Anderland

20.

Vakwerk, die reparatie. Zulke preciese steken op gelijke afstand van elkaar, dat hadden ze nog nooit gezien. De held werd op steeds bredere basis held.

‘Dat hebt u meer bij de hand gehad, heer Bran, dat is te zien,’ zei Colbran.

De held knikte. ‘Zeil is niet zo'n kunst,’ zei hij. ‘Leer is erger: een gat in de scheepshuid dichtnaaien - we hebben het een paar keer moeten doen, met je poten in het ijskoude water. Fergus heeft z'n hand niet meer kunnen gebruiken daarna, eerst verstijfd, toen beurs, toen zwart en tenslotte van z'n arm afgerot. Maar hij bleef mans genoeg met z'n linker hoor.’

't Waren eigenlijk allemaal helden, die mannen aan boord van dat schip, begrepen ze. ‘Maar hoe kwam het dan, heer Bran? Op de rotsen gelopen?’

‘Nee, van het ijs.’

‘IJs??’

‘IJs ja. De zee vol ijs.’

Ze keken elkaar aan, bang voor hun ongeloof. IJs

[p. 44]

kwam zo zelden voor. Een zee vol?

‘O ja heer Bran? En daar voer uw boot...tegenaan? Ze hadden er geen voorstelling bij in hun hoofd. IJs: een enkele keer een dun vlies op een plasje water, in de afdruk van een koeievoetstap of zo, dat kwam wel eens voor 's winters vroeg in de ochtend. Maar de zee? Helemaal bedekt met een vlies?

‘Nee,’ vertelde de held, ‘je raakt ertussen. 't Waren losse stukken ijs die ronddreven. Als rotsblokken.’

Hun hersens schakelden van vlies op blok. Het gaf geen begrijpelijker beeld.

‘O,’ zeiden ze.

‘Vertelt u nog eens van de walvis!’ riep iemand.

‘Walvis?’

‘Waar jullie hadden aangelegd!’

‘Ah, rondstampende German! Kletsnat terug in de boot. Ik geloof dat het drie dagen heeft geduurd voor hij droog was.’

‘Nog andere walvissen gezien, heer Bran?’

‘O jee, zo veel. Die kan je op je tien vingers niet natellen. Soms hele troepen bij elkaar, en die bleven dan bij de boot, zwommen er omheen en doken er onderdoor. Net nieuwsgierige koeien zijn het. Maar speels ook. Leuke beesten.’

‘Niet gevaarlijk?’

‘De meeste niet nee. Maar je hebt orka's, en dat zijn rotzakken. Moordenaars zijn het, met tanden als dolken, en die vallen een boot wel eens aan. Dat is ons gelukkig nooit gebeurd, maar we hebben wel meegemaakt dat een stel kleinere walvissen die om onze boot heenzwommen

[p. 45]

door zo'n moordenaar werden verdreven.’

Tanden als dolken. Dat hadden ze duidelijk voor ogen. Hoe die zich aan de rand van de boot vasthaakten en hem omkieperden en de varensgasten in hun open bek lieten glijden. Waren de zeventien gezellen van Bran, of zestien dan natuurlijk, op die manier verdwenen? Opgeslokt? En alleen hij niet omdat hij zich had weten vast te klemmen aan de voorplecht? Of de helmstok? Of de kiel?

Ze durfden het niet hardop te vragen.

‘... dagen en dagen en dagen achtereen niks als water en lucht. En toen kregen we ook nog storm. Golven zo hoog als de heuvels hier; de zee is een ketel met kokend water, alleen is het niet heet maar koud, en het schuim vliegt als vogels door de lucht. Je kan niks doen, je kan niet roeien, niet sturen, en 't zeil, als je 't niet op tijd hebt geborgen, is aan flarden. Je kan alleen maar zitten of liggen en je vasthouden. Als je gaat staan ben je verloren. Die stomme Crimthan moest zo nodig zeiken en kwam overeind om het te doen. Hij sloeg meteen overboord. Weg. We hebben hem niet eens horen schreeuwen. Eigen schuld. Je zeikt maar in je broek in zo'n geval. Alles is toch nat.’

Dat begrepen ze. 't Leven op zee is hard. (En dat is één van de zestien, telden ze bij zichzelf).

‘Maar de storm bedaarde wel, daarna. Misschien hadden we hem toch overboord gegooid, anders, als het was blijven waaien. Dat helpt wel eens.’

Er werd geknikt.

‘We waren een rot-end noordwaarts gedreven, de poolster zagen we 's nachts zowat recht boven onze kop, je

[p. 46]

zou niet geloven dat dat kon, en daar kwamen we aan een kust, daar hoorden we gehuil. Gejank. Zingen leek het ook soms.’

‘Meerminnen, heer Bran?’ riep Cuchu belust.

‘Hè man, kan jij het niet eens één keer over wat anders hebben?’

‘Wàt nou? Wàt nou? Daar kun je toch niks mee? Met een meermin? Dat is toch heel wat anders?’

‘Ja ja!’

‘Hou op jullie! Laat heer Bran verder gaan!’

De held was niet geschokt door de onderbreking. ‘Zeemeerminnen heb ik niet gezien,’ zei hij droog. ‘Die zijn te bloot voor het noorden. De vrouwen daar lopen in dikke pelzen.’

‘Vrouwen Bran, vrouwen? Ben je, bent u echte vrouwen tegengekomen daar?’

‘Laat heer Bran uitspreken Cuchu, hou je kop!’

Cuchu hield zijn kop. De zeeheld vervolgde:

‘Zingen dachten we, maar het was gehuil. Van de wind in de touwen van een wrak. Dat lag daar half onder water; lekgeslagen op de rotsen voor de kust. En het was niet het enige dat we gezien hebben. Verschrikkelijk oord, die kust. Als je daar terecht komt in een storm, dan ben je er geweest, zoveel is zeker. En er is nog iets anders ook, en dat is vuur.’

‘Vuur!’

‘Vuur ja. Gloeiende stenen die door de lucht vliegen, en een rood-hete brij die van de bergen af de zee in stroomt. Je hoort het sissen op een afstand, en 't is er wit van de stoom.’

[p. 47]

Dit was wat anders dan blanke zeemeerminnen. De toehoorders werden heen en weer geslingerd in hun emoties.

‘'t Kwam uit een berg,’ vervolgde de avonturier. ‘En je hoorde het donderen. We hebben geroeid als gekken om er zo gauw mogelijk uit de buurt te komen. Dagenlang hebben we doorgeroeid, westwaarts langs die kust, maar op veilige afstand ervan, en toen vonden we eindelijk een haven. Daar woonden een paar mensen ook. Voorzichtig aan maar, zei ik toen we aanmeerden, voorzichtig aan, want je weet nooit met vreemden, of ze je kop afhakken. Dus ik ging altijd maar vóór als we aan land gingen, met m'n zwaard in de hand, en dat maakt de vreemdelingen meestal vriendelijk. Ze waren te hoop gelopen, maar we konden geen woord van ze verstaan. En zij niet van ons. Dus dat werd handen- en voetenwerk. En lachen. Ze bleven vriendelijk, ook toen ik mijn zwaard had opgeborgen, en ze waren gastvrij. Eten, drinken en vrouwen, alles deelden ze met ons, maar toen we weer verder wilden gaan, na een paar dagen, hielden ze ons tegen. Nee nee! Ze trokken onze boot op het droge en wezen op de zee en op de lucht en op de zon en duwden ons hun hut weer binnen. Zeker storm op komst, dachten we, maar dat was het niet, het was iets heel anders: de winter.’

‘Winter??’ Dat moest nader worden uitgelegd.

‘De zon,’ vertelde Bran, ‘die stond daar toch al zo raar laag, en die kwam op het laatst helemaal niet meer boven aarde. Het bleef donker. En koud dat het werd!’

‘Maar die vrouwen, Bran? Hielden die je niet lekker warm? In het donker?’

[p. 48]

‘Cuchu hou je rotkop!’ werd er geroepen - maar ze wilden het eigenlijk toch wel weten.

De held moest glimlachen. ‘Die vrouwen,’ zei hij, ‘die hadden een mannengezicht vol rimpels, hun haar stonk naar pies want daarmee wasten ze het, en voor het omhelzen kon je nog beter een beer nemen want die is minder dik.’

Zelfs Cuchu zweeg nu.

‘Daar zijn we de hele winter gebleven. Je werd er goed gek. Elke dag gedroogde vis. En alles om je heen wit. Wit wit wit. Van de sneeuw. Ja, goed gek werd je er.’