen?’ vraagt hij op zakelijken toon.

‘Dat weet u heusch wel,’ antwoordt de colonel onverbiddelijk.

‘Nu ja,’ geeft de directeur toe, ‘ik zal mij wel niet vergissen wanneer ik veronderstel, dat de inhoud van onze ochtendeditie u eenigszins verbaasd heeft.’

[p. 23]

‘Inderdaad is dat het geval,’ geeft colonel Rex Allan met een effen gezicht toe.

‘Ja,’ glimlacht Sir Austin, ‘het is natuurlijk een niet alledaagsche gebeurtenis, dat de pers van een inbraak eerder op de hoogte is dan de...’

‘Een oogenblik, mijnheer,’ valt de chef van Scotland Yard hem in de rede, ‘deze prestatie van de pers gaat veel verder, dan u zooeven zei en daarom ben ik hier.’

‘???’

‘Wanneer uw blad werkelijk alleen maar eerder dan wij van een misdaad op de hoogte zou zijn geweest, zou de politie een slecht figuur hebben geslagen en bovendien zou u een journalistieke prestatie hebben verricht waarvoor ik de grootste bewondering gekoesterd zou hebben, maar - hier is iets geheel anders gebeurd. Uw redactie was met alle finesses van een zware inbraak op de hoogte voordat deze inbraak werd gepleegd!’

‘En?’ vraagt Sir Austin eenigszins verveeld.

‘En?’ vervolgt Rex Allan, zonder zich van zijn stuk te laten brengen, ‘u vraagt “en”?. Dat is uitsluitend door twee logische mogelijkheden te verklaren.’

‘Welke mogelijkheden zijn dat?’

‘Of uw redactie - ik zeg niet u persoonlijk - staat met een gevaarlijke misdadigersbende in directe verbinding òf uw verslaggevers zijn door een toeval achter het plan van een misdaad gekomen en hebben deze misdaad rustig laten begaan - er werd zelfs opdracht gegeven een extra-editie te laten drukken - inplaats van onmiddellijk de politie te verwittigen... en op alle twee staat tuchthuisstraf, Sir Austin...’

Geen spier vertrekt in het smalle gezicht van Sir Austin. Koud en hard kijkt hij den colonel recht in de oogen. Dan antwoordt hij langzaam:

‘Ik heb er nota van genomen dat u zoo vriendelijk was mijn persoon er buiten te laten. Anders had ik dit onderhoud moeten afbreken. Dat zou mij trouwens gespeten hebben, want uw uiteenzetting boezemt mij het

[p. 24]

grootste belang is. Maar bij uw gevolgtrekking verwisselt u de onderstelling met de consequentie. En daarom klopt ook het uiteindelijke resultaat - dat overigens voor mijn bedrijf niet bepaald flatteus is - absoluut niet.’

‘Dat begrijp ik niet,’ geeft Rex Allan toe.

‘U heeft zooeven beweerd, dat er met 't oog op de gegeven feiten slechts twee logische mogelijkheden bestaan. En op alle twee staat tuchthuisstraf, niet waar?’

‘Zeer juist.’

‘Nu, er is nog een derde, even logische mogelijkheid, die met de wettige strafbepalingen allerminst in conflict komt.’

De beambten wachtten zwijgend.

‘Wanneer dat niet het geval geweest zou zijn, zou ik deze affaire nooit met mijn naam hebben gedekt, wilt u daar rekening mee houden’, voegt Sir Austin er met zachte stem maar zeer nadrukkelijk aan toe.

Inspecteur Baxter heeft nog geen woord gesproken, maar krijgt nu een kleur tot achter zijn ooren. Hij is Engelschman. Sedert eeuwen staat de vlekkelooze autoriteit van de Engelsche aristocratie zoo onwrikbaar vast als de rotsen aan de Westkust.

Hier spreekt een prominent lid van de ‘Society’ over zijn eergevoel.

De eenvoudige, consciëntieuze inspecteur krijgt het benauwd. Hij wordt onzeker.

De colonel echter niet.

Hij weet wat hij zegt en hij weet nog beter, wien hij voor heeft. Een man met een smetteloozen naam, boven elken twijfel verheven.

En toch!

Er klopt iets niet. En al zou hij een telg van de Windsors tegenover zich hebben, hij wil en zal weten, wàt daar niet klopt. En daarom gaat hij volhardend verder:

‘Van uw persoonlijke eerbaarheid ben ik zoo rotsvast

[p. 25]

overtuigd, dat ik daarover geen woord hoef te verliezen. Maar desondanks of beter gezegd juist daarom is het noodzakelijk, dat u mij de door u genoemde derde mogelijkheid uiteenzet.’

Zonder te aarzelen zegt de directeur:

‘Natuurlijk... nu moet u goed luisteren: Tijdens de dagelijksche conferentie met mijn chefredacteuren wordt mij medegedeeld, dat een van de talrijke losse medewerkers van ons concern de lucht gekregen schijnt te hebben van een heel belangrijke affaire - op welke wijze dat weten wij niet en dat interesseert ons ook niet. In onze branche is de keuze der artikelen een zuivere gevoelskwestie. Ik wil daarmee zeggen, dat bij voorbeeld de groote bankinstellingen met het betrouwbare materiaal van hun cijfers werken, dat zakenlieden hun bedrijf uitsluitend naar de vaste gegevens van vraag en aanbod regelen. In deze gevallen bestaat er dus een vaste basis, die de maatregelen, die genomen dienen te worden, bepaalt. Bij ons is dat allemaal heel anders. De verantwoordelijke redacteur moet iemand hebben, die een fijnen neus voor een sensationeel bericht heeft. En daarbij moet hij zich door zijn journalistiek gevoel laten leiden om iets te riskeeren, dat in de meeste gevallen veel geld kost en bovendien dikwijls op een mislukking uitloopt...’

‘Wat heeft dat met deze zaak te maken?’ valt Rex Allan hem in de rede.

‘'n Oogenblikje,’ gaat Sir Austin rustig voort. ‘In dit geval pikt een redacteur uit het geweldige materiaal van elken dag deze merkwaardige mededeeling van anonieme inbrekers. Waarom, dat kunnen hij noch ik u zeggen. Dat is uitsluitend de “fijne neus”, waarover ik zooeven sprak, begrijpt u?’

‘Ik begin het te begrijpen,’ geeft de colonel toe, ‘tenminste, wat u mij wilt uitleggen. Maar in hoevèr dit iets met de derde mogelijkheid te maken heeft, is mij nog volkomen raadselachtig.’

[p. 26]

‘Laat u mij maar even uitspreken,’ knikt Sir Austin. ‘Deze redacteur dus - wil ik hem misschien even laten roepen -?’

‘Niet noodig,’ weert Rex Allan af.

‘Dus deze redacteur komt met het bewuste bericht naar mij toe en vraagt, of ik er mee accoord ga, dat hij iets gaat riskeeren. Ik lees het eens door en... inderdaad... ik krijg den indruk dat dit bericht geen canard is, maar echt. Ik neem dus de verantwoordelijkheid van den redacteur over en geef toestemming tot het drukken van een extra-editie, hetgeen enorme kosten met zich brengt. Ik geef deze toestemming onder één voorwaarde...’

‘???’

‘Dat Scotland Yard er onmiddellijk van verwittigd wordt, dat men deze inbraak van plan is. Te dien opzichte wordt mij echter medegedeeld, dat dit reeds gebeurd is, ik overtuig mij van de juistheid van deze mededeeling... wat blieft u? ... hòe ik mij daarvan overtuigde? U neemt mij niet kwalijk, heeren, maar dat is mijn zaak! Ik verschaf mij dus zekerheid, dat de politie volledig op de hoogte is en laat daarna op goed geluk de extra-editie met de anonieme mededeelingen drukken. De verkoop is pas op het oogenblik begonnen, toen de komst van uw vliegende brigade op de plaats van de misdaad ons de zekerheid gaf, dat de man met den fijnen neus zich dezen keer nu eens niet vergist had.’

‘Zich nu eens niet vergist had,’ herhaalt Rex Allan peinzend, nadat hij eenige oogenblikken zwijgend voor zich uit heeft gekeken. ‘Ik vergis mij waarschijnlijk niet, als ik veronderstel, dat u met 't oog op het redactie-geheim zoudt weigeren, ons eveneens bij wijze van uitzondering het origineel van deze anonieme mededeeling te laten zien?’

‘Zeer juist. Dat zou ik tot mijn groote spijt moeten weigeren.’

[p. 27]

Totaal onverwacht staat de colonel op, geeft den inspecteur een teeken om eveneens op te stappen en neemt afscheid met de woorden:

‘Natuurlijk, Sir Austin, tot uw groote spijt, ik ben er van overtuigd - goeden dag.’

Voordat de verbijsterde directeur iets kan antwoorden, hebben de twee beambten het bureau verlaten.

Een onbehaaglijk gevoel blijft achter. Het einde van het gesprek is buitengewoon onaangenaam.

En Sir Austin Mac Farlan houdt heelemaal niet van onaangename dingen.

Zijn stemming slaat echter om als een blad aan een boom, als een jongste bediende hem een afdruk van een tweede extrablad van de ‘Daily News’ laat zien.

Tevreden glimlachend doorloopt hij den inhoud van het hoofdartikel, dat ongeveer de geheele voorpagina beslaat.

Dit hoofdartikel geeft woordelijk een telefoongesprek weer. Het telefoongesprek tusschen inspecteur Baxter en de pseudo-telefoonjuffrouw.