Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

CLXXVIII. Hoofd-stuk. Ebulus, Sambucus Humilis, Hadig, lage, of wilde Vlier.

DEn Hadig is een kruid den Vlier zeer gelykende. De stam is gehoekt en gekant, met veele breede leden ofte knopen, seer gelykende na de nieuwe loten van den Vlier. Uit dese knoopen groeijen twee tegens malkanderen over staande bladen, waar van ten minsten agt aan eene ribbe, (gelyk van de boom-vlier) vast zyn, wat breed, langwerpig, geschaart en puntig uitloopende. Op de toppen komen vyfbladige witte bloemtjes, sig uitbreidende met kroontjes, gelyk de gemeene Vlier. Daar na volgen eerst groene, en eindelyk byna ronde swartagtige besien, welke klein en langwerpig saad by zig hebben. De wortels zyn redelyk lang, en getakt, van buiten bruin, van binnen wit, en ligt brekende.

Het kruid vergaat tegens de winter, en de wortel schiet in het voorjaar wederom uit: niet tegenstaande het mede van saad voortkomt. Het wast hier en daar op vette akkers, langs de slooten, dyken en wegen, daar het vogtig is. Het bloeid in de Somer, maar geeft in de Herfst syn besien.

[p. 244]

De wortelen gekookt, en het kooksel gedronken, doet sterk purgeeren, en werd veel tegens de Watersugt gebruikt, soo daar kragten genoeg zyn: want sy set de waterige vogten sterk af. In plaats van te koken, mag men die op wyn setten: en daar van drinken. Dese wortel roert het lighaam sterk, en doet dikwils van onderen en van boven de vuiligheid uitloosen, daarom dient sy meest in sterke lighamen gebruikt: de besien doen wel het selfde, maar veel sagter, welker sap men kan uitperssen, en met ofte sonder suiker tot een lillige dikte ofte gelei uitdampen. Dese besien geven den wyn een schoone hoog-roode koleur. De bloemen, bladen en wortelen uiterlyk in pappen gedaan, verdryft de geswellen, gelyk die van de wilde Wyngaart en van dʼEsels Konkommers.