Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 5

[Arnoldus Landreben]

LANDREBEN (Arnoldus), geboren te Steinfurt¹⁾, werd den 28en Aug. 1677 ingeschreven als student aan de hoogeschool te Franeker. Toegelaten als proponent, deed hij den 14en Oct. 1679 intrede te Woudsend en IJpecolsga. In Dec. 1681 verbond hij zich aan de gemeente te Roordahuizum (gedimitteerd door de classis van Sneek 4 Dec.). Vandaar vertrok hij in Jan. 1685 naar Dronrijp en na meer dan elfjarigen arbeid in deze gemeente (gedimitteerd 26 Oct. 1696) verwisselde hij Dronrijp met Franeker, waar hij als dienstdoend predikant werkzaam bleef tot zijn overlijden den 1en Dec. 1721.

Hij was een Coccejaan, van wiens geschriften vooral zijn commentaar op de beide Brieven aan de Thessalonicenzen ook nog na zijn dood zeer in trek is gebleven. Naar het oordeel der classis van Franeker (Acta 5 Sept. 1701) was dit werk ‘zeer geleerd door de vergelijking van de spreekwijzen des Apostels met de taal van de LXX en het Hebreeuwsch’. Een Hoogduitsche vertaling ervan zag het licht te Frankf. a. M.

Van de Provinciale Synode te Dokkum in 1689 en van die te Franeker in 1707 was hij praeses.

Uit zijn huwelijk met Johanna Stasius, dochter van Jacobus Stasius, laatstel. pred. te Pingjum, is een dochter, (later de tweede echtgenoote van Prof. Albertus Schultens te Franeker) geboren, die hem met haar moeder overleefde.

Van hem bestaat een portret in ovaal in 4^o met randschrift. Het stelt hem voor in staande houding met zware pruik, mantel en bef, de rechterhand op de borst en achter zich een boekenkast met groote folianten. Naar een schilderij van H. de Valck, gegraveerd door W. Jongman. (Muller. Cat. v. Portr. No. 3090; Nav. IX, blz. 383).

De volgende geschriften van zijn hand zijn in druk verschenen:

Send-Brief des Apostels Pauli geschreeven aan de Thessalonicensen. Franeker. 1702. 2dln. 4^o.; 2e dr. Amsterdam 1713. 2 dln. 4^o vermeerd. met een Toegift, behelzende Paulus Bekeringe en Reizen tot op zyn aankomst te Thessalonica, mitsgaders zijne eerste Redevoering in die Synagoge (m. portr. v.d. auteur); 3e dr. Amst. 1742, 4^o. - Schriftmatige verklaring van Paulus Brief aan de Philippensen. Rotterd. 1746 (628 blz.) (zeer zeldzaam). Voorts twee vraagboekjes te zamen met Dr. Aeschinus Saagmans, pred. te Franeker (1705-1739) door hem opgesteld, nl.: Korte vragen en Eerste gronden van de zaligmakende kennis tot onderrichtinge van degenen, die haar tot het Avondmaal willen begeven. 1710. Beide meermalen herdr.

Een Latijnsch vers van A. Landreben vindt men in Carduus Benedictus ofte Zeegen der verdrukkinge door Franciscus Elgersma. Leeuw. 1683 (Vgl. hiervóór Dl. II, blz. 719, 720).

Litteratuur: v.d. Aa, Biogr. Wdb. VIII, blz. 33. - Molhuysen en Kossmann, N. Biogr. Wdb. IX, k. 574 (art. v. Dr. G.A. Wumkes). - Romein, Pred. Friesl. reg. - Greydanus, Pred. Cl. Franeker, blz. 14, 37. - Cuperus, Kerk. leven Friesl. I reg. - Boekz. 1721b, 758, 759. - Nav. IX (1859), blz. 203, 353. - Ypey, Kr. Kerk 18e e. VIII, blz. 402.

1) Volgens opgave bij Fred. Muller t.a.p. zou hij omtrent 1640 geboren zijn. In dat geval zou hij eerst op lateren leeftijd student zijn geworden. Waaraan bedoelde opgave ontleend en of zij juist is, laat zich niet vaststellen.