Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Schou-burg der rupsen, wormen, maden, en vliegende dierkens daar uit voortkomende. Door eigen ondervindinge by een gebragt. Deel 3 (ca. 1695)

Informatie terzijde

Titelpagina van Schou-burg der rupsen, wormen, maden, en vliegende dierkens daar uit voortkomende. Door eigen ondervindinge by een gebragt. Deel 3
Afbeelding van Schou-burg der rupsen, wormen, maden, en vliegende dierkens daar uit voortkomende. Door eigen ondervindinge by een gebragt. Deel 3Toon afbeelding van titelpagina van Schou-burg der rupsen, wormen, maden, en vliegende dierkens daar uit voortkomende. Door eigen ondervindinge by een gebragt. Deel 3

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.52 MB)

Scans (105.62 MB)

ebook (9.87 MB)

XML (0.03 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/biologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Schou-burg der rupsen, wormen, maden, en vliegende dierkens daar uit voortkomende. Door eigen ondervindinge by een gebragt. Deel 3

(ca. 1695)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[Folio 19r]
[fol. 19r]

Hoofdstuk

I. Dese rups wierde my den derden van Herftsmaand van Rotterdam gestuurt, door den Heelmeester Gerard Loendersloot, hy schreef dat se look at, maar geloof eer dat hy de ype-boom bladen bemind, alsoo ik hem buiten den Haag onder een ype in 't gras nedergevallen heb gesien, welke ik mede nam, maar tot Amsterdam komende, was hy al in een lyk verandert.

II. de grond van syn huid was donker, hebbende verscheide grauwe stippels. het voorlyf was met ligt bruine hairen begroeit, maar het agterlyf had weiniger hair, maar geloove dat hy sulx verloren heeft. syn pooten waren agt stompe onder 't middenlyf, en twee alsulke onder het agterlyf. maar aan den hals waren dry paar puntige pooties. hy was redelyk luey, gelyk vele rupsen hebben. ik liet hem de kool gebruiken, tot dat hy veranderde.

[Folio 19v]
[fol. 19v]


illustratie

[Folio 20r]
[fol. 20r]


illustratie

[Folio 21r]
[fol. 21r]

A & Ω

 

I. den sestienden van wiedemaand sestienhondertagt en tagtig kreeg ik van swol, van een myner goede bekenden eenige rupsen, onder allen een soort, welke ik deselve dag in een tuin buiten de uiterse poort vond, boven op het lyf en onder aan beide syden geel, voort paerel-koleurig met vele seer swarte stippen over het lighaam [doorgehaald: ik vondse] uit welke eenige swarte hairties quamen. ses puntige swarte pooties, waren aan het voorlyf. het agterlyf [doorgehaald: en het] had twee stompe, en het middenlyf agt stompe. ik vond se op de pruimboomen, bragt se te huis, om hare verdere veranderingen af te wagten.

II. [doorgehaald: dry] dese rupsen hadden wel dry dagen werk eerse tot een regte veranderinge quamen, sy sponnen om haar een witagtig en Hard netien, in de bladen gekrult, waar in sy haar popien verbergden, sig in de bladen wentelende; d'eene veranderde eer als d'andere.

III. het selfde jaar syn daar nog uilties uit voort gekomen, maar dewyl ik de popies al weg geset had om te verwinteren, heb ik daar niet na gesien, soo dat sy hare vleugels heb

[Folio 22r]
[fol. 22r]

Omtrent Swol en de omgeleegen gewesten als meede in t hout bij Hattum vind men deese naavolgende ondierties.

Allerley soorten van witties van de grootste tot de kleijnste soort toe sommige spierwit met 2 swarte stippen andere met swarte en geele stippen, de kleynste soort is illustratie soo groot.

veel soorten van puijstebijters, als geel en swart, paars en goud koleur als de goude toorren, die weynig of geen alhier gevonden worden. kleyne blau en swart en s.v

Nota van de kleijne kapelleties zijnder op de heijde blaau rood geel, soommige met oogen als een paustaart ook veelderleij schoelappers met geel rood en witte stippels op swart of een bruijne grond.

Torren zijnder 3 of 4 soorten met koleuren als de goude torren, doch alle kleijnder, verscheyden soorten swart en lankachtig, alle die soorten eeten gebrooken slekken seer graag. roode torreties met swarte stippies, ik hebber gehad swarte met geele stippies, doch zijn soo raar, ook met roode stippies, die zijn soo raar niet, sommige hebben een schelp als een schildpad, daar is een groene soort, die naa een wandluys gelijk en eet kool, en ander soort die op de lelij blaaden sit en eet het loof af, sijn voortkoomen is uijt slekken seever hij geeft een geluijd en s. v

in t kort soo veel soorten daar ik alleen de schilden maar kan toonen.

[Folio 22v]
[fol. 22v]

De generatio Ranarum kan men hier licht naa speuren, twelk aldus is, naadat de vorschen met malkander gespeelt hebben, door opsittinge, soo geeven de wijfies een saad uijt als lil van vleesch, in welken eenige bolleties bullae zijn soo groot [afbeelding], doch heeden zijn die al eijerties geheel swart en [afbeelding] soo groot met een witte streep aldus [afbeelding], welk ik een heb doorsneeden, en was vol swart slijm de schaal is maar een vliesie dat wat taaij is, hoe het nu verder daar mee voort gaat, sal ik naa speuren, en als se uyt koomen soo hebben de kikkertie een staartie, aldus [afbeelding] in welkers staarts huijd de twee achterste pooties in gewonden zijn, gelyk men der soodaanig een t vel af getrokken heeft van de staart, daar de voeties in waaren beslooten. ondertusschen soo met de staart swemmende soo gaat de staart af, en worden volkoome kikvorschen. het vorschen schaar is oover 14 daagen oud daar in de voornoemde swarte eijerties in zijn.

 

Drie of vierderleij Spinnen zijn hier, de swarte huijs spin, de dikke huijsspin, de groote tuijnspin met dit waapen [afbeelding], de swarte aardspin, de bonte aard spin met sulke streepen [afbeelding]

de sprinkhaanen zijn groen sommige soo lang als deese streep [afbeelding] en de kleijnste soo lang [afbeelding] vinder ook groene haagedissen doch selden soo lang als deese [afbeelding] streep. en kleijndere.

de slekken zijnder gelijk in holland als swart met geele streepen in huijsies, ook groene, en ander koleuren [afbeelding]

in t waater zijn dees huysies slekken

hier naa meer van de generatio.

daar zijn noch veel andere die ik geen naam kan geeven.

[Folio 23r]
[fol. 23r]

1 Of Myn Heer met ondierties gedient is? die ik genoemt heb, en der soorten die ik geen namen kan geeven.

2 Of Myn Heer alleen maar ruijpen begeert?

3 oft ook paapies daar uijt een wittie koomt?

4 Of men ook niet begeert kappelties witties schoelappers, puijstebijters en alderhande vliegende dierties, soo torreties als andere?

5 Of men iet sag bij jemant, of men dat wel koopen mag, als het mij dunkt seldsaam te zijn, het welk nochtants kan uijt vallen, dat het niet seldsaam of raar by mijn Heer is?

6 Of het senden t allertijd ook soude verveelen, en de kosten bij mij gedaan, soude wel te veel of te hoog zijn? want alhier elk doosie moet een stuij van aantekenen kosten, elk brief met de post 3 st met het schip 2 st, een dosie 2 stuy of 1 stuy naa t groot is, en kleijn pakkis 4 stuij.

7 Soo ik naa Hattum gaat t geen oover de Yssel is kost veergeld. jaa somtyd moet ik iets geeven die iets heeft van die soorten van dierties, die de jongens vinden. doch de kosten konnen niet groot zijn, want ik niet gaaren soudt doen, als uE de kosten [doorgehaald: te weerdig] te veel ofte groot waaren.

[Folio 23v]
[fol. 23v]

Van dit sal ik op elk punt antwoord met den eersten verwachten, en soo ik in kort geen antwoord krijge, denken dat mijn dienst mijn heer niet van doen heeft. en wenschen den Heer een lank leeven.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken