Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

CCCCXXXIX. Hoofd-stuk. Scrophularia major, Betonica aquatica: groot Speenkruid; Beek-schuim of Water-Betoni.

TE vooren hebben wy gesproken van het kleene Speen-kruid, onder de naam van kleine gouwe: nu sullen wy dan van het groote handelen, dat een gansch ander gewas is. Het groote Speen-kruid wast wel vier voeten hoog, en somtyds ook wel half soo laag. De struik staat regt overend, is hol, vierkantig, en donker purper-verwig, hebbende verscheide knoopen, komende uit yder twee tegen over malkanderen staande breede en spits toeloopende bladen, zynde rontom saags-gewyse gekartelt en getand; de groote netelen van maaksel gelyk, maar grooter, lyviger, donkerder groen, en rouw in 't aantasten; langs de toppen van de takken komen kleine, donker-purpere bloemtjes, van maaksel als van de doove netelen. Daar na volgen kantige, scherpe, nogtans ronde zaad-bolletjes, in welke

[p. 539]

kleen zaad is. De wortel verspreid zig door de aarde heen, zynde wit, welke behalven syne veselen, mede veele witte knobbeltjes heeft: dese wortel set syn selven voort door nieuwe loten.

De Beek-schuim ofte Water-Betoni is de voorige seer gelyk, maar de bladen zyn van vooren wat ronder, meer na de Betoni gelykende, ook is haare koleur gryser, en zyn wat haaragtiger: der selver stelen zyn wat langer. De struik is vierkant, maar somtyds wat dikker. Ook bestaat de wortel uit een bos dunne veselen.

Sy wasschen beide gemeenlyk aan de kanten van de slooten, duin-valeijen, en aan de kanten van de gras-landen, en bloeijen in de Somer.

De wortel van dit Speen-kruid schynt uit doordringelyke deeltjes te bestaan: en daarom dienstig op krop-sweeren en ambeijen gelegt: maar ik geloof dat die gene, welke uit de gedaante der kruiden hare kragt willen afmeten, dit, gelyk als van meer gewassen, versiert hebben.