Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 5

[p. 508]

[Johan Lamoot]

Lamoot (Lamotius, Lamot, de la Motte, la Motthe) (Johan of Jan) is door de meeste schrijvers vereenzelvigd met Jan Lamoot, die, uit Roomsch-Katholieke ouders in Vlaanderen geboren, zich tegen 1550 bij de Reformatie had aangesloten, vervolgens de wijk had genomen naar Londen, waar hij van 1554 of 1555 tot 1566, en later nogmaals van 1569 vermoedelijk tot 1574 verblijf hield, en beide malen lid was van den kerkeraad der Nederduitsche vluchtelingengemeente. Daarna was hij gedurende enkele jaren predikant te IJselmonde, waar hij den 21en Nov. 1574 beroepen was; in 1578 verliet hij deze gemeente zonder verlof van de classis, om de gemeente van Kortrijk te dienen; in 1581 was hij predikant te Brugge, in 1585 preekte hij ook gedurende eenigen tijd te Ostende. Waarschijnlijk vóór 1592 zal hij overleden zijn. Geschriften van zijn hand zijn niet bekend. (Zie over hem bij Molhuysen en Blok, N. Biogr. Wdb. III, k. 733-735, het art. van Dr. A.A. v. Schelven (met de daar opgegeven litteratuur). Hij is vermoedelijk de vader geweest van den hierboven eerstgenoemden Johan of Jan Lamoot, die misschien dezelfde is geweest, van wien in 1576 vermeld wordt dat hij te Londen op school was bij Mr. Christiaan de Ricke; dezelfde ook, die in 1582 en 1583 als een der alumni van de Nederlandsche vluchtelingengemeente te Londen studeerde aan de Doorluchtige (hooge)school te Gent¹⁾ waar hij tijdens het beleg der stad in 1584 de contubernaal was van Willem Baudartius (zie hiervóór, Dl. I, blz. 349-355), met wien hij later tegelijk nog korten tijd predikant te Kampen is geweest, en wiens huwelijk met Barbara Martens aldaar den 3en Oct. 1595 door hem is bevestigd.

Den 3en Juli 1588 liet hij zich inschrijven als student te Heidelberg en den 15en Nov. 1590 zond hij aan den kerkeraad der Londensche vluchtelingen gemeente de door hem ten besluite zijner academische studie verdedigde theses de Deo et essentia ejus. (Heidelb. 1590).

Den 1en Apr. 1591 verliet hij Heidelberg. Hij begaf zich toen naar Engeland, en vandaar straks naar Giessen-Nieuwkerk, waar de kerkeraad te Londen, die zijn opleiding had bekostigd, hem bij wijze van leening als predikant had afgestaan.

Hoewel IJselmonde, waar hij in denzelfden tijd ook beroepen was, om meer dan één reden hem sterker aantrok, verbond hij zich toch aan de gemeente van Giessen-Nieuwkerk, waar hij predikant was van Aug. 1592 totdat hij in het volgende jaar gehoor gaf aan een beroep naar 's Gravenzande, waar hij werkzaam bleef van 1593 tot 1595. Vandaar vertrok hij naar Kampen, waar den 16en Mei 1595 een beroep op hem was uitgebracht. Hier werd hem in 1596 opgedragen een Waalsche gemeente te organiseeren en voortaan in twee talen te preeken. Als predikant dezer gemeente werd hem een tractement van 150 gulden verzekerd. Voor de eerste maal woonde hij als afgevaardigde dezer Waalsche gemeente de Waalsche Synode te Amsterdam bij in 1598.

Nadat reeds in 1598 door de vluchtelingengemeente te Colchester een vergeefsche poging was gedaan om hem aan zich te verbinden, bleef hij Kampen getrouw totdat hij gehoor gaf aan een beroeping naar 's Gravenhage d^o 6 Apr. 1604 op hem uitgebracht.

1) Is deze onderstelling juist, dan bestaat de waarschijnlijkheid dat ook hij geboren is in Vlaanderen, waar zijn vader kort na diens eerste terugkomst uit Engeland op 20 Sept. 1566 de overeenkomst met den magistraat van Iperen mede onderteekende, waarbij aan de Hervormden daar ter plaatse zekere vrijheden werden toegestaan. Lamoot Sr. zal vermoedelijk ook de daaropvolgende jaren, totdat hij zich in 1569 genoopt zag voor de tweede maal naar Londen uit te wijken, in Vlaanderen hebben doorgebracht.

[p. 509]

Den 22en Sept. d.a.v. werd hij aldaar bevestigd met de opdracht om niet alleen in de Nederduitsche, maar ook in de Waalsche gemeente te preeken. In laatstgen. nam hij de taak over van zijn ambtgenoot Joh. Wtenbogaert, die van 1591 tot in den zomer van 1604 geregeld op drie Zondagen van elke maand er ook in het Fransch had gepreekt, zonder daarna echter van zijn dienst geheel ontheven te zijn. Bij de Statenresolutiën van 29 Oct. en 2 Dec. 1604 werd Lamoots tractement voor beide gemeenten te 's Gravenhage, die hij bediende, vastgesteld zie: Scheltus, Kerkel. Placaatboek. II, blz. 166, 167). Het mocht hem evenwel niet gelukken de Waalsche gemeente te boeien, zoodat, wanneer hij in haar midden den dienst leidde, de kerk voor de helft ledig bleef. Hieruit laat zich verklaren, dat hij in 1610 of 1611 van dezen dienst afstand deed (E. Bourlier, Notice historique sur l'Egl. Wall. de la Haye, in: Souvenir ou 3me centenaire de l'Egl. Wall. de la Haye (1891), p. 25). Vervolgens diende hij alleen nog de Nederduitsche gemeente tot aan zijn overlijden den 9en Oct. 1627.

Nog geen jaar vóór zijn dood (18 Dec. 1626) ondernam hij met twee andere afgevaardigden van den kerkeraad te 's Gravenhage een reis naar Heusden, om aan Gisb. Voetius persoonlijk het op hem uitgebracht beroep naar die gemeente over te brengen.

Lamoot Jr. was wat betreft zijn leerstellige opvattingen met name van het stuk der praedestinatie contra-Remonstrantsch. Een strijdlustige figuur wat hij blijkbaar niet; meer d anvoor dogmatisch kerkelijke polemiek gevoelde hij voor het vertalen van exegetische Bijbelstudiën en van andere stichtelijke geschriften, die hij zoodoende voor velen van zijn landgenooten heeft toegankelijk gemaakt. Het verdient ook de aandacht, dat hij zich mede onderwierp aan de Statenresolutiën tot onderlinge verdraagzaamheid. Ten opzichte van het Kerkbewind was hij zeer meegaand.

Met Wtenbogaert en Hogerbeets begaf hij zich in 1617 naar het stadhuis te 's Gravenhage met de boodschap dat zij niet waren tegen de beroeping van een contra-Remonstrantsch predikant, mits deze een vreedzaam man was, die zich onder den kerkeraad wilde stellen.

Nadat kort daarop, den 9en Juli 1617 de Contra-Remonstranten hun intocht hadden gehouden in de Kloosterkerk ging Lamoot, hoewel hij in de publieke Kerk zijn predikbeurten bleef vervullen, ter Avondmaal in de Kloosterkerk.

Dat hij, anders dan zijn Haagsche ambtgenoot en geestverwant Rosaeus, den fellen tegenstander der Remonstrantschgezinden, toegefelijk van aard was, blijkt ook uit de volgende mededeeling van Wtenbogaert in een van diens brieven aan Hugo de Groot d. 13 Dec. 1625. Toen Rosaeus den kerkeraad had gewezen op de ‘mishandeling van de Staten met het zenden van schepen tegen Rochelle’, en er daarbij op had aangedrongen Rochelle ter hulp te komen met gelden uit de Diaconie, werden de predikanten, naar aanleiding van het ernstig beklag hierover door den gezant van Frankrijk bij de Staten kenbaar gemaakt, voor det Hof ontboden en gekapitteld. ‘Lamotte’, zoo voegt Wtenbogaert aan deze mededeeling toe, ‘viel door de mande’.

In zijn autobiographie, die hij niet voor uitgave bestemd had, en die pas na zijn dood het licht heeft gezien (Leven, kerckel. bedien. en zedige verantw., blz. 259), geeft Wtenbogaert, die zich elders niet ongunstig over Lamotius uitlaat, niet hoog van dezen op. ‘Zijn lichtvaardigheid en ontuchtige mond, vooral wanneer hij te veel wijn gedronken heeft’, zoo schrijft hij ‘zijn bekend aan allen, die met hem hebben omgegaan’. De juistheid van deze woorden, door Wtenboagert blijkbaar neergeschreven in een, overigens verklaarbare, bittere stemming, is niet boven twijfel verheven.

[p. 510]

Het verdient de aandacht, dat hij Johan van Oldenbarnevelt in den nacht, waarin hem zijn terechtstelling werd aangezegd, vermaand en voorts hem bijgestaan heeft tot zijn sterfuur toe. (Dodt v. Flensburg, Arch. Utr. VII, blz. 67), in bijzonderheden beschreven in N. Arch. K.G. inz. v. Ned. I (1852), blz. 347-353, vgl. ook Brandt, Ref. IV, blz. 1081).

Dat hij in het kerkelijk leven aanzien genoot blijkt daaruit dat hij werd aangewezen als secundus-afgevaardigde van de Zuid-Hollandsche Synode naar de Nationale Synode te Dordrecht in 1618 en 19, en dat hem tezamen met Henricus Arnoldi in 1620 werd opgedragen een ‘ernstige waerschouwinge’ te ontwerpen, waarin de bezwaren, die in de Kerk bestonden tegen de geschiedbeschrijving van Emanuel van Meteren, bekend te maken, met weerlegging van de geconstateerde onjuistheden. Beiden volbrachten deze opdracht, waarna de Synode te 's Gravenhage in 1624 het besluit nam dat het door hen opgesteld overzicht aan de Staten zou worden aangeboden. Voor het tot stand komen van een historiographie der Gereformeerde Kerk hier te lande, welke na den val van de Remonstrantsche meerderheid in de Staten opnieuw aan de orde was gesteld, heeft ook deze poging niet het gewenscht resultaat opgeleverd.

Het behoeft niet als ‘waarschijnlijk’, maar mag als zeker worden aangenomen, dat de Nederlandsche vertaling van de Acta Synodi Nationalis, die in 1621 het licht zag, door Lamoot is geleverd, zooals blijkt uit de Resolutiën der Generale Staten van 15 Jan. 1621, waar dit uitdrukkelijk wordt verklaard. De titel luidt: Acta Ofte Handelinghen Des Nationalen Synodi, Inden Name onses Heeren Jesu Christi Ghehouden door authoriteyt der.... Heeren Staten Generael des Vereenighden Nederlandts, Tot Dordrecht, Anno 1618 ende 1619.... Dordr. 1621. 4^o. (Kon. Bibl.) Zie Knuttel, Bibliogr. Kerkgesch., blz. 4, waar in de aanteekening de vertaler niet wordt genoemd.

Hij huwde in Sept. 1592 met Maryken van Hille, dochter van Cornelius van Hille, predikant te Rotterdam. Zij overleed vóór zijn vertrek uit Kampen naar 's Gravenhage, hem nalatende twee kinderen, over wie den 2en Febr. 1604 te Kampen twee mombers (voogden) werden aangesteld (Bijdr. t.d. geschied. v. Overijssel, uitgeg. door Mr. J.I. v. Doorninck en Mr. J. Nanninga Uitterdijk. 3e Dl. Zwolle 1876, blz. 130). Na haar dood hertrouwde hij met Catharijna de la Planca of Planke, die hem overleefde. In 1628 werden haar (met bijvoeging: voor de laatste maal!) door Burgemeesteren van 's Gravenhage uitgekeerd 75 ponden voor de presentatie van ‘seker boek’ door wijlen haar man uit het Engelsch vertaald. (Nav. XXIX, blz. 340).

Uit haar notarieel testament anno 1613 blijkt dat toentertijd uit haar huwelijk met Lamotius vier kinderen waren geboren. Het getal hunner kinderen, waarmede zij als weduwe achterbleef, is onbekend. Alleen staat vast dat na 1613 nog een zoon uit haar huwelijk geboren is, n.l. Godefridus Lamotius. Den 15en Mei 1632 toch zond zij een rekwest in, waarbij zij verzocht dat deze haar zoon mocht benoemd worden tot bursaal in het Statencollege te Leiden in de plaats van Willem de Laet, die toen nog als zoodanig geprivilegeerd was, welk verzoek werd ingewilligd. Deze Godefridus was 22 jaar oud, toen hij den 17en Mei 1639 (blijkbaar aan het eind van zijn academische jaren) als ‘Hagiensis’ werd ingeschreven in het album academicum te Leiden. Nog in hetzelfde jaar door de Leidsche classis toegelaten als proponent, is hij predikant geweest te Westzaandam (1641-'45), te Edam (1645-'47), te Rotterdam (29 Sept. 1647-'56), te 's Gravenhage (7 Mei 1656 tot zijn overlijden den 16en Dec. 1674). Zóó ongaarne zag men te Rotterdam hem heengaan dat de Douairière Prinses van Oranje

[p. 511]

bij een eigenhandig schrijven aan den Kerkeraad aldaar zijn ontslag verzocht. Van hem verscheen in druk: Afscheid-predicatie, gedaen.... tot Sardam op zijn vertrek naar Edam, den 16. v. Hoymaand 1645. Amst. 1645.

Een tijdlang was hij ordinaris gedeputeerde van de Particuliere Synode van Z.-Holland. Als praeses van de gedeputeerden ad autographa droeg hij mede zorg voor den druk der Post-Acta van de Nat. Synode te Dordrecht, waartoe de Staten-Generaal den 14en Juni 1668 verlof hadden gegeven (H.H. Kuyper, Post-Acta, blz. 75, 76).

Van dezen Godefridus Lamotius zijn evenmin als van zijn vader portretten bekend.

J. Lamotius heeft geen oorspronkelijke werken in druk uitgegeven: wèl tal van door hem meest uit het Engelsch vertaalde geschriften; hieronder vele van Wm Cowper, predikant te Perth, later bisschop van Galloway, welke volgens H.Q. Janssen t.a.p. in goeden stijl gesteld, een milden geest ademen in overeenstemming met ‘de min bekrompen begrippen der zestiende eeuw’. Behalve de reeds genoemde van de Acta der Nationale Synode te Dordrecht zagen de volgende vertalingen van zijn hand het licht:

Van Wm. Cowper: in de volgorde, waarin zij voorkomen in de foliant-uitgave, waarin zij later gebundeld zijn:

Drie Hemelsche Tractaten ofte uytlegginghe van het achtste Cap. des Briefs Pauli tot den Romeynen. I. Den hemel geopent. II. Den rechten wegh ter eeuwiger glorie. III. De verheerlickinge van een Christen. Te voren verschenen te Delft. 1623. - Drie Hemelsche Tractaten aang. Christi Gheslacht Register, doop, camp met den duyvel. Tevoren verschenen te Amsterdam. 1618. 8^o. - Christelicke Meditatien, dienende tot onderwysinghe ende vertroostinghe. - Een spieghel der barmhertigheydt ofte bekeeringhe des overdadighen soons.... gheleerdelijck verclaert, vol.... vertroostinghe voor alle boetveerdighe sondaers (Lc. 15). Tevoren verschenen Delft. 1618. 8^o. (Rogge, Cat. v. Pamfl. Rem. Bibl. St. II, Afd. I, blz. 149). - De lof der lydsaemheydt wesende een Tractaet vol lieflicker vertroostinghe voor de bedruckten. - Een Tractaat vande Hemelsche wooninghe. Tot troost der bedruckten. (Vgl. voor dit en het voorafg. geschr. Dodt v. Flensburg, Arch. Utr. VII, blz. 67). - Een Fonteyne Der Vertroostinghe, seer troostelyck den ghenen, die de lieflycke vriendelyckheydt Jesu Christi begheren. Te voren verschenen z. pl. en j. - Een Verachtinghe des doodts. Daer in benevens verscheyden Hemelsche onderwysinghe tot een Godtlick leven, wij sterke en notabele vertroostinghe hebben om ons in den doodt op te houden. Midtsgaders een seer Troostelycke t'Samensprekinge tusschen den Heere ende de geloovige siele. Mt. 11.28. Te voren verschenen: Amst. 1620. 8^o. - Pathmos ofte Een uyt-legginghe op de Openbaringe Johannis, af-ghedeelt in drie onderscheydene Prophecyen. De eerste Prophecye, vervat in 't vierde, vijfde, ses te en sevende capittelen. Te voren verschenen te Delft. 1621. 4^o. Deze vertaling is door Lamotius ‘toegeëigend’ aan de Heeren van de Reken-kamer des Generaliteyts der Vereenighde Ned. Provintiën’ in d^o 29 Juli 1621 ‘tot een teyken van danckbaerheyd voor verscheydene faveuren aan my bewesen’. (Nav. IX, blz. 19). - De triumphe eens Christens. Inhoudende een uytnemende en goddelyck Tractaet Van de worstelinghe Iacobs met God. Te voren afzonderl. verschenen met bijvoeging van nog twee tractaten, n.l. Fonteyne der Vertroostinghe (zie boven) en Een bereydinge tot des Heeren nieu Pascha; Vol. v. lieflijcke vertroostingen, den genen, die de troostelycke vriendelyckheit Jesu Christi begheeren ende seer noodich den ghenen, die in hare conscientien ontstelt zijn. Amst. 1621: 8^o (zie beneden). - Goede tydinghe vvt Canaan, Vol hemelsche vertroostinge voor alle die in lichaem ofte

[p. 512]

ziele ghequelt zijn. Met een preuve van ware bekeeringhe voor soodanighe. Te voren verschenen te Delft 1618. 8^o. - Een heylige A.B.C. voor Syons scholieren. Vol geestelycke onderwysinghe ende Hemelsche vertroostingen, om haer te leyden ende aen te maenen, in haeren voordtganghe tot het nieuwe Jeruzalem. Te voren verschenen in 1616. (Vgl. Nav. XXIX, blz. 335). - Twee Sermonen, Gepredickt in Schotlandt, voor de Kon. Majesteyt. De Inkomste v. Syne Maj. Het Vertrek v. Syne Maj. - Sevendaegsche Conferentie tusschen Een catholyck Christen, ende een Roomsch Catholyck nopende sekere verschillen der Religie. Te voren verschenen te Amst. 1618. 8^o; ald. 1620. 8^o (Dodt v. Flensburg, Arch. Utr. VII, blz. 23). - Anatomie, D.i. D'ontledinghe eens christen-mensches, daer in claerlick wordt aenghewesen, uyt Godes Woordt, hoedanigh een Christen is in allen zyn ommeganck, beyde inwendigh ende uythwendigh. Vol van Hemelsche onderwysinghe, door oeffeninghe van welcke wy in 't toecomende leven moghen aenschouwen onsen Schepper in zijne heerlickheyt, ende onsen Verlosser t'zyner rechter handt. 2 Cor. 5.17. Te voren verschenen te Delft. 1612 8^o. - Een voorbereydinge tot het nieuwe Pascha. Seer profytelick om gebruyckt ende ghelesen te worden allen den geenen die gheroepen zijn tot de heylige Tafel onses Heeren. Proverb. vs. 9. vs. 5. Tevoren verschenen z. pl. en j.

Alle hier genoemde door J. Lamotius vertaalde geschriften van Cowper zijn later, meest onder verkorte, soms ook eenigszins gewijzigde opschriften, in één bundel uitgegeven onder den titel: Opera omnia, d.i. Alle Theologische Werken Des Eerw. en welghel. Mr. Wilh. Couperi.... vervattende verscheydene, uytgelesene, leersame ende troostelycke Tractaten, ende fondamentele uyt-legghinghe, van eenighe plaetsen des O. en des N. Testaments. Van den Autheur selfs ghedaen in de Eng. tale, ende in onse Nederd. sprake ghetrouwelyck overgheset. Met twee Registers, een v.d. Schriftuerplaetsen, die hier inne werden gheciteert ende uytghelegt. Het tweede van de voornaemste saken, die hier in verhandelt werden. Arnhem. 1623. fol. (993 pag.) (U. Bibl. Amst.). Een latere uitgave verscheen te Amsterdam in 1650, en nog een ald. in 1656, naar de nieuwe Bijbel-overzetting, door Wilh. Hatzveld, pred. te Breukelen. Hierin is ook opgenomen het door Lamotius vertaalde geschrift van Cowper: Phosphorus ofte Een treffelyck en stichtelijck Sermoon Ghepredickt den 6 Aug. 1615. 's Grav, 1627. (Vgl. Nav. XXIX, blz. 340).

Van Dan. Dy(c)ke (Dyck), Engelsch predikant:

De verborgentheyt van Selfs-bedrieglickheydt ofte een tractaet ende ontdeckinghe van de Bedrieghlickheyd v. 's menschen herte.... Een tractaet weerd en in alle manieren profytigh ghelesen en in 't werck ghestelt te worden, Delf. 1619. 4^o. Door den schr. opgedr. aan Lucia Gravin v. Radford; door den vertaler aan den President en de Raden van den Hoogen Raad van Holland, Zeeland en Westfriesland (U. Bibl. Amst.) (Rogge, t.a.p.); Utr. 1642. 4^o (U. Bibl. Amst.); 7e dr. Dordr. 1657. - Michaël ende de Draecke; ofte Christus getempteert ende de Sathan over-wonnen Hebr. 2 vs. 8 Amst. 1626. 4^o (U. Bibl. Amst.) (Knuttel, Cat. v. Pamfl. I, No. 3722; vgl. Nav. IX, blz. 79). - Een Tractaet van de bekeeringe, By een gestelt Inde Eng. spraecke.... Weerdt om [sic!] lesen, maar noodiger in 't werck gestelt. Mt. 3 vs. 2. Delf. 1626. 4^o. Amst. 1648^o. De laatste ed. gecorrig. en verbet. na de nieuwe Translatie des Bijbels door M.G.H. Amst. 1648^o (U. Bibl. Amst.).

Van Paulus Bayne, predikant te Cambridge: De geestelicke wapenen, waermede een Christen gerustet zijnde, staende kan blijven in den boosen dagh, ende in den tijt der beproevinge, ende alle vierige pijlen des boosen uytblusschen. 's Grav. 1624. 8^o. Vooraf

[p. 513]

een brief v.d. vertaler aan den Raad v. State. (Rogge, t.a.p.,; Nav. XXIX, blz. 337). - Een Verklaringhe over het eerste Capittel v.d. Send Brief v.d. Apostel Paulus, tot den Ephesiën. 's-Grav. 1628. 12^o. Phil. 2.13.14, 2e dr. Amst. 1658 (U. Bibl. Amst.). Deze vertaling is in 1628 door ‘de weduwe en de kinderen van Joh. Lamotius s^al’. opgedragen aan Gecommitteerde Raden der Staten van Holland.

Van Th. Howes: Versekeringhe der salicheyt. 1618. - Van J. Abrenethy: De Christelicke Lafementspuyt voor verstopte siele. (1620). - Een Christelick ende Goddelick Tractaet. Inhoudende de Medicine der siele, Waer in 1. De sieckte der Ziele wyt-loopigh beschreven. 2. De gequetste Faculteyten kortelick aangeroert. 3. De oorsaken dienstelick gestelt. 4. De teykenen ende Symptomata bysonderlick ghespecificeert. 5. De voorseggingen van den uyt-ganck ende gestaltenisse klaerlick aenghewesen. 6. En de Remedien ordentlick voorgeschreven worden. Seer noodigh den genen, die in hare conscientie ontrust zijn. Amst. 1648. 8^o (U. Bibl. Amst.) De 1e dr. heeft nog bij Lamotius' leven het licht gezien, vermoedelijk in 1623, in welk jaar hem door den magistraat van 's Gravenhage de somma van 40 ponden werd toegevoegd voor eenige exemplaren voor de presentatie van eenige exemplaren van dit geschrift. (Nav. XXIX, blz. 337).

Van Johannes Springt, Dien. des H. Evang. in Thornbury (Gloucester): Articulen dienende om te bewysen het noodich gebruyck vanden Christelicken Rust-dagh oft Dagh des Heeren, ende Dat des elve ons in het Woordt des Heeren geboden is te onderhouden... vertrouwelyck verduytsch [sic!] door een Leeraer der Waerheyt. Tot dienste v.d. Kercke Gods in de Gereformeerde Nederlanden. 's Grav. 1625. 8^o (U. Bibl. Amst.)

Van N. Bifeild, predikant te Isleworth (Graafsch. Middlesex): Een Formulier der gesonde woorden, D.i. Der Fondamentele Waerheden noodig gelooft te zijn ter Zaligheyt, met hare Schriftuerlycke bevestingen [sic!] ende veelerhande nutticheden. Een ontwerp seer begeert, ende sonderlinghe voor alderley Christenen.... in Nederd. vert. d. I. Lamotium.... van nieuws oversien, ende alle de Schriftuer-plaetsen na de nieuwe overzettinge des Bybels verbetert. 2 Tim. 1:13. Amst. 1651. 8^o; ald. 1657. 8^o (U. Bibl. Amst.) (Dodt v. Flensburg, Arch. Utr. VII, blz. 90).

Van I. Dod en R. Cleaver:

Thien Sermonen, dienende voorn. tot voorbereydinghe om des Heeren Avontmaal waerdelyck te moghen ontfanghen... Uit het Eng. 's Grav. 1614. 4^o; ald. 1627. 4^o (U. Bibl. Amst.).

Van S. Goulart, predikant te Genève:

Schat-camer der wonderbare ende gedencweerdige Historien onses tijts, uit velerley autheuren memorien ende advysen enz. t' samen gebracht ende int François uitghegheven: Ende nu int Nederd. overgheset.... Tweede deel. Wel de helft in desen laatsten dr. verbet. ende vermeerd. Delf 1614. 8^o (Bibl. N Lett.).

Van Philippus Camerarius, rechtsgeleerde en raadsheer der Keizerlijke stad Nürnberg:

Historische betrachtinge. Eerste dl. Vermoedelijk uitgeg. in 1617, in welk jaar aan Lamotius namens den magistraat van 's Gravenhage de somma van 50 ponden werd betaald voor de presentatie van dit boek. (Nav. XXIX, blz. 336, zie ook Dodt v. Flensburg, Arch. Utr. VII, blz. 6).

Van Mr. Beyma ‘gewesene rector van de groote schoole’ te 's Gravenhage:

Uitlegginge van het Hooge Lyet Salomons. De volledige titel ontbreekt; de bovenstaande is ontleend aan de Thesauriersrekeningen der stad 's Gravenhage, volgens

[p. 514]

welke in 1619 aan Lamotius door den magistraat aldaar toegekend is de somma van 60 ponden voor de dedicatie en de presentatie van het hier vermelde boek (Nav. XXIX, blz. 337).

Voorts gaf hij nog in het licht:

Een Verklaringhe op de Klaechlieden Ieremiae. Met verscheyden leeringen getrocken somtijts uit een geheel vers in 't generael ofte uyt de Coherentie van den Text; ende somtijts uyt de particuliere woorden van dien; oock de redenen en de nutticheden van elcke leere seer kort ende bondich daer by ghestelt. Uit de Engelsche spraecke in de Nederlandtsche vertaelt. Ierem. 13.22. 's Graven-Hage. 1623. 8^o (Kon. Bibl. - Cat. Bibl. Thierry ald., blz. 16).

Den Stercken Helper. Uit het Eng. overgeset. Deze naar alle waarschijnlijkheid onvolledige titel is ontleend aan de Thesauriersrekeningen der stad 's Gravenhage van 1615, in welk jaar door den magistraat aldaar is toegekend de somma van 12 ponden voor de presentatie van eenige exemplaren van bovenbedoeld boek, aan voornoemden magistraat gedediceerd (Nav. XXIX, blz. 335; zie ook Nav. XXV, blz. 604 en Dodt v. Flensburg, Arch. Utr. VI, blz. 380).

Proffitelicken Coop. Uit het Eng. overgeset. Deze blijkbaar verkorte titel is ontleend aan de Thesauriersrekeningen der stad 's Gravenhage, volgens welke in 1626 door Burgemeesteren aldaar aan Lamotius de somma van 36 ponden vereerd is voor de presentatie van bovenbedoeld boekje. (Nav. XXIX, blz. 340).

Litteratuur: Molhuysen en Blok, N. Biogr. Wdb. III, k. 736, 737 (art. v. Dr. A.A. v. Schelven). - Rogge, Cat. Pamfl. Rem. Bibl. II, blz. 148. - Brandt, Hist. d. Ref. II (reg.). -Wtenbogaert, Kerck. Hist., fol. 893, 894. - Rogge, Wtenbogaert I, blz. 232, 234; II, blz. 290, 380, 465n. - Dez., Brieven en onuitgeg. stukken v. Joh. Wtenbogaert verzam. en m. aanteek. uitgeg. II. 1, blz. 189; II. 2, blz. 143. - Trigland, Kerck. Gesch. (ed. 1650), blz. 884. - H.Q. Janssen, Kerkherv. Vlaand. I, blz. 121, 275, 276. - Paul Frédéricq, L'enseignement public des Calvinistes à Gand. In: Travaux du cours pratique d'hist. nationale 1re fasc. (Gand-La Haye. 1883), p. 98, 99. - Kron. Hist. Gen. 1849, blz. 225-249. - Bijdr. en Meded. v.h. Hist. Gen. XII (1889), blz. 182 v.v. - Bullet. Egl. Wall. III, p. 51, 218; N. Sér. II (1899), p. 332-340 (art. v. H. Tollin: Les pasteurs de la Motte). - Livre synodal contenant les art. résolus dans les Synodes des Egl. Wall. des Pays-Bas I (1896) (reg. i.v. La Motte). - Reitsma en v. Veen. Acta III (reg.). - Knuttel, Acta (reg.). - H.H. Kuyper, Post-Acta, blz. 51. - Glasius, Gesch. Nat. Syn. 1618, '19. I, blz. 231; II, blz. 291n - Wagenaar, Van strijd en overwinn. Syn. 1618, '19 (reg.). - Wyminga, Hommius (reg.). - Posthumus Meyjes, Kerkel. 's-Grav. in vroeger eeuw. ('s Grav. 1918), blz. 8, 35, 102. - Duker, Voetius I (alg. reg.).