|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf.
Eerste tooneel.
Ilcan, Hassan.
Ilcan, tegen Hassan, hem zyn degen wedergeevende.
De Dwing'land ziet aldus zyn aanslag zich mislukken.
Aanvaard dees degen: 'k wil de keetens u ontrukken.
De Hemel geeft u op dien laffen roover wraak;
Voege u by myne macht, en help my in dees zaak!
Hy wapend zich vergeefs: hy heeft zyn ryk verlooren.
Het volk verwerpt hem, en heeft my tot Vorst verkooren:
Zo Timoer my verweerd, en zich steld tegens hem,
Treede ik dees dag ten troon met een gemeene stem.
Laat uw Semire hier, en vrees voor geen gevaaren,
Myn Wacht zal haar, en ook Roxane trouw bewaaren;
Ziet dat gy Timoer kunt beweegen: doet uw vlyt:
Hy kiez' de zy, die hem van allen ramp bevryd:
Wel aan, Prins, volg my na, beschermen wy malkander.
Gy kent ons noch niet recht, myn Heer, noch de een noch de ander.
Brengt zyn verdrukking my in dees gesteltenis,
Hy is Tiran voor my, die hy voor u niet is.
Myn rampen zyn de reên van de opstand van myn Vader;
Maar ver dat hy zyn hulp verleen aan een verrader.
Zelf met dien yver, die hy toond in dit geval,
Zal hy hem tegens u beschermen en 't Heel-al.
De Keizer inderdaad is deugdzaam, edelmoedig;
Hy was, tot heeden toe, rechtvaerdig en grootmoedig;
En gaf hy geen gehoor aan vleijers, vol verraad,
Zo wierd hy nooit vervoerd tot zulk een snoode daad.
Ik zie dat deeze taal u kan verwondert maaken.
| |
| |
Een slechte en laage ziel kan licht zyn plicht verzaaken;
Maar deeze daad, waar toe zich strekt uw razerny,
Baard niets dan afschrik en een hart als dat van my.
De vriendschap, Prins, heeft my alleen hier toe bewoogen.
'k Ben door die woorden in verwond'ring opgetoogen:
Maar 'k wil myn tyd hier niet verspillen met die reên.
All' 't volk roept my ten troon. Ik vlieg daar moedig heen.
Een Prins, aan wien 't geval een Ryksgebied wil geeven,
Is, zo hy dat verächt, niet waardig om te leeven.
Een die daar niet na zoekt kan dat met recht versmaân,
En ik moet, tegens dank regeeren, of vergaan.
Vaar wel. Uw Gemalin verschynt, vol vrees gedreeven.
Ondankb're! door myn zorge is zy u weêr gegeeven.
Gedenk hier aan: maar vrees, dat gy hier niet ontmoet
Een overwinnaar, die de gramschap blaaken doet.
Denkt gy, door dreigen, tot die daad my te beleezen?
Verrader! die de dood niet vreest, kan u niet vreezen.
| |
Tweede tooneel.
Hassan, Semire.
Myn waarde!.. Goôn! wie had zulks ooit gedacht?
In 't uiterste gevaar ziet zich den Staat gebracht.
Een eedgespan komt zich van Ilcans kant ontdekken.
Zyn lust kon tot den troon, meêr dan myn dood, verstrekken.
Het volk had naauw'lyks zich voor myn belang verklaard,
Of Ilcans aanhang heeft zich schielyk g'openbaard:
Men wil den Scepter van gantsch Azië hem geeven.
Verwondering en schrik doen my de leeden beeven!
| |
| |
Die snoode steld alleen ons beide in vreijen staat;
Om beeter te bestaan die schand'lyke euveldaad;
Hy heeft reeds dit Paleis in zyn geweld genoomen.
Uw bloed is 't niet, Prinses, dat hy hier wil doen stroomen.
Wat wreede zou zich ooit bezoed'len met uw dood?
Maar 'k beef voor Timoer: 'k vlieg, en red hem uit den nood:
'k Maak, met dit staal, my tot by hem een veilig open,
En sterve, of Ilcan zal het met de dood bekoopen.
Ik ga. De Hemel u verzell'.
Ik vrees, Prinses, ik zeg voor eeuwig u vaar wel.
| |
Derde tooneel.
Semire, Roxane.
Mevrouw, waar gaat de Prins? wat kan uw vreugd verkorten?
Hoe! uw Gemaal is vry, en gy kund traanen storten?
Myn hart word reeds van vreeze en dood'lyke angst verscheurd!
Gy durft niet spreeken.. ach! 't is Timoer daar ge om treurd!
'k Weet van zyn noodlot niets: maar, ach!
'k Zal 't u te kennen geeven.
De snoode Ilcan heeft dit Hof in zyn geweld,
En ziet dit Ryk misschien hem haast ter hand gesteld:
Een hoop verraders, door zyn Staatzucht aangedreeven,
| |
| |
Verwerpt den Keizer en heeft hem ten troon verheeven...
Ach! ongelukkig Prins! de min, waar voor gy zwicht,
Helaas! beroofd u dan van 't Ryk en 't leevenslicht!
ô Hemel! word uw haat dan daag'lyks noch verwoeder?
Gy wapend, tot myn straf, myn Echtgenoot en Broeder;
Zal dit den dag dan zyn waar op dit machtig Ryk
Ter neêr zal storten, met zyn Hoofden te gelyk?
Wat gruw'len! ik alleen ben oorzaak van uw plaagen.
Vervloekte schoonheid! ach! wat leed doet gy my draagen?
'k Verlies myn Vader en Gemaal, op éénen dag;
Myn kracht bezwykt voor zulk een vreesselyken slag.
Ik wil de dood veel eêr, dan zulk een lot, verkiezen.
't Zy Ilcan zeegepraald, of dat hy 't mag verliezen,
De ontrouwe vriendschap, of een min, van deugd ontäard,
't Dreigd alles te gelyk een leeven, my zo waard:
Wat hulp verwacht ik doch in dees bekommeringen...
Ach! hoord gy dit gerucht? dit klett'ren van de klingen?
Ik beef van angst, en all' myn bloed verkoud van schrik.
'k Smeek u alleen, in dit afgryz'lyk oogenblik!
Goôn! wil uw bliksem op dien snoô verrader wetten!
En, nevens hem, all' die kwaadaardige verpletten!
Gy zelf, gelei den Vorst, en ondersteun zyn hand;
Voeg, waar hy zich bevind, de dood aan zyne kant.
Wat moet ik wenschen? ach! in zo veel doodsgevaaren?
ô Hemel! wil den Vorst, en myn Gemaal, bewaaren!
Maar in de afgryz'lykheid van dit gevaar, zo groot,
| |
| |
| |
Vierde tooneel.
Roxane, Semire, Orosmin.
Mevrouw, waar is de Prins, uw Echtgenoot?
Vermits ik met een deel kloekmoedige oorlogsknechten,
Dit Hof bemachtigd heb, na langen tyd te vechten,
Kom ik door 's Keizers last, hem zoeken. Op dat gy
Te zaam 't geweld ontwykt van Ilcans razerny.
Verlaaten van zyn volk, en dus, door die verrader,
Besprongen, kend de Vorst, hoe wel te laat, hem nader.
Het is gedaan, riep hy, de Hemel stryd voor hem,
En geeft, zo 't schynt, aan dien geweldenaar zyn stem;
Orosmin red den Prins, Semire en myne Zuster.
Wy zyn verraden! vlieg. Zo sterve ik veel geruster.
Vergeefs berouw! uw zorge is noodeloos, myn Heer:
En myn Gemaal, helaas! die leefd misschien niet meêr.
Hy is reeds uit dit Hof; uw moeite kan niet baaten.
Mevrouw, wil dit verblyf, zo doodelyk, verlaaten!
En sta my toe dat ik, verwachtende in dees zaak
Des Hemels hulp, u volge, en voor uw leeven waak'.
Want Ilcan, om den moed der zynen niet te dooven,
Doet hen de plond'ring van dit ryk Paleis belooven:
Dees muur, met krygsvolk en geweer rondom bekneld,
Ziet zich haast overmant door 't woedende geweld.
Men ziet den aanhang des verraders steeds vergrooten.
Begeerig om dit Hof van all' dien schat te ontblooten;
De snoode aanbidders van de Goôn van Idostan,
Verklaaren allen zich voor 't recht van dien Tiran.
Men ziet hoe zy in 't veld hunne Afgoôn op gaan richten,
En hun Standaarden, als een waardig teeken, stichten:
Dus dienende, in dien waan, zyn schand'lyk eeuveldaad,
| |
| |
Veranderd licht in 't kort het weezen van den Staat.
Hun moordlust woed alöm; zy willen niemand spaaren.
Daar 's niets dat zy ontzien, noch kunne of hooge jaaren:
En Tauris, dat zich haast ziet onder 't juk verneerd,
Is niet meêr dan een plaats alwaar de dood regeerd.
Prinses, het is gedaan; ons noodlot is volkomen,
Ik zie dit haart'lyk Hof van 't krygsvolk overstromen;
Wel aan: ontvlieden wy 't gezicht van dien Barbaar.
Gerechte Hemel! maar wat zie ik? ach! is 't waar?
| |
Vyfde tooneel.
Aben-zaïd, Roxane, Semire, Orosmin, Lyfwacht, Soldaaten.
Haben-zaïd, tegen zyn gevolg.
Het is genoeg: gy kund vertrekken.
Tegen Orosmin.
Maar, waar is Hassan? laat hy aanstonds zich ontdekken.
Myn zorg was vruchteloos, myn Heer.
De Prins, toen ik hier kwam, was in 't Paleis niet meêr...
Ga, zoek hem overal; 'k wil dat hy hier verschyne.
Myn leeven is voortaan niet zeekerder dan 't zyne.
ô Yd'le hoop! wie weet of hy 't niet reeds verloor!
Goôn! wat is 't dat ik daar hoor?
Ach! welk een naam, myn Heer, is u den mond ontgleeden?
Gy zucht! wat wild gezicht! ô Hemel! welke reeden!
| |
| |
Die dood'lyk zwygen, Prins, verdubbeld myne pyn.
Spreek, spreek; is 't reeds gedaan? zal Ilcan Keizer zyn?
Des Hemels gramschap word hoe langer hoe verwoeder!
En mid'lerwyl, Mevrouw, ken uw rampzal'ge Broeder!
Ik zeegepraal, dewyl gy ziet dat ik noch leev',
En 't is als Opperhoofd dat ik my hier begeev':
Die ontroering kan myn ziel noch meêr bezwaaren!
Wat zal die zeegepraal my niet al droefheid baaren!
Hoe haat'lyk moet die zyn! hoe duur zal my die staan!
Het woedende oproer nam geduurig meerder aan:
Zeer weinig van myn volk is my getrouw gebleeven:
Maar meest, door muitzucht, of verradery gedreeven,
Koos de eenen Ilcans, en den and'ren Timoers kant.
By de uitgang van 't Paleis, na groote tegenstand,
Was Ilcan de eerste om my den doortocht te beletten.
Zyn groot en aanhang deed dat mv terstond bezetten.
Myn volk, op de eerste stoot, bezweek voor zyne macht:
En langen tyd omringd van dooden, daar geslacht,
Streed ik alleenlyk om myn leeven daar te laaten:
Maar Timoer, onderrigt van 't woeden der Soldaaten
En Ilcans razerny, schiet toe op 't oogenblik,
Voert met hem, waar hy komt, de dood, de vreeze en schrik.
‘Ik acht my schuldig aan de rampen, die u drukken,
‘Ik zie myn misdaad: 'k wil uit dit gevaar u rukken.
Riep hy my toe; ‘en, voor het minste, in deezen nood,
‘U wreeken, of zo niet, ik ga met vreugd ter dood.
'k Maak my gereed om die verraders te vervolgen.
Hy opend zich een weg door duizend doôn; verbolgen
Van gramschap; zoekt de Prins: valt hem zo vinnig aan,
Dat de allerstoutste ziel daar van verbaast bleef staan.
En door gelyke moed, gelyke kracht, gedreeven,
Deed elk zyn razerny genoeg te kennen geeven:
| |
| |
Maar Timoer zag het eerst zich doodelyk gewond...
Ilcan acht zich meester van den grond:
Maar Timoer, wiens geweld scheen t'elkens te verheffen,
Bestond dit monster, met zo wisse een slag te treffen,
Dat die Verrader voor myn voeten neder viel,
En spoog op 't oogenblik zyn goddelooze ziel:
Een diergelyk gezicht deed all' de muiters beeven.
't Geweer valt uit hun hand, daar zy zich overgeeven.
Het onderwerpt zich all'. Zy vluchten: maar, ô smart!
Een schrik'lyk naberouw doorpynigd my het hart!
Gerechte Hemel! wil hem zo gelukkig maaken,
Dat hy de vruchten van zyn zeegepraal mag smaaken!
Dat ik in zyn gezicht, helaas! na zo veel leed,
Myn gramschap te gelyk met myne min vergeet...
| |
Zesde tooneel.
Aben-zaïd, Roxane, Semire, Timoer, Hassan, Lyfwacht, Soldaaten.
Timoer, stennende op Hassan en een Soldaat, aan 't einde van het Tooneel.
Wat voorwerp? Hemel! ach myn Dochter! Gemaalinne!
Geslacht, dat ik zo teêr beminne!
Hoe durve ik voor uw oog...
Denk niet, grootmoedig Prins,
| |
| |
Dat ik u myne dood verwyten kom: geenzins.
Al sterve ik in uw dienst, 'k ben echter doemenswaardig;
De Hemel is in zyn besluiten steeds rechtvaerdig,
Hy straft dees snoode hand, die tegens haren Vorst
En Opperheer, zich zo stoutmoedig waap'nen dorst:
Doch echter, en myn arm verzeekerd du noch nader,
Schoon ik gewapend was, 'k was nochtans geen verrader.
Hoe! ik? zoude ik myn Vorst zo eer'loos doen vergaan?
Helaas! ik dacht alleen myn kinderen te ontslaan.
'k Wil voor uw knieën, die 'k eerbiedig kom omarmen;
U smeeken, dat gy u wilt over hen erbarmen;
Dit is myn eenigste, ja, allerlaatste beê:
Leef, leef roemruchtig, en regeer uw Ryk in vreê.
Ik sterf gelukkig, zo 'k in dees myne oogenblikken...
Gy kunt het alles naar uw welgevallen schikken.
Ik ben myn leeven en den troon aan u verplicht.
'k Verwerp een liefde, die dit onheil heeft gesticht.
Mevrouw, wil voor een min zo dood'lyk niet meêr vreezen.
Zy staat my veel te duur Myn hart heeft die verweezen.
'k Verbreeke, in eeuwigheid, die haatelyke Wet.
Leef t'zaam gelukkig; dat uw deugd zich nooit besmet.
Gerechte Hemel! die der Vorsten hart kunt buigen,
'k Moet u, voor zo veel gunst, myn dankbaarheid betuigen!
Terwyl uw toorn my straft zie ik myn wensch volbracht.
Het is myn laatste uur, dat ik 't gelukkigste acht.
Tegen Hassan.
Vaar wel, Prins. Blyf den Vorst getrouw. 'k moet u begeeven.
Zoek steeds myne yver, die 'k betoonde, naar te streeven.
De Hemel doet u zien, door dees gesteltenis,
Dat hy de wreeker en de steun der Vorsten is.
Tegen Roxane en Semire.
En gy, helaas! wil toch myn vreugde niet verkorten!
Wil, uit meêdogenheid, geen meerder traanen storten...
| |
| |
Maar 'k voel myn kracht vergaat... de dood bekneld my 't hart...
Omhels my voor het laatst...
Ach! wat dood'lyke ongenuchten!
Semire, Hassan, en myn Zuster, staak uw zuchten!
Mogte ik voor 't minst door my op heeden zien hersteld
Een schat, die gy te zaam verliest in deezen held.
Dit eenigste geluk kan noch myn ziel verlangen:
Gy, Prins, zult, van myn hand zyn plaats in 't Kyk ontfangen.
Vind hem dan weêr in my, op dat ik, op myn beurd,
In u hem weder vind, wiens noodlot gy betreurd.
Einde van het Vyfde en laatste Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij