Voor-reden op de volghende Sinne-Beelden.
DAer is een groot geschil van langer handt geresen,
Wat dat een recht ghebruyck der Beelden mochte wesen:
Den eenen wil dat selfs men Beelden eeren moet,
En dat men volgens dien oock God die eere doet:
En dat het ghene sy uytwendich presenteren,
Den Leecken dienen can als Boecken om te leeren:
Den and'ren dit gheheel met reden ommestoot,
En wil dat yder gantsch van Beelden sich ontbloot:
Godt hevet (seggen sy) in sijne Wet gheboden,
‘Mijn volck sal dienen my en eeren geen Afgoden:
Noch geen gegoten Beelt, of hoe het zy gemaeckt,
Sal van haer zijn ghedient of eenich sins geraeckt:
Mijn eere wil ick selfs dat my werd' toegeschreven,
En ick wil mijnen roem aen geen Afgoden geven:
Want siet, ick ben ghelijck een yverigen Man,
Die nevens sijn partuyr geen ander lijden can.’
Maer willen wy den sin hier van ten rechten vaten,
Soo sullen wy 't misbruyck der Beelden varen laten.
Godt wil als Oppervoocht, en hem alleen behoort,
Te stellen sijne Wet geregelt in sijn Woort.
Hier isset dat ons Godt alleenlijck wil verbieden,
Dat sijnen dienst niet sal door eenich Beeldt gheschieden:
Maer uyt wy licht verstaen, dat een Godsdienstich beeldt,
Gevonden vanden mensch, des Heeren eere steelt.
Maer wilmen hierom dan de beelden gantsch verdoemen,
En sonder onderscheyt die al Afgodisch noemen:
Dat's buyten alle re'en: Wy moeten verder niet,
Als daer het God belieft, of ernstelijck verbiedt.
De beelden in't ghemeen zyn niet van Godt verboden,
Soo moeten wy dan gantsch de beelden niet uytroden.
‘En wederom een Beelt na Godts gelijckenis,
By ons een ydel dinck, by God een gruwel is.’
Om dan dien middelwech van dese saeck te weten
Tot onsen nut en dienst, soo moeten wy vergeten,
| |
En stellen uyt den sin de beelden al te saem,
Die ons tot Godes dienst hier maken onbequaem:
Daer is geen Godts ghelijck: waer sal gelijckheyt wesen?
Daer Godt is over al, en heeft een Geestlijck wesen:
Daer niemant hem versint, daer geen soo constich man,
Met Verru of Penceel een Geest uytbeelden can?
Maer willen immers wy door Beelden Godt vereeren,
Laet ons den mensch wel doen, dat is oock Godts begeeren,
Die heeft het ons belast: En wat de rest belangt.
Ons duncket voor het best, dat wy de Beelden prijsen,
Die ons al sonder woordt in deuchden onderwijsen,
En leeren door 't gesicht: waer in een schijnsel geeft,
Van hem, die haer ghemaeckt, en goet geschapen heeft:
Voor eerst dit groote Rondt, met al dat daer in swevet,
Met al dat daer in woont, met al dat daer in levet.
Sal dienen als een Boeck, waer toe wy connen gaen,
En vinden 's deuchdes spoor met groote letters staen.
Hier leeren wy voor eerst het een oneyndlijck wesen,
Waer door dat haer bestaen is eerstelijck gheresen.
Hier sien wy Godes cracht: en als men't wel versint,
Een yeder Christen mensch syn eygen plichten vint:
Wy vinden in de Schrift seer veel ghelijckenissen,
Als Beelden en bewijs, hoe dat wy menschen missen,
En dwalen uyt het padt, daer vinden wy den sin
Van't heylich diep geheym, van groote saken in.
Hier werdt een Ackerman den Vader vergeleken:
(Gelijck de waerheyt selfs comt in sijn woort te spreken)
Daer sal een Wijngaert-ranck den Sone beelden af,
Die in sijn heylich volck bequame vruchten gaf:
Dan werdet Godt gheseydt, gelijck een Potte-backer,
Dan wederom den mensch, als een bezaeyden Acker:
Dan wert een Lam, een Leeu, een wech, een Deur, een Steen,
Geleken by den Helt, die ons verlost alleen.
In somma, soo wy dit begonnen te verhalen,
Wy souden inder haest door veelheyt als verdwalen.
Dit dient ons voor besluyt, dat ons van nooden is,
Den voorstel van een Beeldt tot deuchts gelijckenis.
Ten desen eynde dan beginnen wy te spreken,
En beelden af de Deucht, of Ondeuchts qua ghebreken:
Waer toe wy tot een proef, hier eenig' wijsen aen:
Ghy, Leser wilt dit werck van ons in danck ontfaen.
|
|
Auteursrechtvrij