|
| |
| |
| |
Onderrigt van 't Gebruik en Kragten van verscheidene Uitgeleze Medicamenten; Die bequaam zijn, zoo in 't Leger als te Scheep, en te Platten Lande, gebruikt te werden.
I. MIDDEL TEGENS PODAGRA EN JIGT OFTE ANTIPODAGRICUM. Dit is een algemeen Middel tegens de voornoemde Ziektens: diend alle dagen des middags en des avonds gebruikt te werden, tien of twintig droppels in de Thée, Coffée, Wijn of Bier: hier door zal die Ziekte van tijd tot tijd verminderen, en allengskens slijten, zoo zy niet te zeer verouderd is; mids dat men een goede Levens-regel houde.
II. GRAVEEL-MIDDEL, ofte ANTINEPHRITICUM, diend om van tijd tot tijd zig van 't Graveel te genezen, ten ware daar Steen was, die niemand zal genezen, dan door snijden: van tien tot twintig drop-
| |
| |
pels, des middags en ’s avonds, in Thée, Coffée, Wijn of Bier.
III. REMEDIE TEGENS DE TEERING, ANTIHECTICUM ofte ANTIPHTHISICUM, is een Medicament tegens alle Borst-qualen, Teering, langduurige Hoest, kort-Ademheid, en alle Verstoptheden die ’er in de Long konnen schelen. Des middags en ’s avonds, van tien tot twintig droppels ingenomen, met een glas Bier of Wijn.
IV. MEDICAMENT TEGENS DE WATER-ZUGT, ofte ANTIHYDROPICUM: waar door het Water zonder eenige moeite werd afgedreven. Men gebruikt het des ogtens, middags en ’s avonds, van tien tot twintig droppels in eenig Bier, Wijn, Coffée of Thée.
V. MOER-WATER ofte ANTIHYSTERICUM, diend om d’ agtergebleve Maand-vloed te verwekken, als ook om de Kraam-vloed te bevorderen; stild d’ Opstijgingen: des avonds tien droppelen in Wijn ingegeven na den eten: wanneer daar Opstijgingen zijn, moet men het niet alleenig innemen, maar ook onder de Neus houden.
VI. MEDICAMENT TEGENS DE VALLENDE-ZIEKTE, ofte ANTEPILEPTICUM, om die allengskens te genezen: is ook goed tegens alle Trekkingen en Krampen: van twee tot zes droppelen, voor | |
| |
bejaarde, in een glas Wijn of Bier.
VII. PIJN-STILLEND MIDDEL, ofte ANODYNUM VOLATILE: dit is een deftig Middel om alle Pijn te stillen, zoo uiterlijk gestreken als innerlijk gebruikt, is goed in een Buik-loop, te grooten Vrouwe-vloed, Jigt, Podagra, Kolijk, Hert-kloppingen, Boort, &c. een halve Lepel vol, alleen, of met wat Wijns.
VIII. MIDDEL TEGENS DE WORMEN, ofte ANTHELMINTICUM, dit verteerd alle Slijm in de Maag, Gedarmte, en in het Bloed: verdrijfd en dood zekerlijk alle Wormen, van allerley zoort, die in de Maag en Darmen zijn; des ogtens een Thée-kopjen ingenomen, des ogtens nugteren; en dat eenige dagen ager een.
IX. ALCAHEST GLAUBERI, is een Medicament om alle zuur te temperen, en daarom in alle Scheurbuik, Jigt, Podagra, Hoofd-pijn, opgestopte Stonden, verdikte Milten, de Zoode, zuure oprupsinge, &c. dienstig, over het maal tot twintig droppelen in Bier of Wijn des middags en des avonds ingenomen.
X. ELIXIR PROPRIETATIS, maakt goeden Honger, dood de Wormen; verdrijft allerley Koorsen, dagelijks gebruikt: verteerd alle slijmige Scheurbuik, maakt den Buik-wee, opend alle verstoptheden der Ingewanden, en is een Balsem in ons Bloed, en, gelijk een uni-
| |
| |
verzeel Medicament, wanneer het zonder zuur gemaakt is. Van tien of twaalf droppelen tot twintig, met wat Bier, Wijn, of Brandewijn, twee of drie reizen des weeks, en, des noods zijnde, alle dagen, ingenomen, des ogtens en des avonds.
XI. SPIRITUS PENETRANS, ofte SPIRITUS MATRICALIS, is een doordringende Geest: dienstig voor de Vrouwen die niet konnen Verlossen, of een doode Vrugt, of Nageboorte by haar hebben: als mede die de Stonden niet hebben, tot een half once met warme Wijn, en tien grein Saffraan ingenomen: het stild ook de Buik-pijn en Kolijk, op gelijke wijze ingegeven: als mede de Tand-pijn, met wat Boom-wol tegens de tand gehouden, of in de holle tand gesteken. In 't Oor gedrupt, stild de ruysing en pijn in 't oor. Uiterlijk gesmeerd, verdrijft het de Gezwellen, als ook wanneer men zig met vallen uiterlijk beledigt heeft: en stild alle ondraaglijke pijn daar mede gestreeken. Verdrijft de harde Klieren aan den hals, daar mede gesmeerd; als ook de Lamme en Slappe Leden. Het Aangesigt daar mede gestreeken, geneest de Quade Oogen.
XII. KOORS-POEDER, ofte PULRIS ANTIFEBRILIS, dient tegens alle Koorsen, voornamelijk de Derden-daagse; temperd alle zuirigheid, met een scruipel Saffraan in Brandewijn, tegens het aankomen der | |
| |
Koors ingenomen, en tot eenige reizen hervat, yder reis als de Koors aankomt.
XIII. PURGEER-PILLETJES, ofte PILULAE PURGANTES, twee, drie of vier, des avonds na den eten ingenomen, doen des anderen daags veel slijm en zuur zagjes Purgeeren, en daarom in alle qualen goed daar men het Purgeeren nodig agt: reinigen de Maag, benemen de Hoofd-qualen, en dooden de Wormen.
XIV. TINCTURA VITAE, ELIXIR VITAE, ofte TINCTUUR DES LEVENS, diend in alle zwakke, slijmige en koude Magen, die geen spijs konnen verteeren, en vol slijm en zuurigheden zijn: ook die geen doorgang hebben, en traaglijk ter Stoel gaan, ofte met veel Hoofd-pijnen en Winden gequeld zijn: des avonds na den eten van tien tot twintig droppels met een lepel Wijns ingegeven.
XV. SPIRITUS CORNU CERVI, ofte GEEST VAN HARTS-HOORN of ELPEN-BEEN, doordringt het gantsche lighaam, verteerd alle slijm, zuur, en opend alle verstoptheden, voornamelijk der Hersenen; en daarom deftig in alle Scheur-buik, Podagra, Jigt, Graveel, Kolijk, Koorsen, Water-zugt, Hoofd-pijn, verstopte Stonden, Vallende-Ziekten, Slaap-ziekten, Hoofd-zwijmel, Loomigheid in de Armen en Beenen, en door het gantsche lighaam, doffigheid in de Hersenen, Vergeteloosheid, Opstij-
| |
| |
ging, Geel-zugt, Kolijk, Kramp, Stuipen; het geneest, in Wijn gedrupt, alle vuurigheid des lighaams, als men het beledigde deel daar mede wast, en belet het weder voortkomen, als men daar van inneemt. Geneest ook alle Pijn, Smert, Jeukte en Brand, ook de donkerheid der Oogen, als men een weinig met wat Speeksel nat maakt, en onder het Oog-lid strijkt: voorts werden daar alle langduurige Qualen mede genezen. Men gebruikt het des ogtens, des avonds, of ook wel door den dag, van tien tot twaalf droppelen, of zo veel tot de Wijn van kouleur veranderd, in Secq, Meede of Spaanse Wijn.
XVI. POEDER TEGENS DE SCHEURBUIK IN DE MOND, wanneer het Tand-vlees geduirig bloed; hier van neemt men een weinig met een natte vinger, des ogtens als men opstaat, en men vrijft daar het Tand-vlees mede, het welk men met regen-water naspoeld: dit mag men wel veertien dagen of langer agter malkanderen doen; of zoo lange tot het Tand-vlees niet meer bloedig is, daar na kan men het alle weke eens ofte twee reizen hervatten, om te onderhouden: hier door zal ook de Scheurbuikige stinkenden Adem overgaan. Het is ook, nut een weinig in wat water gedaan, tot dat het een weinig scherp is, en de Quade Oogen daar mede gevreven en gewassen: ook neemt het de
| |
| |
Sproeten weg uit het Aangezigt: op alderley weelderig-wassend vlees gestrooid, beneemt het Uitwassen.
XVII. PULVIS TEMPERANS, MATERIA PERLATA, ofte ZUUR-TEMPEREND POEDER genaamt, beneemt alle Zuur in het lighaam, en daarom zeer nut, als men te veel zuur in het lighaam heeft, om dat haast te dooden. Het bematigd den grooten Appetijt, Kolijk, Roo-loop, Zuure Oprupsingen en de Zoode. Des avonds of over dag een vingerhoed vol met wat bier ingenomen.
XVIII. SAL VOLATILE OLEOSUM SYLRII, is bequaam in alle koude en verslijmde lighamen, om het zuur en slijm te benemen, alle verstoptheden los te maken, en vervolgens tegens Scheurbuik, Hert-kloppingen, Jigt, vliegende Pijn, Braken, Walgen, Hoofd-zwijmel, Hoofd-pijn, Wormen, Winden, Graveel, Droppel-pis, &c. maar diend alle dagen gebruikt te werden, tien, twintig of meer droppelen in wat Secq, of Franse Wijn, over 't Maal, als mede des ogtens en des avonds, als men begeert.
XIX. GEEST VAN LEPEL-BLADEN, ofte SPIRITUS COCHLEARIAE, is dienstig voor alle slijmige Scheurbuik, Hoofd-pijn, Tand-pijn, slijmerige Maag, Kolijk, Hert-kloppinge, Blauwe Vlekken, Bloedend Tand-vlees, Losse
| |
| |
Tanden, stinkenden Adem, Jigt, Graveel, stramme en loome Leden, en in duizend andere gelegentheden meer, eens ofte twee maals daags voor of na den eten van 20 tot 40 droppels, na de jaaren der luiden. Voor jonge Kinderen van een of twee jaar, vijf of zes droppels in Bier of Wijn: en die van drie of vier jaar tien of twaalf droppels: van zes tot zeven en agt jaar, 15 of 16 droppels: en van negen tot tien jaar, twintig droppels.
XX. SPIRITUS SALIS ARMONIACI, Temperd kragtig het zuur en slijm: geneest het Walgen, Braken, Hoofd-pijn, geduirige Slaperigheid, Hart-kloppingen, Hoofd-zwymel, Vallende-Ziekte, &c. Men doet tien of twaalf droppelen in een glas Wijn, of zoo veel tot dat de kouleur veranderd: hier aan geroken, verdrijft aanstonds de Opstygingen, Vallende-Ziekten, Stuipen, Hoofd-pijn, Tand-pijn, Draaying des Hoofds, Popelsie, &c.
XXI. PURGEER-PILLETJES, deze Purgeren in 't algemeen alle vogten van zuur en slijm herkomstig, drijft de Wormen uit, &c. Hier van neemt men des ogtens vijf van in. En indien iemand maar laxeeren wil, moet hy des avonds na den eten, maar een innemen.
XXII. PILLEN TEGEN EEN VUILE ZAAD-LOOP, ofte GONORRHAEA genaamt: ook tegens een Zaad-loop uit Verzwak-
| |
| |
king, Witte-vloed, &c. dagelijks tweemaals des ogtens en des avonds ieder reis zes Pilletjes ingenomen: of anders des ogtens, middags en des avonds ieder reis vier, welke zuiveren en genezen.
XXIII. ARCANUM, tegens alle besmettelijke Venus-qualen: het zy om de Pokken te beletten en het fenijn te dooden; als om de beginnende, gaande en staande, te genezen. Hier van gebruikt men alle ogtens en alle avonden een druppel van in een glas Bier gemengt. Of zoo men in het Poeder begeerd, neemt men van gelijken des ogtens en des avonds een Poedertjen in.
XXIV. SCHEUR-BUIKS PILLETJES: deze verdrijven de Scheur-buik, het slijmige ofte zuure. Openen de verstoptheden aller Ingewanden des lighaams; temperen Zuur, verdunnen alle Slijm, vervorderen de Stonden, dooden Wormen, versterken het Gezigt, en verdrijven met ’er tijd de Hoofd-pijn. Alle avonden een of twee ingenomen.
XXV. SAL VOLATILE ANTISCORBUTICUM, ofte VLUGGE GEEST TEGENS DE SCHEURBUIK: dit verdrijfd mede wonderlijk de Scheur-buik, van allerley zoort; des middags en des avonds na den eten tien of twaalf droppels met Wijn ingenomen.
| |
| |
XXVI. ESSENTIE VAN d' YZERE MINERAAL-WATERS EN BRON-WATERS. Dit vogt opend alle verstoptheden in de Scheur-buik, slijmigheid der Maag, gedarmten, Nieren, en alle Klieren des gantschen lighaams: openende de Maand-vloed, en stopt d' overtollige: beneemt de Witte-vloed: tempert alle zuur: des middags en des avonds van tien tot twintig droppelen in een Glas Bier of Wijn ingenomen.
XXVII. JIGT-PILLETJES, om de Jigtige met ’er tijd te genezen: deze nemen alle de Jigtige slijm uit de Ledematen, nemende alle avond, na den eten twee daar van in.
XXVIII. TINCTURA ANGELICA, dient in alle Flauwten, Hart-kloppingen, Hart-bevingen, schielijke overvallen, Stuipen, Vallende-Ziekten, Winden, Oprupsingen, Benauwtheden, Buik-pijn, Koors, Loomigheden, Scheur-buik, Wormen, &c. een halve Lepel daar van ingenomen.
XXIX. ZWEET-CONSERF, ofte CONSERF TEGENS ALLE KOORSEN. Dit verdrijft allerley Koorsen, als mede de derdendaagze, en is in alle gelegentheid dienstig om te Zweeten. Hier van neemt men een half lood, voor een bejaarde; en voor kinderen na proportie: men neemt het in met wat warme Wijn voor het aankomen der Koors.
XXX. ELIXIR SALUTIS: deze neemt
| |
| |
de Flauwigheden weg, en Schielijke Overvallen, Zoode der Maag, doet gemakkelijk Oprupsen, verdrijft de Winden, stilt alle Buik-pijn, of Kolijk van slijm en koude herkomstig: beneemt den Hoest, Benauwde Adem, Heesheid, Hart-klopping, Ontsteltenissen, Beevinge der Ledematen, maakt appetijt tot eten, sterkt de Memorie, en doet de droef-geestige vrolijk zijn: is mede dienstig na het drinken van Thée of Coffée te gebruiken: men mag hier van een Lepel vol seffens gebruiken.
XXXI. PURGEERENDE ofte LAXERENDE ELIXIR SALUTIS: deze heeft mede de kragten als de vorige, maar doet daar-en-boven, de Darmen nog zagjes reinigen, als men des avonds daar twee of drie Lepels, na den eten, van inneemt. Soo men maar een Afgang begeert, moet men maar een Lepel daar van innemen.
XXXII. BALSAMUM SULPHURIS, deze dient in alle Borst-qualen, Hoest, Teering, scherpigheid op de Borst: doet wel Wateren, drijft Graveel, geneest alle Zaad-loop, het zy vuile als die uit verzwakking komt: drijft de Vrouwe-vloed, geneest de Witte-vloed, &c. tien droppels met Bier, of Secq ingenomen.
XXXIII. TINCTUUR VAN STAAL ofte TINTURA MARTIS, dit opend alle verouderde en ingewortelde verstoppingen: geneest alle Scheurbuik, Water-Zugt, Quaad-sap-
| |
| |
pigheden, opgeschorte Maand-vloed, Witte-vloed, &c. Drie of vier droppelen met een Glaasje Wijn of Bier, tweemaals daags ingenomen.
XXVIV. ELIXIR BENEDICTUM, is een van de alderbeste Maag-Middel, die men hebben kan; het beneemt de Hard-Lijvigheid, dood de Wormen, reinigt de Vrouwen-vloed. In 't kort, het herstelt de verlatene swakke menschen, die vol Scheurbuik en slijm zijn: dagelijks een halve, en, voor die wat sterker zijn, een heele Lepel ingenomen.
XXXV. WIND-WATER, ofte SPIRITUS CARMINATIVUS: door deze geest verdrijft men alle Winden en Slijm: geneest aanstonds de Kolijk en Buyk-pijnen; verquikt in de Flauwe Menschen aanstonds de geesten, en doet die herleven: in de koude wind, sneeu, of in 't water gelegen hebbende, verwarmt d’ Ingewanden, geneest een quade Maag, Braken en walgen, Hoofd-swymel, &c. een halve Lepel ingenomen.
XXXVI. WATER TEGENS DE VUURIGHEID DES AANGSIGTS, tegens de SCHURFT en alle KRAWAGIE ofte RUIDIGHEID: hier mede wast men eenige reizen daags, zoo vergaat de Ruidigheid; en de Krawagie blijft agter.
Deze Medicjnen blijven lange jaren goed:
| |
| |
en konnen in Doozen zoo te Water als te Lande vervoert werden: het zy dat ymand die alle begeert te hebben, ofte alleen eenige, die hy tot zijn Qualen best agt, gelieft uit te kiezen. Sy zijn ook dienstig op Land-huizen, alwaar men aanstonds geen Medicijn kan hebben, te bewaren, om by nagt en ontijden, zig daar van te konnen bedienen.
EYNDE.
|
|
Auteursrechtvrij