Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 5

[Georg Hendrik Lagers]

LAGERS (Georg Hendrik), geboren te Hamburg den 22en Febr. 1760, volbracht zijn academische studiën te Erlangen en was vervolgens gouverneur bij baron von Stein. In 1786 kwam hij in Holland, waar hij, na zich te Amsterdam eerst de landstaal te hebben eigen gemaakt, gedurende eenige maanden bij de Luthersche gemeente aldaar als vast proponent werkzaam was, totdat hij een beroeping naar Kampen opvolgde. Hier diende hij de gemeente van 22 Juli 1787 tot 7 Sept. 1788. Den 21en d.a.v. verbond hij zich aan die van de Rijp. Hier wachtte hem in opdracht van het Amsterdamsche Consistorie de moeilijke taak om de Luthersche gemeente, waarvan de grondslagen al in 1781 gelegd waren, te organiseeren. Bij het volbrengen van deze opdracht kwamen hem niet alleen zijn vernuft, zijn populariteit, zijn goedhartigheid, zijn menschenkennis wèl van pas, maar inzonderheid zijn voorzichtig beleid. Den 14en Aug. 1791 kon hij er de eerste godsdienstoefening leiden in de nieuw gebouwde kerk (t. Ps. XXVII:4), en den 18en Aug. 1816 het 25-jarig bestaan dezer kerk herdenken met een rede over Ps. XLVIII:10. Zijn werkzaamheid te de Rijp duurde echter nog geen volle drie jaren. Den 4en Sept. 1791 nam hij er afscheid wegens vertrek naar Utrecht, waar hij den 18en d.a.v. door zijn ambtgenoot aldaar Ds. J.P.C.A. T L Griesenbek bevestigd werd (m. 1 Cor. IV:1, 2; intr. m. 2 Cor. IV:5).

Zijn derde en laatste gemeente was die van Amsterdam. Aldaar werd hij in Maart 1807 bevestigd (afscheid te Utrecht 9 Mrt. m Fil. I:8-11). Bij het in gebruik nemen van het nieuwe orgel in de Nieuwe Kerk aan het Singel hield hij een toepasselijke preek over Ef. V:19a. Hij bleef in de hoofdstad werkzaam tot aan zijn overlijden den 25en Maart 1833. Den dag te voren (Zondag) had hij gepredikt, gedoopt en gecatechiseerd. In den nacht daarop stierf hij plotseling.

De Amsterdamsche makelaar Cornelis Loots, niet ontbloot van dichterlijke gaven (volgens Jonckbloet, Gesch Ned. Letterk. 4e dr. (1890), blz. 367-379 een ‘geboren dichter, die als een nachtegaal vanzelf had leeren zingen’) wijdde aan zijn nagedachtenis een gedicht (1 pag. druks) getiteld: Gedagten bij - het overlijden v.d. Hoog Eerw. Heer George Hendrik Lagers. 1833. (Kon. Bibl.).

Lagers stond in hooge achting; in zijn gemeente noemde men hem om zijn aangename omgangsvormen en zijn levenswijsheid ‘Vader Lagers’, en daarbuiten beschouwde men hem als een sieraad der maatschappij. Aan onomkoopbare waarheidsliefde paarde zich bij hem een bijzondere rijkdom van gedachten. Toen gedurende de overgangsperiode, die inzake de opleiding van Ev. Luthersche predikanten hier te lande aan de stichting van een eigen Seminarie (in 1816) voorafging, door het Consistorie te Amsterdam aan vier predikanten verzocht was om de leiding der studenten op zich te nemen, werd aan Lagers het onderwijs in de Dogmatiek opgedragen.

Den 12en Mei 1819 opende hij te 's-Gravenhage de eerste vergadering der Evangelisch-Luthersche Synode met een redevoering (zie onder zijn geschr.) Hij bleef haar voorzitter tot 1832. Ook had hij zitting in de commissie voor de samenstelling van den in 1826 verschenen gezangenbundel voor de Ev. Luthersche Gemeenten.

[p. 482]

In 1819 werd hem van regeeringswege de ridderorde van den Nederlandschen Leeuw toegekend.

In 1800 trad hij inhet huwelijk met mej. J.M. Bätz, die hem overleefde.

Van hem bestaat o.a. een gegraveerd portret borstbeeld rechts, met bef en ridderorde, in ov. Naar H.W. Caspari, door D. Sluyter fol. Proefdr. en een als voren, verkl. links. Met 4 reg. vers: ‘Een helderdenkend brein’. Lith. naar Caspari, door v. Arum. 4^o. Zie: Muller: Cat. v. Portr. No. 3067-3069; v. Someren, id. II No. 3123-3124*.; Burgersdijk & Niermans, Biblioth. Theol. et Philos. p. 783 No. 515, 516.

Van hem zag het licht:

Redevoering ter gelegenh. der Feestviering v.h. vijf-en-twintig-jarige bestaan v.h. Amsterdamsche Eerste Departement der Maatsch. t. nut v. 't Algemeen, uitgespr. den 5en v. Lentemaand, 1810. Amst. 1810. 8^o. (Kon. Bibl.). - Leerrede, geh. in de algemeene vergadering van het Nut (1815). ten betooge dat de maatschappelijke wetten haar weldadige bedoeling niet kunnen bereiken, wanneer zij niet door de zedelijkheid van de leden worden gesteund. In: Redevoeringen en Aanspraaken gedaan in de onderscheiden Vergaderingen der Maatsch. Tot Nut v. 't Algemeen. (Gedr. alleen voor de leden). 1790-1816. 8^o. Dl. VI. - Leerr. over 1 Cor. III vs. 10 tot 15. In: Leerredenen ter viering v.h. Derde Eeuwfeest der Hervorming, geh. te Amsterdam op den 2 Nov. 1817. Amst. 1817. 8^o. (Kon. Bibl.). (Vgl. Gedenkboek voor de Lutherschen in Nederl., betrekkelijk het derde eeuwfeest der Kerkhervorming. Amst. 1819, blz. 26, 27). - Kerkelijke Redev. over Eph. IV vs 15, 16, ter opening v.d. eerste vergader. der Ev.-Luth. Synode op den 12 Mei 1819, in de Luth. Kerk in 's-Gravenhage. In: Kerkel. Redev. en Aanspraken bij de opening en sluiting v.d. eerste vergad. der Ev.-Luth. Synode. Amst. 1819. 8^o. blz. 1-49. (Kon. Bibl.). - Aanspraak bij het graf v. wijlen Augusta Louisa Ebersbach en Anna Wilhelmina Ebersbach gedaan in de Luthersche Oude Kerk te Amsterdam op den 30sten Jan. 1822. Met doorloopende pagineering achter: C.H. Ebersbach, Predigt zur Feyer seiner fünfundzwanzigjährigen Amtsführung. Amst. 1822. 8^o. (Kon. Bibl.). - Leerr. over Lc. VII vs. 11-17. Zijnde het gewone Ev., op den zestienden Zondag na dien der H. Drieeenheid geh., op Zond. den 22 Sept. 1882.... te Amsterdam, ter gelegenheid v.d. vernielenden brand der Luthersche Nieuwe Kerk ald., op den 18den Sept. bevorens, In: Leerredenen betrekkel. de Luthersche Nieuwe Kerk te Amsterdam, derzelver 150-jar. bestaan en verwoesting door den brand v.d. 18 Sept. 1822 [door C.H. Ebersbach, G.H. Lagers en G.F. Sartorius]. Amst. 1822. 8^o. blz. 33-68). (Kon. Bibl.).

Proeven van zijn dichtkunst vindt men in den bundel Christelijke gezangen voor de Ev.-Luthersche Gemeenten in het Koningrijk der Nederlanden. Amst., Haarl. en Gron. 1826. 12^o. Hierin zijn acht Gezangen van Lagers opgenomen.

Litteratuur: Hs. Borger. - Molhuysen en Kossmann, N. Biogr. Wdb. IX, K. 569 (art. v. F.S. Knipscheer). - Loosjes, Biogr. Naamlijst, blz. 156. - Dez., Gesch. Luth. Kerk in de Ned. (reg.). - Bijdr. Gesch. Luth. Kerk, I, blz. 130-136, 143; II, blz. 79-92; III, blz. 166, 169; IV, blz. 146, 162, 169; VII, blz. 149. - Oud en Nieuw I, blz. 190, 201; II, blz. 199; III, blz. 161, 168, 181, 247; V, blz. 144. - Domela Nieuwenhuis, Luth. Gem. Amst., blz. 230, 233, 235, 237, 242; Bijl., blz. 123). - Schultz Jacobi, Luth. Gem. Rott., blz. 371, 377. - Stemmen uit de Luth. Kerk in Ned., IV, blz. 275; VI, blz. 53-56. - Hartog, Gesch. Predikk., blz. 315, 381. - Boekz. 1833a, 495, 533-535, 688-790. - K.N. Meppen, Bekn. Gesch. v.h. Chr. Gezangboek bij de Ev. Luth. Gem. in Ned., blz. 9, 18. - B. ter Haar en W. Moll, Gesch. der Chr. Kerk in tafereelen. Dl. II (1869), blz. 602. - v.d. Aa, Wdb. Ned. Dichters. II, blz. 350.