Anderland

30.

‘Ja ruzie,’ zat de god te vertellen. ‘Steeds maar ruzie. Dat laaide iedere keer op. De ene helft wilde naar huis, de andere helft wilde dóór.’

De oude Iarnan durfde voorzichtig te opperen dat hij had begrepen dat ze allemáál terug wilden - behalve natuurlijk de grote held zelf.

‘Nou ja, ik zeg de helft,’ antwoordde Bran. ‘Het waren de meesten wel, die terug wilden. Alleen de drie niet, en ikzelf ook niet. Die drie kerels van het laatste moment, die wilden steeds verder. Bleven maar roepen dat ze naar het Land van Belofte wilden, naar Anderland, naar het Paradijs, steeds andere namen. Ik zei: daar zijn we geweest jongens, maar daar wilden jullie zelf weg. Daar zijn we niet geweest, riepen ze dan, dat was niks daar, dat was elke dag hetzelfde daar. Nep-paradijs. En dan trokken ze aan het zeil en het stuur en riepen dáárheen moeten we, waar de zon ondergaat, dáár ligt het. Maar dan lieten de anderen het zeil weer vieren om de boot te keren naar waar de zon opkomt, en zo gingen we een tijdje zigzaggend over zee, tot ik er genoeg van kreeg en de koers oost

[p. 75]

bepaalde en iedereen zijn bek liet houden. Maar ze bleven morren, die drie, en bij één sloeg de waanzin toe, ik las het in zijn ogen. Overboord met die man, riepen ze, maar dat vond ik te bar, ik hield hem wel in bedwang terwijl we naar het zuiden afdreven en daar vonden we weer land. Dat kwam goed uit voor de voorraad drinkwater, maar die waanzinnige werd gek. Paradijs, paradijs, paradijs! riep hij en hij begon raar te lachen en dat hield niet meer op. Hij wou ook niet meer terug in de boot. Is daar aan land gebleven, en maar lachen en maar lachen, we hebben hem nog ik weet niet hoe lang horen schateren terwijl we wegvoeren, 't echoode tegen de rotsen, hiha, hiha, alsof ze daar met honderden tegelijk stonden te gieren van de pret.’

‘Ik had hem z'n harsens ingeslagen,’ zei Cuchu.

‘Jij hebt makkelijk praten jongen, maar op zee ...’

‘Houden jullie je bek. Laat heer Bran verder vertellen.’

De heilige god-held zweeg nog even, en vervolgde toen: ‘De andere twee fanaten hielden zich een tijdje koest, misschien wel omdat we steeds meer zuidwaarts afdreven, maar toen viel de wind weg. Volledig. Dus we moesten roeien om vooruit te komen, en daar begon de herrie weer. De twee fanaten wilden naar het westen en de rest riep: Oost! Naar huis! Maar eentje riep: Kijk! Leccerd was het als ik me goed herinner. Kijk! Kijk! riep hij; half buitenboord hing hij en staarde in het water. Nou was de zee helemaal blak, geen golf, geen rimpel, je keek zó in de diepte en het water was zo helder dat je de bodem kon zien. Dat gebeurt niet vaak. Dat gebeurt nooit mag je wel zeggen. Mooi gezicht: zand, stenen, planten,

[p. 76]

Vissen zag je ook, vreemde beesten die daar rondscharrelen. Wij hangen dus allemaal over boord om te kijken, maar daar roept een van die twee ineens: ‘Paradijs, Paradijs, Paradijs!’ Knettergek geworden. Nu hij. 't Straalde uit z'n ogen. ‘Ik zie het!’ roept hij. ‘Daar ligt het, de Onderwaterwereld van de gelukzaligen!’ Ik dacht: misschien ligt daar een verdronken matroos die ik niet zie, maar nee, hij gilde maar door over een hele menigte die daar rondsprong en danste. Ze wenken me! roept hij, en voor iemand eraan dacht om hem tegen te houden, dook hij overboord. Zo plons het ijskoude water in. Goddonder! Hij zonk als een steen, het leek wel of hij naar ons zwaaide, maar ik geloof dat het zwemmen was. Naar beneden. Naar de heldere bodem. We hebben hem nog een touw nagesmeten, maar dat heeft hij niet eens meer gezien. Toen heb ik meteen bevel gegeven van die plek weg te roeien, wat we hebben gedaan. Knettergek! Die derde ook. Je zag het goed aan hem, en we wilden hem graag kwijt. Die gelegenheid kwam ook, tenminste, die grepen we aan. Verderop zagen we weer land en daar stond een hele troep mensen. Ze zagen ons ook, onze boot, en ze begonnen te krijsen en te janken en te blèren, we konden er niet uit wijs wat het moest betekenen, of ze ons nou wilden opvreten of te vreten geven - maar we hadden wel nieuwe proviand nodig, en drinkwater ook, dus we wilden aan land. ‘Laat hij maar gaan verkennen!’ riepen mijn mannen. ‘Hee joh, paradijs! Kijk daar, daarginds, daar is 't land dat je zoekt, overvloed en alles, ga maar kijken!’ Ze duwden hem gewoon uit de boot zodat hij naar de kant moest waden, en die schreeuwerds kwamen meteen

[p. 77]

op hem af, gejank was het meer, gehuil, als van een troep wolven. We konden niet goed zien wat ze met hem deden, maar na een tijdje zagen we dat hij midden tussen ze in stond en hoe-oe-oeh! deed. Als een wolf. Klonk net zo. Die leeft nog, begrepen we, al is hij dan gek. En omdat het er verder niet gevaarlijk uitzag, zijn er nog twee van ons aan land gegaan om water te zoeken. En misschien wat wild te vangen. Maar ook die twee stonden de kortste keren te janken en te huilen met de anderen. Daar moest ik het fijne van weten, dus ik heb er nog een stuk of vier van ons achteraan gestuurd, en die kwamen toen met die twee anderen terug. Niet te vertrouwen, die lieden daar, vertelden ze. Rare donkere kleren droegen ze, en hun gezicht hebben ze geverfd met een of ander spul. We zijn maar oe-oe-oe tegen ze blijven roepen om ze te vriend te houden, want anders zouden we een koppie kleiner zijn gemaakt. Vast en zeker. Maar voor zes van ons waren ze ineens bang. Dat bleek. En zo konden we weg komen! Alleen die gek is daar achtergebleven. In z'n huilparadijs.’

Bran zweeg en het bleef een tijdlang stil. Je hoorde alleen een zucht van geweldigheid door de toehoorders gaan, vooral bij de vrouwen. ‘Maar het Paradijs?’ waagde een van haar tenslotte, ‘het echte Paradijs, hebt u dat gevonden, heer Bran? Daar aan de overkant?’

Aller ogen begonnen te schitteren. Het antwoord lag nu toch vlakbij. ‘Ja, heer Bran?’

‘Wat gevonden?’ vroeg hij. ‘Anderland?’

Ze knikten heftig.

‘Ach,’ zei hij. ‘Ik weet waar het ligt ...’

[p. 78]

‘Aaah! U bent er geweest? Heer Bran? Echt?’

Hij zweeg en staarde triest in het vuur. ‘Er moet nog wat op,’ zei hij. ‘Jongen! Turf!’

De Malle sprong overeind en begon met de ruwe onregelmatig afgestoken turfblokken te scharrelen en mikte een armvol plompverloren op het vuur zodat het uit elkaar viel en begon te zieltogen.

‘Stommeling! Rund! Blijf af Malle, met die stomme kluiven van je!’

De Malle klampte zich vast aan zijn held onder deze dreiging terwijl Cuchu de brand herstelde.

‘Als je het hem nooit laat proberen, leert hij 't ook nooit,’ zei Bran.

De vuurmaker gaf geen antwoord, en Anderland drong. ‘Waar ligt het, heer Bran? Waar? Kunnen wij er ook heen? Als u ons de weg wijst?’

‘Maar hij heeft toch helemaal niet gezegd dat hij er zelf geweest is, nietwaar heer Bran? Bent u ...’

‘Maar hij weet waar 't ligt, man! Nietwaar heer Bran?’

De aanbeden held knikte opnieuw, en de haard begon opnieuw ontiegelijk te roken en te stinken.

‘O heer Bran!’ Een van de vrouwen kroop naar hem toe, raakte zijn mantel aan, omhelsde zijn knieën en begon te smeken om het gelukzalige Anderland. ‘Waar, o waar?’

Hij weerde haar af. Hij kwam overeind. Hij zag alle ogen, glanzend van verwachting en branderig van de rook, smekend, biddend om een andere wereld, en hij zag Nechtan zijn bloederige pols-zonder-hand in het water steken brullend van afgrijzen, de waanzinnig geworden

[p. 79]

Diurg overboord springen en verzuipen, het geruzie onderling, het gevloek, de vechtpartijen, het gekots van de zieken, de woedende golven, doorweekte kleren, ijzige kou, rillende koorts, verlammende honger, gekmakende verveling, gezeur, gesnoef, stinkende diarrhee, dikke bul Gadiar zomaar ineens dood op een ochtend en overboord, gevaarlijke kliffen, gevaarlijke branding, nieuw land en nieuw land en nieuw land, steeds weer op je hoede, voorzichtig verkennen, drinkwater ja? drinkwater nee? bewoners, keel-snijders of eten-gevers? Verder weer, steeds verder en verder, west, west, west ten noorden, west ten zuiden, naar Anderland, naar Anderrijk, naar Paradijs, god-god-god-goddonder!

‘Gevonden, heer Bran? Geweest heer Bran?’

Touwkleurige vlecht, dacht hij, haar lange stevige, strak ineen gedraaide vlecht tot bijna haar billen, die streng waar hij zo lekker aan kon trekken dat haar hoofd achterover boog en haar hele gezicht voor hem open lag om op te vreten. Wat hij deed. Smakkend over haar neus en ogen en wangen en kin tot in haar open bek. God god god-donder wat een wijf was dat geweest.

‘O ja,’ zei hij. ‘O ja, het Paradijs, dat lag daar en hij was er geweest, en ...’

‘Vertellen!’ riepen ze. ‘Vertellen! Vertellen!’

Maar er was weer te veel rook, zijn ogen traanden en hij begon te hoesten. Geen woorden meer.