Verzamelde stilte

[p. 165]

Nawoord | Verantwoording en toelichtingen

[p. 166]

Nawoord

Oda Blinder, gaf ik haar als schuilnaam. Ik gaf haar de schuilnaam, omdat zij anders misschien moeilijkheden zou kunnen krijgen. Zij was nog redelijk jong.

Haar ouders woonden in een buurt waar men elkaar op de vingers keek. Iemand was er melaats geweest. In deze omgeving van de kleine plaats, waar zich overigens nooit iets afspeelde als het vechten van honden en begrafenissen, zouden haar hevige uitingen voor wie konden lezen, onder haar eigen naam door haar vader en moeder wat vreemd zijn aangekeken. Tenminste ik dacht dat zij die beklemming bij hen vreesde, en zij verzorgde haar mensen haar leven lang. Toen zij was gestorven vloog ik met haar vader (haar moeder was al dood) naar haar oudste zuster, die de taak van verzorgster van haar zou overnemen. Wij hebben het goed gedaan, haar naam de eerste tijd goed verborgen gehouden. Haar jongste broer Chal vertelde pas toen zijn verzamelde gedichten verschenen, dat hij niet geweten had dat Oda Blinder Yolanda was. Zo kon zij in De Stoep publiceren, mijn tijdschrift, hoewel zij feitelijk al haar gedichten voor mij schreef. Zij begon ermee toen de oorlog al enkele jaren aan de gang was. Daar heeft zij nooit over geschreven. Oda Blinder zou met haar vader vertrekken en drukte de hoop uit welkom te zijn als vreemdeling in Nederland. Maar zij is er nooit gekomen. Misschien nog vol van haar reisplannen ging zij dood. Zij was nooit ergens geweest. Haar eiland was haar omschreven leefgebied, of eigenlijk alleen Willemstad, waar zij was geboren. Zij verhuisde zelfs nooit uit de ouderlijke woning en zo hoorde het bij haar.

Zo paste het bij iets ouderwets in haar, bij alle moderne toon van schrijven, dat ik het me niet anders had kunnen voorstellen. Zonder opschik hoorde zij daar zoals zij was.

De avonden trok zij uit de voegen van eentonige regelmaat,

[p. 167]

wanneer een woord bij haar zintuigen was gekomen, dat zij als een prooi aan haar poëzie wilde voeden. Wat doet een vrouw zo alleen? Zij sloeg een gat in stenen en verhaalde daardoor van haar verbeelding. Zij schiep een klimaat om zich heen. Wat zij te zeggen had bij gestalten van protest in haar verwijten, verzamelde zij in dichtbundels, die zij uiterst verzorgd en origineel opgetuigd, bijvoorbeeld met lucifers, al had zij het schuurpapier van Breton nooit gekend, mij bracht op mijn verjaardag. Het vigilie daarvan was erop aangetekend of de geboortedatum. Alsof het een kalender van mijn leven was. Er werd geen woord gebezigd bij het overreiken. Wat zij gaf, gaf zij vlug al had het haar heel wat avonden gekost, en zij snelde weer weg naar haar dodelijk bestaan van regelmaat, door haar versierd met hartstochtelijke overtuiging in de vooravond.

‘Het houten hart vergeet te weten
wat Athene heeft begeerd.’

Zo zag zij terug op een verleden, waarvoor zij steeds gevoeliger werd. Wat moet in haar niet gesproken hebben om zo te spreken. Op de tweede etage langs een stijle trap om boven te komen, zag zij het plaatselijke met heel grote ogen.

De laatste twee delen van haar dichtwerk, die zij mij bracht, waren ‘Wazig Landschap’ en ‘Sayonara’. Zij wist waar zij hen heen-bracht als kinderen van de nacht.

Zij is gestorven, de dichter, zo vol van haar liefde, in het jaar 1969.

Luc Tournier