Schou-burg der rupsen, wormen, maden, en vliegende dierkens daar uit voortkomende

III. Hooft-stuk.
Van de kleine Aurelia met alle sijn veranderingen.

I. NA datwe een weinig te voren van de groeyinge der Wormen gesproken hebben, sullen wy ook alhier van de Dag-uilties, en daar na van de nagt en avond Uilties gewag maken: ons komt dan weder voor een Vlinder ofte Papilion, die men de kleine Aurelia noemt, misschien soo genaamt, om dat het Popjen somtyds als geheel goud schijnt te sijn, want aurum is in 't latijn gout te seggen.

II. Des jaars MDCLXXXVI, na buiten sijnde gegaan, vond ik in 't midden van de Bloei-maand

[p. 14]

eenige swarte Rupsen L. op de groote soort van Netelen sitten, welke sy heel geern eten, ik nam'er eenige mede, te gelijk met wat bladen van de Netelen, en settese dien avond in een groote suiker-fles, die ik met een papier om krieelde. Sy waren, seg ik, swart, dog van onder wat geel-groenig. Digt aan het hooft aan yder sijde dry swarte puntige pootjes, agter aan de staart twee swarte, dog stompe: en ontrent het midden aan yder sijde vier geel-groene stompe pootjes. Op haar lijf hadden sy als ruige mastboomtjes uitwassende, die meest swart waren.

III. Na dat ikse sorgvuldig te eten gegeven had, begonden na vier dagen tijds eenige in popjes M. te veranderen. Want als de Rupse genoeg gegeten had, maakte hy sig vast boven aan het papier met sijn staart, alwaar hy aan bleef hangen, dog geheelelyk in een bogt gekromt, na eenige uuren tijds geleden, viel de kop af, en daar bleef een groen en tenger popjen by

[p. 15]

sijn staartjen aan hangen: dit selve wierd binnen dry of vier uiren van een heel andere koleur, want hoe dat het huidjen drooger en harder wierd, hoe de koleur donkerder wierd, en scheen wel swart gestippelt te wesen op een goude grond. Het had by na een menschen aansigtjen, met twee hoorntjes aan 't hooft.

IV. Den negenden van Wiedemaand heb ik'er uit eene de kleine Aurelia gekregen, een vlindertjen N. en O. van vier vleugels, op de boven sijde P. met roode, swarte, geele, witte en blauwe vlekken aardig geteikent: maar van de onderste sijde Q swartagtig en leelijk, ja soo schoon als het van boven is, soo veel te onaansienlijker is het van onderen. Siet TAF. I. Eer ik hem aan een spelde stak, had hy een droppel rood water uit sijn agterlyf laten vallen, en doe hy aan de speld gestoken was liet hy nog een vallen; de andere quamen dagelyks uit, voornamelyk des ogtens als de son begon

[p. 16]

kragt te krijgen; de nagt-uilen in tegendeel komen meest des avonds uit. Dit uitkomen geduurde tot den 17 van Wiedemaand toe, en lieten alle een droppel of twee roode vochtigheit vallen.

V. Eer ik afbreek heb ik aangemerkt, dat als de Rups sig in een popjen verandert, dat de rug van het popjen de plaats is alwaar de pooten van de Rups waren. Merkt ook, dat als dese Aurelia eerst uitkomt, dat sijn vleugels seer slap zyn, even byna als nat papier: ook vliegen sy niet, ten sy dat hare vleugels stevig geworden zyn. Sy blyven lange in 't leeven, sig misschien in de holen van de aarde verbergende, alwaar sy in de voortijd des jaars, als het warm werd, uytkomen en in de logt vliegen.

VI. Na dat ik een popjen dry dagen lang aan een spelde had laten steken, is daar evenwel een beesjen uit voort gekomen; maar gelijk ik terstond hadde gesegt, dat alwaar de pooten van de

[p. 17]

Rups waren, aldaar de rug van het popjen scheen: also wederom daar hier in het popjen de rug was; dat was wederom de buik van het vliegende Beesjen; so dat de plaats der pooten in de Rups, met die van het Vlindertjen op eene plaats sijn, het welk ik schrijf om niemand te verleiden om te meinen, dat daar de pooten van de Rups hebben gestaan, dat sulks de rug van het Vlindertjen soude sijn.

VII. Den tienden van Wiedemaand heb ik wederom dese Rupsen op de Netelen gevonden; en om dat ik twijfelden, of het wel de selfde soort was, nam ikse na huis en voedese op. Den sestienden kreeg ik eenige guldene popjes daar uit, die den agt en twintigsten en volgende dagen de kleine Aurelia voort bragten, soo dat dese diertjes meer dan eens 's jaars haar rol spelen. Dese Aurelia gebooren sijnde, legt al weder eijeren voor de derde reis, en soo voorts, tot datse de kost niet meer konnen krijgen, en des

[p. 18]

winters hare popjes in de aarde begraven.

VIII. 't Is aanmerkens waardig dat dese Vlindertjens maar vier pootjens hebben, en in de plaats van het vijfde en sesde pootjen, siet men alleen twee pluimtjes, 'k weet niet dat dit nog iemand heeft aangeteikent.