Brieven. Deel 3

[p. 191]

X. Viro spectatissimo, clarissimo, reverendissimo, A Moldenhawer, Dannebrogici ordinis equiti, s.s. theologiae doctori ac professori, &c. &c. S.P.D. Gulielmus a Teisterbant, dictus Bilderdijk, jur. utr. doctor, instituti Hollandici socius &c.

Quae publicè innotuit Regiae Universitatis in regno Norvegiae erectio, sicut omnibus litterarum cultoribus atque amicis acceptissima non esse non potuit, ita et in hac omnium rerum perturbatione hos excitavit, quos, antiquis Musarum sedibus eversis, ad summas redegit angustias inopina mutatio, quae et alibi et in Batavis contigit. Haud itaque defuturos existimo eruditos viros, qui inopiâ pressi, Laribusque ejecti, ad Potentissimi Regis Daniae benignitatem recurrant, cujus sub auspiciis, iisdem quibus insenuere sacris restituti, et victum sibi parent et laudem, quodque superest vitae docto labore sustentent. Quos inter si et ego nomen prositear, Vir spectatissime, clarissime, ac reverendissime, ne (quaeso) me credas ex animi levitate, praesentis sortis pertaesum, inanive studio-

[p. 192]

rum fiduciâ adductum, in haec extrema descendere, ut provectiori aetate et domum et patriam linquam novumque ac inconsuetum mihi vitae cursum arripiam. In ultimâ quippe necessitate constitutus et ipse, spes meas in id unum reclusas video, ut, amissis omnibus, apud exteros id solatii quaeram, quod si mihi natale solum porrigeret, ad alia vota non properarem. Cum verò sic fata jubeant ut in tristissimo fortunarum naufragio portum circumspiciam, ad Te confugio, cujus latè celebratur humanitas ac benevolentia.

Commendatitiis apud Te litteris, quas vocant, non utor, quarum quam sublesta sit sides nemo est qui nesciat; neque eam in vitâ stationem tenui ut ad dissita regna famâ afserri contigerit; qua si quis ambitiosè se extollat huic primas sacile cedo et lubens. Ast si vera Disciplinae quam quis prositetur scientia, si modica eruditio, cum docendi usu conjuncta suo stet pretio, has mihi partes asserere nullus dubito. Caeterum, et gentilitio nomine et sati quo utor injuriis minimè ignobilis, emendicatis amicorum sussragiis eo magis carere posse videbar, quo facilius certa de me haberi possint judicia.

Post varios enim casus quibus me objccere annorum 1780-1795 in Belgio nostro discordiae, Politico (quod ajunt) decreto et patriâ et bonis exutum, Rex Ludovicus tandem restituit, honoribus auxit, ac in novâ quam instituit Academiâ (Institutum vocant regium Hollandiae) Secundae Classis praeesse voluit, additoque justo stipendio vitam exinde securè agere jussit. Biennium, et quod excurrit, hanc Spartam

[p. 193]

ornaveram, cum, subitaneâ regis fugâ, haec ipsa benesicia in perniciem mihi verterentur. Sed his immorari nil attinet. Sufficiat, gravissima quaevis perpesso, jam aliam sedem esse quaerendam, ni caput ruinae subdere sanctissimaque quaevis officia deserere malim.

Sed et ante docendi munere functus fui, dum Brunovici degens, per integrum decennium vario disciplinarum genere vitam toleravi. Quin et plus semel in hâc ipsâ patriâ, cathedra Academica mihi in Jure, cum publico, tum privato, oblata fuit, quam tamen tunc temporis recusabam, Justitiae me potius quam Jurisscientiae antistitem praebens, cum per XV annos in supremis Hollandiae Curiis causarum patrocinium gererem.

Nec scribendo aut Jurisprudentiae aut elegantioribus litteris defui. In his quid praestiterim, hujus loci non est. De Jure Civili Romano, quod mihi semper dulcissimum studium fuit, Observationum librum unum conscripsi, anno 1805 Brunovici editum; festinanti tunc quidem calamo et in summâ librorum penuriâ, sed cujus adhucdum non poenitet. Cui et alterum addere cogitabam, sed repentinus in patriam reditus intercessit. Hoc qualecunque scriptum ne omnino nihil pro me attulisse videar, huic epistolae adjungere liceat.

At quid potissimum expetam nondum exposui. - Haud planè hospes in caeteris disciplinis, in Juris tamen prudentiâ semper mihi sedem constitui. Hanc ergo docendi munus in Konsberganâ Academiâ si mihi exopto, haud vereor, Vir spectatissime, ne nimis

[p. 194]

superbè aut arroganter de me sentiam, Te scilicet precibus annuente; id quod pro eâ quâ es comitate, summo cum studio, eâque quâ par est observantiâ, rogo atque peto; sit modo aequa conditio. Honesta paupertas mihi divitiis potior est; at paupertatem dico, non mendicitatis abjectae statum, qui ingenio cuivis pudorem incutiat. Unicuique regioni suus vivendi mos est, suus in necessitatibus modus, cui ut sese accommodet extraneus homo, necessc est, nec mihi quicquam praecipuum posco. Quod si autem studiis unicè ac per totum vacare non licet, (hoc enim et alicubi usu venire didici;) si agricolam agere oportet, si olitorem, si opilionem, quo samilia liberaliter exhiberi possit; si ager, si hortus, stipendii loco est, si hospitium praestandum est adolescentulis, si convictus, si paedagogica cura, non meum id puto. Sunt enim in his quae me terrent vestigia, nec ullis rebus immisceri vellem, quarum mihi nec usus, nec scientia suppetit. Ne itaque aegrè feras, Vir optime, si de conditionibus aut stipendio quaeritem. Plura sunt quapropter Daniae regnum caeteris praeferam, quae hic persequi verbis, otiosi esset. Istic itaque si considere possim, si dies transigere vitae, est quod gaudeam; sed praeter litteras jurisque studium nibil affero, ne minimas quidem oeconomicae rei notiones.

Haec quod familiariter ad te scripsi, Vir spectatissime, si quid inconsiderantius admisi, Tuum erit ignoscere homini Batavo, Vestrorum morum ignarissimo, qui in summâ benignitate Tuâ hanc siduciam

[p. 195]

posuit. Non equiti hoc; non consiliario regio, sed erudito meritisque gravissimo Viro deberi putabam, ut ei fortunas meas committere non vererer: quod nec injucundum Tibi fore nec mihi inutile, sponsorem se praestitit Nobiliss. Dull, Mercaturae Danicae in hac urbe Curator, vir integerrimus. Vale!

Dabam Amstelaedami, X Kal. Februarii Anni ciƆdcccxii.

BILDERDIJK.