Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

[fol. 1r]

Den

NEDERLANDSCHEN

HERBARIUS.

[fol. 3r]

Leer-gierige Leezer.

HEt is eenige weinige jaren geleden, dat ik de Werkingen ofte Operatien der Medicamenten hebbe uitgegeven, en alsoo ik de daar aanklevende stoffe der Kruid-kunde by dat werk niet gevoeglyk konde verhandelen, soo heb ik sulx myn plig geagt, dit daar als aan te hegten, alsoo in dit deel de meeste bekende Nederlandse Kruiden, Boomen, Planten, Mossen, enz. in 't byzonder werden beschreven met hare kragten, en bereidingen; soo dient dit alleen om 't gene aldaar styk voor stuk niet konde vertoont werden, tot een veel nadere uitbreidingen, op zoo een wyse, als my die van lange jaren syn voorgekomen: ik hebbe de gewasschen een weinig naukeuriger en ook korter voorgestelt, als van myne voorgangeren gedaan is: als mede de kragten en gebruiken, soo als ik die in onse landen bevinde, derhalven heb ik de tegen-

[fol. 3v]

woordige schryvers niet willen navolgen, welke heele boeken uit Galenus, Theophrastus, Dioscorides, en veele andere Grieken en Arabiers, geschreven hebben, welke luiden alle in gewesten hebben gewoont, die verre van ons Nederland syn afgelegen, derhalven syn de Kruiden aldaar van een veel kragtiger, ofte swakker aart, als onse Land-kruiden; ook is onse logt, wateren, gelegentheid van plaatsen, gewoonten, aart der menschen van de hare seer verschelende: daar benevens syn de Geneesmiddelen van verre komende dikmaals of vergaan, en kragteloos, of sy syn vervalst: ook twyffelt men zeer of men die dingen wel bekoomt, en wel te regte kend, die de voorige oude Schryvers in hare landen hebben gehad.

Ik hebbe dit werk in geen juiste schikking gebragt, als veele andere voor my hebben gedaan, also myn oogmerk niet was alle vreemde by-soorten van gewassen te beschryven. Maar alleenig die welke men hier te land meest siet, soo in 't wilde, kruid-hoven, als bloem-ho-

[fol. 4r]

ven my voor-komende: en dat met de bekendste Latynsche of Griekse namen, soo als wy die gewoon syn te noemen, volgens het A. B. C. want de Duitse en andere vreemde namen, heb ik agter in een ander A. B. C. gebragt, om alle moeyelykheid en verwarringen te myden.

Voorts soude ik veele vreemde en gebruikelyke gewassen, hier tusschen gevoegt hebben, om dat voor de Leerlingen, en andere Weet-gierige de gewoonlyke Lands- en Stads-tuinen meest toegesloten syn. (en die tot des opsigters eigen vermaak, ofte die sy het gunnen gehouden werden) soo ben ik te raden geworden, een vervolg deses werks (soo God my het leven en verstand laat behouden) van de vreemde gewassen haar gedaante, plaats, kragten en gebruiken, in 't ligt te geven, want men van dese stoffe of weinig, of onvolmaakt en niet wel aangemerkt in onse tale vind.

Vorders werd dit Boek, soo tot vermaak des Lezers, als cierlykheid des Boeks met verscheide Kopere platen

[fol. 4v]

voorzien, die ik selfs na het leven der Planten heb geteikend: Ik had'er meerder konnen by gedaan heben, maar dit werk soude te kostelyk niet alleen geworden hebben, maar de al te grooten dikte soude tot een mistalte opgeswollen syn geweest: ook had ik op yder blad vierderlei verbeeldingen konnen hebben, maar alsoo ik de al te kleinigheid in andere berispt heb, soo wilde ik liever een behoorlyke mate nemen, dan yets uitgeven, dat niet gelykt.

Zyt dan hier mede te vreden, Waarde Lezer, en verwagt in het toekomende het vervolg hier van: verblyvende onderwylen te zyn, die ik altyd was uwen Dienaar:

Amsterdam den 1 Octob. 1697.

S. BLANKAART

P. & M. D.