Imitaasjelear

[p. 137]

5

Alle dagen wurd ik wekker mei in sifer yn 'e holle. Fiif. Seis. Sân. It binne de dagen dy't ik belibbe haw sûnder Arjen. Hjoed bin ik wekker wurden mei ‘Njoggen’. Ik libje noch. De tiid bin ik tankber dat er fierder giet, al docht it sear te witten dat de telde dagen ek mear ôfstân bringe tusken Arjen en my. It is net te kearen.

De bern by my yn 'e klasse moatte wat oan my murken hawwe, want se binne net mear sa noflik as foar de peaskefakânsje. De psychologyske wikselwurking tusken in learkrêft en de klasse is foar my in dúdlike saak, mar ek fan in ûngrypbere matearje. Mei al myn ynsetten kin ik net fleurich dwaan en Jinte Hole raasde juster al troch de klasse: ‘Juf har ferkearing is fêst út, want se sjocht sa raar en se is hielendal net aardich mear.’ Ik waard der al wat kjel fan, foaral doe't nei it skoft hy en syn kameraden rôpen, as sieten se yn in stadion: ‘Juf hat gjin ferkearing mear! Juf hat gjin ferkearing mear!’ Sjoukje, dy't de wacht op it skoalleplein hân hie en mei de lêste kop kofje by myn lokaal lâns nei har eigen strûsde, heinde troch it rút myn blik op en ik haw myn bêst dien om der in fermoedsoenjende glimk fan te meitsjen.

De kollega's witte it fansels al, dêr sil Sjoukje har wol mei rêden hawwe. Lokkich hawwe der noch gjin opmerkings oer west, mar George fan klasse fiif lei juster al in hân op mines, doe't wy beide stiene te meneuveljen by it stikkene kopieerapparaat en dat wie nij, foar George en my.

It is de tsiende dei, it reint en ik stean te lang ûnder de brûs. As ik de striel yn 'e nekke falle lit, fielt it goed,

[p. 138]

ik wurd dêr hielendal waarm fan. Wêrom bliuw ik altyd sa lang ûnder dy waarme striel wetter stean? Wêrom kom ik dan yn in grutte ûnferskilligens telâne omtrint de wrâld en myn plichten yn dy wrâld? Ik hein it wetter op mei de kûme, dy't ik fan 'e hannen makke haw en lit it falle, wat in lyts batske op 'e tegelflier jout. Arjen hie in frjemde brûs. Ik hie der altyd it mier oan as ik dêr dûse moast: earst yn it lavet klimme en dan oeren wachtsje oant de striel kâld wetter wat waarmer waard. Mar better wie it om dêr mei syn twaën ûnder te stean, as hjir allinne. Ek al mei ik no sels witte hoelang't ik hjir stean bliuwe wol.

De tsiende, dat is in moai rûn getal. Ik kin him skilje. Ik haw mei mysels ófsprutsen dat ik him skilje mei as der tsien dagen om binne. Der binne noch safolle dingen dy't ik him sizze wol, nim no allinne mar de wize op hoe't ik de lêste njoggen dagen trochkommen bin. It is net normaal, it is sels gemien dat ik net mear mei him prate mei. Soks wurdt dochs by oaren altyd ‘ôfboud’? Wêrom soe ik dêr gjin rjocht op hawwe? In ûnthâlden dichtrigel fan Judith Herzberg komt my yn 't sin:

Hoe is dat zo geworden
Van altijd komen slapen
Tot nooit meer willen zien?
ût ‘Beemdgras’, Amsterdam '78

Tsja, idioat.

Ik draai de waarmwetterkraan ticht en ik kin my no oanklaaie as de wjerljocht. It is sneontemoarn, hy is altyd thús, sneons. Ik draai it nûmer en alle kearen, dat de tillefoan dêre yn it hûs fan Arjen oergiet, falt der in kjeld oer my hinne. Hy moat thús wêze, want wêr soe er oars wêze? It is healwei tolven, hy sliept al-

[p. 139]

tyd út. Hy is noait foar it middeisskoft yn 'e stêd... Hy sil dochs net in hiel oar libben begûn wêze, samar ynienen. Hy kin wol in folkstún of sokssawat kocht hawwe en dêr wit ik dan neat fan!

Mar ho! Wachtsje ris! Syn mem! Wêrom soe dy jonge net by syn mem sitte kinne? Dat soe sels hiel goed kinne. Mar dan sa betiid? Ja..., wêrom ek net? Meskjin woe dat mins wol, dat er tenei moarns op 'e kofje kaam ynstee fan sneintemiddeis. It is in oplossing. Mar ik draai dochs noch mar in kear en ûnderwilens sjoch ik syn mem wer foar my. We hawwe inoar trije kear moete en dat wie twa kear tefolle. De earste kear hie syn nut hân omdat ik der doedestiids noch belang oan hechte om te sjen hoe't de âlden fan immen wiene. En dan kaam der ek noch by dat in mem in soan altyd o sa beynfloede, bememke en bepopke.

Arjen hie it noait oer syn heit, al libbe dy noch wol. Hy hie der likegoed net mear wêze kinnen want dy man strúnde altyd bûten yn it fjild om. Hy en ik hawwe noait in wurd mei inoar wiksele, de trije kearen dat ik der wie, haw ik der ek iten, mar dêr siet er dan noartlich en swijsum by. De frou, Arjen syn mem, mocht my wol lije mar it wie ûnder dy sesjes, dat ik tsjûge wie fan it toanielstik dat dêr al sa'n tweintich jier opfierd waard: Arjen en syn mem giene op sa'n ûnbegryplik leave manear mei inoar om, dat it my as net natuerlik foar kaam. En dat wylst Arjen by my de meast botte útspraken oer har dien hie. De frou, dy't sa'n fyftjin jier jonger wie as ús mem, wie yn myn eagen in mins, dat tafallich bern krigen hie. Noch tink ik mei wjeraksel oan har, yn 'e protserige keamer mei de petretsjes fan gûlende sigeunerjonkjes oan de want. Ik befoel har omdat ik in baan hie yn it ûnderwiis,

[p. 140]

mar dêrsûnder hie ik in ûnnoazel fammensbern foar har west, te min foar Arjen. De skiednis fan myn âlden en my hie se in kear fan Arjen fernommen en hy hie my trochdien dat ik der nea mei har oer prate moast, omdat se it der net sa maklik mei hân hie. Ik wit noch dat ik de twadde kear op 'e weromreis Arjen geweken naam om syn gedrach en ûnder oaren haw ik doe sein dat er in dûbelrol spile nei my en nei syn mem ta. Oft ik sels nea soks die, wie it doe, en oft iksels altyd sa botte prinsipieel wie. En as ik der net oer koe, dat hy àl goed mei syn âlden koe, dan moast ik dat net sa blike litte. Ik wie doe o sa ferstuivere, foaral omdat er dêrnei sei dat ik oergeunstich wie op elkenien, dy't noch kontakt mei de âlden hie. Ik wit no noch dat dat net wier wie; krekt op dat stuit wie ik it lot tankber, omdat ik net ienris de kâns krigen hie om op sa'n ûnnoazele manear mei myn âlden om te springen.

Noch sit ik by it tastel as it lûd rinkelet. Arjen! O, stel no ris foar, in foarm fan telepaty meskjin...

‘Mei Anke...’ lústerje ik sawat yn 'e hoarn.

‘Juffrou Stevens?’

‘Ja, dêr prate jo mei.’ Ik ferhelje mysels gau mei it betroude idee en de teloarstelling dat myn libben gjin oanlieding jout ta it prakkesearjen oer telepaty.

‘Juffrou Stevens, it muoit my o sa dat ik jo op jo frije dei steure moat, mar it is mei frou Spiering, de mem fan Joke.’

‘Ja frou Spiering, och, dat hindert neat. Ik bin dochs meastal thús.’

‘O, moai sa. Wat ik jo freegje woe is oft jo wat mear omtinken jaan wolle oan ús Joke. Want... it is sa... har heit en mem sille skiede.’

[p. 141]

‘O,’ sis ik ek. ‘Jawis, ik sil der om tinke. Wat spyt my dat foar jo, frou Spiering.’

‘Ja, sis dat wol,’ is it oan'e oare kant. ‘Mar it kin net oars, juffrou Stevens. Mar jo witte der no fan.’

‘Ja. Joke bliuwt nei de skieding wol by ús op skoalle?’ freegje ik, want it is ûnderfining njonkelytsen, dat bern nei in skieding soms samar fan skoalle ôfhelle wurde.

‘Dat wit ik net, juffrou Stevens, dat leit deroan,’ suchtet de frou. ‘Wat in fertriet. Wat in illinde.’ It komt op my oer as hat se it patint op fertriet en ik sis dat ik der alles fan wit.

‘Ja, mar as der bern mei anneks binne, wurdt it al in stik minder.’

Ik meitsje in ein oan it petear, want in oar hoecht my it rjocht op fertriet net ôf te nimmen, om't se der sels mear rjocht op hawwe soe. Earme Joke, dochs wol. Dy heit is in aardige fjirtiger, foar de twadde kear troud mei in stik jongere frou. Dat mins hat in oar, dat kin men fan tinken wol hawwe. En Joke moat fansels nei de skieding mei frou Spiering mei nei de nije freon. Ik sjoch it al hielendal oankommen.

God. Wat no? Triennen! Ik wit sels net krekt wêrom. Om Joke meskjin, mar ik ferset myn tinzen fuort nei Arjen. Dy kin der noch wol by. Ik goai alle minskeleed op ien heap sadat ik genôch reden haw om derom te gûlen. Wat sil ik gûle om de Spiering-lju? Dat is ek net de wiere reden fan de triennen. It is de heit, dy man. Syn fertriet ferfrisselje ik troch dat fan mysels: It ferlitten wurden, frou Spiering, dat is net neat. Mei of sûnder bern, it skynt in ivige klassiker te wêzen.

[p. 142]

Nei in dei fan boadskiprinnen en thús omhingjen skilje ik dy jûns wer. Hy sil wol thús wêze, no. Sneontejûn. Wat moat er oars? Nei fiif kear oergean, nimt er op: ‘Arjen Nauta.’

Wat haw ik syn stim mist. Wat bin ik no bliid mei it feit dat hy, de iennichste fan belang op dizze wrâld, mei my yn ferbining stiet.

‘Hoi Arjen, it is mei Anke.’

‘Ah, Anke.’ Ik hear in toan fan werom kennen.

‘Ik woe dy efkes heare.’

‘O.’

‘En as dat gjin reden genôch wêze soe foar in praatsje, haw ik ek noch in fraach.’

‘No, freegje mar.’

‘Binne de foto's al klear? Ik haw se noch net krigen.’

‘Ja, ik bedoel nee. Earlik sein haw ik it noch net oan tiid hân om dermei nei de fotograaf.’

Ik sil no wol fierder prate moatte, mar in stien sakket yn my del. Net oan tiid...

‘En hoe is it mei dy? freegje ik der gau oerhinne.

‘Wol goed, ju. En mei dy?’

‘Bêst. Drok foar skoalle, hen.’

‘Jawis.’ As wit er der fan mei te praten.

‘Hoe wie it mei jim mem?’

‘Us mèm?’

Ik registrearje de ferheardens, lykas alles trouwens. Syn toanhichte, de waarmte, de fluggens dêr't er de wurden der mei útjaget en it ûntbrekken fan niget oan dit petear... Letter, wit ik, sil ik dit ferarbeidzje.

‘No, wol goed, leau'k.’

‘Ik haw dy fannemoarn ek skille, mar do wiest der net.’

‘Ja, dat kin klopje,’ seit Arjen.

[p. 143]

Ik laitsje eefkes en sis dan: ‘Hast gjin freondintsje, wol?’

‘Hoe komst dêr no by?’

It is in hoartsje stil.

‘Ik mis dy wol,’ sis ik dan sacht, want dit is Arjen en dy ken my.

‘Ik dy ek wol,’ seit er en ik tink: ‘no dan, wat mankeart dy dan en bliuw noch langer by my wei?’ Want ìk wol neat leaver as nei hìm ta.

‘Mar no moatst ophâlde mei my te skiljen, Anke. Ik haw de oarekear ek al sein, datst dêr mei ophâlde moatst... We hawwe it útmakke.’

‘Do hast it útmakke,’ tink ik, ‘neat we.’

‘Mar do seist, datst my èk mist, Arjen.’

‘Fansels mis ik dy. We hawwe ek in frij yntinsive bân hân.’ Wêr hellet er dy beskôgjende wurden dochs wei? ‘Mar it moat net!’

‘Jamar, Arjen, ik begryp it net rjocht. Ik kin der noch net hielendal by, datst by my wei bist, datst ynienen net mear by my wêze wolst... dat is dochs foar in mins net te befetsjen?’

Hy suchtet. Ik hear it.

‘Goed,’ sis ik. ‘Ik haw it begrepen. Do hâldst net mear fan my. Klear, punt út. Mar wêrom moat dat fuortendaliks betsjutte, dat we inoar dan net mear sjogge? Wêrom moatte we dan oeral mei ophâlde?’ ‘Anke, dat haw ik dy al ferteld. It jout neat. En no wol ik dellizze.’

‘Nee! Ho! Arjen! Nee, net dwaan! Net oplizze!’ rop ik, want ik bin bang dat er sûnder in wurd fan ôfskie de hoarn der op lizze sil.

‘Wat wie der dan noch?’

‘Ach nee, neat eins. Ik hâld fan dy. Mar ja...’

[p. 144]

Hy swijt en seit dan: ‘Sille we mar ophâlde?’ en ik sis dat my dat goed is.

In oere lis ik dan mei Maksy op 'e bank. Syn facht wurdt wiettich fan myn triennen en rûkt nei wiete wol. Hoe kin Arjen no sà tsjin my dwaan? Earder koene we oeren eamelje en no samar dellizze wolle. Wat mei der bard wêze? Soe der dochs wat mis west hawwe yn 'e fakânsje? Soks heucht my net. Mar dat soe ynhâlde, dat er foar dy tiid ek al wist, dat er net mear mei my fierder woe. Wêrom dan dochs noch nei Frankryk? Myn tinzen fleane de bekende tinkpaadsjes del.

Ik haw neat fernommen fan in oare frou, alteast net fan ien yn 't bysûnder, al haw ik der wol altiten bang foar west. Ik kom der no net út. Ik kin it amper ferarbeidzje dat it Arjen wie, niiskrekt. Myn Arjen, dy't ik moarnsbetiid sa faak neist my op bêd sliepen seach. Hoe grutsk haw ik dêr wol net op west? It hat dus wol wer in fersin west. De neakene wierheid is, dat er gjin ferlet fan my hat. Ik wie net folwoeksen genôch, hy koe neat mei my wurde. Gjin mins wit krekt wat folwoeksen wêzen ynhaldt, mar ìk bin it net.