Liefde en ballingschap. Brieven 1795-1797

Brieven 1795-1797

Bilderdijk aan zijn geliefde. Londen, 27-28 november 1796

Wilhelmina krijgt het nog moeilijker. Bilderdijk bestookt haar steeds heftiger om haar tot een beslissing te drijven. Citerend uit haar (niet bewaard gebleven) brief probeert hij haar argumenten te ondergraven. Haar moeder dreigt ermee Bilderdijks kennissen en familie te waarschuwen. Het versturen van brieven is minder makkelijk geworden omdat Texier ook al gewantrouwd wordt. Het dienstmeisje van Wilhelmina, Jenny, is nu in het complot betrokken en brengt af en toe brieven naar Bilderdijk. Ook sturen de geliefden wel brieven met de goedkope pennypost. Die naar Wilhelmina moesten dan poste restante bezorgd worden bij steeds verschillende kantoortjes.

[p. 164]

Zondagnacht.

‘Denk er kalm over na wat ik voor jou beteken.’ Ben ik dan in staat tot enig nadenken? Hoe kan ik genoeg kalmte krijgen voor zulke overdenkingen? Laat de hemel instorten boven mijn hoofd, in jouw lieve armen ben ik gezegend. Nee, mijn schat, mijn oneindig beminde! Ik ben niet gauw bang, en je dreigementen boezemen me geen angst in. ‘Je moeder zal naar Holland schrijven-’ met welk doel? Om haar eigen schande te verspreiden door haar kind af te vallen? Laat het haar maar doen. Hang ik, hangt mijn goede naam af van de kreten van een woeste en driftige...? Sta ik niet buiten het bereik van dergelijke aanvallen? En wanneer mijn naam er op een of andere manier bij betrokken wordt, zou het dan niet voldoende zijn om de laster tegen te spreken? Zeker, eerder zal het kwaad dat aan mij toegeschreven wordt zelf geprezen en gerechtvaardigd worden, dan dat mijn naam onteerd zal worden, al is de schijn nog zo tegen. ‘Ze zal naar meneer Hartsinck gaan.’ Wat een gekte! Wat geef ik om meneer Hartsinck? of is meneer Hartsinck de juiste persoon om zijn ogen op te slaan en mijn gedrag te veroordelen? ‘Ze zal geen moeite sparen om mijn reputatie te gronde te richten.’ Laat haar mijn leven er nog bij pakken! En wat is mijn reputatie in dit land, waar niemand mij kent? En wat is er zondig (als er geloof gehecht wordt aan het ergste) aan dat wat de mensen in verband brengen met datgene waarvan ik beschuldigd kan worden? Ach, als ik de meest laakbare verleider was, zou de afkeuring van de wereld slechts gering zijn, en liefde zou me overal excuseren. Nee, mijn lieve beminde, de wereld zou zo'n geval eerder vergeven dan mijn eigen hart, dat zich bewust is van zijn overspelige pogingen. - En wat betekent de hele wereld en de goedkeuring of instemming daarvan als wederzijdse liefde ons gelukkig kan maken? - En wees ook niet bang voor jezelf. Geen wraak van wie dan ook kan je raken wanneer je onder mijn bescherming staat. - Nee, mijn lieve engel! Engel van gezegend, van hemels geluk! Ik heb lak aan al die consequenties die jou zo vreselijk voorkwamen. Jouw liefde, mijn beminde! jouw zoete, jouw tedere omhelzing! en ik lach om alles wat er kan gebeuren.-

[...] Je spreekt van enige veranderingen ten opzichte van de omstandigheden! ach mijn lieve beminde, wat betekent dit woord? Als het iets betekent, dan is het het onuitgesproken ver-

[p. 165]

langen naar de dood van een persoon die ons beiden dierbaar moet zijn, die dat ook is, en die dat zal blijven, wat er ook gebeurt.¹⁷⁶ - Nee, mijn lieve reine ziel! houd je eigen hart dergelijke illusies niet voor. Als onze liefde waardig is voor onszelf, in onze eigen ogen, als je ons samenleven in de volmaaktste liefdesvereniging beschouwen kunt met de glimlachende vreugde van zoete onschuldigheid, als je God danken kunt voor zijn eindeloze en onuitsprekelijke goedheid terwijl je geniet van de liefde waarnaar ik verlang-dan moet geen enkele overweging ons tegenhouden om dat geluk te verwerven, en ons hart moet niet bezoedeld worden met een moorddadige wens. En als, integendeel, mijn verzoek door dat onschuldige hart beschouwd wordt als een laakbare en schuldige daad; dan, o mijn lieve engel, vraag ik alleen de dood; en nooit of te nimmer zal mijn tong of mijn pen proberen mijn leven terug te winnen door jou een daad af te dwingen die je hart mij kwalijk zou nemen, en ook zichzelf. Daardoor zou het geluk van ons gezegend lot geheel bedorven worden. - Ik herhaal het, mijn schat! kun je gelukkig zijn in mijn armen; kun je het zijn door de levensgezel, de troost, de liefde, de zegen van je ongelukkige en wanhopige minnaar te zijn! kun je het zijn door de tranen van zijn wenende ogen te drogen? door zijn verdriet te verzachten? door hem te genezen van zijn pijn en zijn kwellingen? door in zijn omhelzing te genieten van het hoogste geluk dat liefde, gezegende liefde kan geven? Ach, woorden ontbreken mij: ik kan de zachte gevoelens van mijn onderdrukte hart niet verdragen. Ik moet hier ophouden.

Ik kan niet begrijpen dat meneer Texier jouw briefjes zou weigeren. Hij zegt me dat hij ze zal aannemen. Maar omdat hij niet meer zo onbeperkt bij jullie thuis kan komen, en omdat hij weet dat ik niet kan leven zonder jouw lieve brieven te ontvangen, hoopte hij dat jij een andere manier zou zoeken. Dat wil ik zelf ook, lieve engel. - Hem kan niets verweten worden ten opzichte van jou: hij heeft jou even hoog staan als vroeger, daar ben ik zeker van, maar misschien haalt hij een stomme streek uit. Ik zal daarover met hem praten, als jij dat wilt. - Misschien komt hij vanavond zeer laat terug, en dan is er geen mogelijkheid om hem jouw lieve briefje te geven. In dat geval hoop ik dat je daarom niet zult vergeten me met de pennypost te schrijven, zodat ik het morgenochtend mag ontvangen. Maar iedereen zal weggaan, en

176 Bilderdijk veronderstelt dat Wilhelmina de verwachte dood van haar vader ziet als een mogelijkheid om de situatie te veranderen.

[p. 166]

jij zult alleen zijn met je vader. Om acht uur zal ik in Pimlico¹⁷⁷ zijn in de buurt van het tolhek en daar wachten op een brief van jou, als je Jenny wilt sturen om mij te vinden. Om acht uur, lieve engel, zal ik bij het tolhek rondwandelen! Zal je hart je zeggen dat ik zo dichtbij ben? Liefste, eeuwig beminde! Ik kan niet meer schrijven, ik ben te veel van streek. Vaarwel!-

177 Pimlico is een Londense buurt, ten zuiden van Westminster.