Zoete pennenvruchten. Switi tori. Een Surivlaamse verhalenbundel

[p. 166]

De vlek
Verhaal van Karla Stoefs
Tekeningen van Norma Bouterse

Monoloog.

In het donker word ik ook vlek. Dan zijn we niet langer met zijn twee. In het donker vallen we perfect samen. Met mijn vingertoppen kan ik de contouren van de vlek voelen. Net als een blinde die een heel verhaal in het donker kan lezen. De vlek is mijn verhaal, laat ik het vertellen.

Veertien ben ik, en ik slaag er aardig in om voor mezelf te zorgen. Nee, ik liep niet van huis weg, het gebeurde eerder andersom. Een vader was er niet, en mijn moeder liet me enkele dagen na mijn geboorte achter bij haar broer.

‘Kun je even op haar letten?’ vroeg ze hem, en duwde me in zijn armen. Ondertussen weet hij dat ‘even’ lang kan duren: hij let nog altijd op mij.

Mijn oom is niet helemaal van deze wereld, maar wel oké. Hij scharrelt wat rond, brengt gevonden spullen mee naar huis die hij opknapt, en als het hem meezit voor weinig geld weer verkoopt.

Hij is niet helemaal van deze wereld = hij is niet helemaal honderd

We wonen op de zolder van een oud herenhuis. Rijk zijn we niet, maar we zitten droog, en meestal is er eten in huis. Maar daar wou ik het eigenlijk niet over hebben, een andere keer misschien, nu gaat

[p. 167]

[p. 168]

om mijn verhaal.

Ik ben met de vlek geboren, ze bedekt de helft van mijn linkerwang en is grillig van vorm. Het is alsof er op mijn wang een grote vieze zwarte kauwgum kleeft. De vlek is zo lelijk dat ze mij ook lelijk maakt. Ik kan het zien in de ogen van de anderen, als ze al het lef hebben om te blijven kijken. Maar ook zonder hen weet ik het, ik hoef maar een spiegel voor te houden. De vlek is monsterlijk. Alleen mijn oom denkt daar anders over, maar ik zei het al: mijn oom is niet van deze wereld.

Laat ik mijn verhaal met het begin beginnen, dat is het duidelijkst. Ook voor mij. Begin, midden en einde. Na het eind komt er nog een epiloog, dat is zoiets als een definitief einde. Maar die epiloog is pas voor morgen en morgen is nog een nacht ver.

Het begin

Het begin is mooi, zoals dat dikwijls het geval is. In het begin bestond de vlek voor mij niet. Ze bestond natuurlijk wel, maar voor mij was ze transparant, ik zag ze niet. Ik was een klein kind, en kleine kinderen zien alleen wat hen wordt getoond, mijn oom wees telkens de andere kant op. In het begin was zijn wereld de mijne. Ik was zijn prinsesje, en zo voelde ik me ook. Hij hield me ver van de boze wereld vandaan.

Maar op een dag stapte de boze wereld zelf op me af. Het kwaad had zich vermomd als een jongetje met in zijn ene hand een schepje, in zijn andere z'n mammie. Hij stond aan de rand van de zandbak, keek me grijnzend aan. Ik dacht dat hij mijn zandkasteel wou vernielen, maar in plaats van zich op het bouwsel te werpen, raakte hij met zijn schopje mijn wang aan en zei: ‘Bah, vies!’ Z'n mammie trok hem van mij weg alsof ik een besmettelijke ziekte had. Ze vloog tegen oom uit:

‘Waarom hou je zo'n kind niet binnen!’

Binnen keek ik in de spiegel. De vlek kleurde gitzwart. Ik huilde. Oom

[p. 169]

[p. 170]

trachtte de schade te beperken. Hij hield zijn hand voor de vlek en schudde zijn hoofd alsof hij wou zeggen:

‘Je bent mooier met de vlek.’

Een leugen die me nog bozer maakte. Het huilen stopte niet. Heel de wereld van mijn oom spoelde weg, al het moois werd gewist, ik was niet langer een prinses. De gemene kobold had me duidelijk gemaakt wat de wereld zag: de wereld zag enkel de vlek.

kobold = een kabouter

Het midden

Het midden is niet mooi, het enige goede aan het midden is dat het voorbij is.

Zelfs eraan terug denken maakt me onrustig, maar zonder midden lukt het einde niet.

De kobold had me wakker geschud, en als je wakker wordt in een oorlog, dan is vechten de enige optie. Ik keek de wereld aan met dezelfde koude ogen als de kobold en grijnsde even wreed. Ik vocht hard en gemeen, ik werd lelijker dan de vlek zelf.

Oom trachtte me met alle mogelijke listen terug te lokken naar zijn wereld. Hij verzon de mooiste verhalen. Zoals het verhaal van de witte lelie, die van op de bodem van de vlek naar boven dreef en wiens geur iedereen bedwelmde.

‘Wanneer zal dat gebeuren?’ daagde ik hem brutaal uit.

‘Nadat een prins de vlek heeft gekust?’

Oom kreeg de hardste klappen. Tegen hem kon ik winnen, tegen de wereld niet. Dat laatste was een hopeloos gevecht, ze waren met te velen, ze sprongen langs alle kanten te voorschijn, ik had geen schijn van kans.

[p. 171]

[p. 172]

Ik zag maar één uitweg: de vlek moest weg. Ik eiste een operatie. Mijn eis klonk als verraad, en dat was het ook. Ik verraadde de vlek, en met de vlek mezelf. Oom zei niets, hij wist wat ik de volgende dagen te weten kwam: zo'n operatie kost heel veel geld. Dokters weten niet wat het is om arm te zijn. Arm zijn in een rijke wereld, is verschrikkelijk.

De onmacht, de wanhoop dreef mij over de grens heen, naar niemandsland. Mijn gedachten werden troebel. Ik keek in de spiegel en zei:

‘Laat ik het zelf doen.’

Koelbloedig omknelde ik een aardappelmesje in mijn vuist. Maar op het moment dat ik in mijn vel wou snijden, stond oom plots achter me. Hij begreep wat ik van plan was, maar hij hield me niet tegen. Met dat laatste maakte hij me duidelijk dat ook hij de strijd opgaf, en dat was me teveel. Ik stortte in.

Mijn ziek zijn duurde een hele poos. Een donkere tijd. Maar mijn oom verzorgde me met engelengeduld. Hij zat op een kruk aan mijn bed en las me verhalen voor. Wonderlijke sprookjes, mooie woorden die me opnieuw kracht gaven. En langzaam slaagde ik er in me los te wrikken uit het moeras

De dag dat ik mijn ogen weer opende, vroeg ik mijn oom om een spiegel. Ik zag hem twijfelen maar ik drong aan. Nee, de vlek was niet verdwenen. Ze was er ook niet mooier op geworden. En toch was er een verschil met voorheen. De vlek was de vlek, en ik was ik. Voortaan waren we met zijn twee.

Het einde

Met zijn twee is het makkelijker. De vlek is lelijk, maar ik stoor er me niet langer aan. Door haar krijg ik de kans om anders te zijn dan de anderen. Ze geeft me op een bepaalde manier een voorsprong, al het gedoe om uiterlijkheden kan ik overslaan.

[p. 173]

[p. 174]

De meeste anderen zijn ‘middenmensen’, ze komen niet voorbij de vlek, voor hen telt enkel wat ze zien, ze zijn niet echt interessant. Maar er zijn ook ‘eindmensen’, diegenen die van me houden om wie ik ben, diegenen die toelaten dat ik mezelf kan zijn, zij maken veel goed.

Met de jaren ben ik gehecht geraakt aan de vlek, soms praat ik zelfs met haar, zoals je met een hartsvriendin praat: gesprekken zonder franjes, zonder leugens. Zo nu en dan vergeet ik haar. Dat heb je met dingen die altijd in je nabijheid zijn. Het zou niet mogen, maar het gebeurt. Misschien komt het daardoor dat de vlek aan een eigen leven begon. Sinds enige tijd is ze donkerder van kleur, het lijkt alsof ze groter geworden is. Oom merkte het ook op, hij was er niet gerust in.

Hij nam me mee naar de dokter. Anderhalve minuut keek de dokter naar de vlek, en toen zei hij: ‘We halen ze zo vlug mogelijk weg.’ Mijn oom maakte het gebaar van het tellen van geld. Maar de dokter stelde hem gerust:

‘Het gaat hier niet om een schoonheidscorrectie, u hoeft zelf niets te betalen.’

Ik weet niet wat ik er van denken moet. Al dagen lang lig ik op mijn bed over de beslissing na te denken. Ik heb geen keuze, maar dat maakt het niet eenvoudiger. De operatie is morgen. Nog één nacht te gaan, en er begint voor mij een nieuw verhaal, waarvoor ik alles nog moet bedenken: een begin, een midden en een einde.

Vanaf morgen zal ik verder moeten zonder de vlek. Het is als herboren worden, een reïncarnatie waarbij ik nog precies mijn vorig leven zal herinneren. De vlek zelf zal in de handen van de dokter blijven. Zeker is dat zij zal sterven. Haar verhaal zal gewist worden. Na verloop van tijd zal iedereen haar vergeten, misschien ook ik.

[p. 175]

Karla Stoefs

Het ei van Karla Stoefs werd uitgebroed in een warm nest waarin al zes kwakkels zaten en waar er zich daarna nog twee bijwrongen. Haar kindertijd bracht ze al dromend door.

Het ‘echte leven’ begon met een studie economie - enkel ‘nuttige’ studies werden gesponsord. Nadien kwam ze terecht op de planeet Zworf. Dat is een binaire planeet waarin dingen juist (1) of fout (0) zijn. Niet-Zworfianen benoemen die planeet ook wel de informaticasector. Maar ondanks dat ‘echte leven’ bleef Karla dromen. Om die dromen vorm te geven en ook om de dingen kwijt te geraken die slechts een beetje juist of een beetje fout zijn, begon ze enkele jaren terug met schrijven. Haar eerste boek ‘Voor altijd bij jou’ kwam uit in 2003. Later volgden ‘Askura’ en ‘Stekelzot van je’. Ze schreef ook verschillende toneelstukken. In 2004 kreeg Karla Stoefs de Prijs van de kinder- en jeugdjury.

Tussen alle werkzaamheden door, zette ze, naar eigen zeggen, ook nog twee trolletjes op de wereld die zo nu en dan met haar klavier aan de haal gaan. Na lang zoeken groef ze het gisteren op in de tuin en werkt ze opnieuw ijverig aan een volgend boek.