Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 5

[Philippus Koëller]

Koëller (Philippus) kwam, na approbatie van het beroep op 13 April, in 1644 als proponent te Oudega, Nyega en Opeinde, welke standplaats hij, na op 4 December 1647 te Oudega gedimitteerd te zijn, met Akkrum verwisselde. De approbatie van dit laatste beroep was op 1 December 1647 geschied. Te Akkrum doorleefde hij de moeilijke tijden na 1667, toen de pastoralia aldaar, evenals op vele plaatsen elders, zelfs de belasting niet konden opbrengen en de nood in de pastorieën hoog steeg. Toen in 1672 de Franschen te Utrecht waren en de Munsterschen vóór Groningen stonden, wat tot den ondergang van land en kerk scheen te zullen leiden, hebben de Hervormde predikanten van geheel Friesland te Leeuwarden een groote kerkvergadering gehouden, om elkander te sterken en bij de Overheid op verscheidene maatregelen aan te dringen, o.a. prins Hendrik Casimir II feitelijk als stadhouder en kapitein-generaal aan te stellen. Op deze vergadering, gepresideerd door den bekenden Balthazar Bekker, bekleedde Koëller met twee andere predikanten het assessorschap. Den 1en Mei 1691 verzocht hij, daar hij zich niet meer in staat gevoelde, den dienst waar te nemen, aan de classis, om eenige beurten voor hem te vervullen, waarop hem een zestal werden toegezegd. Reeds vóór deze geëindigd waren, is hij overleden, dus in Juni of Juli 1691. Zijn zoon Coenraad was van 1670 tot zijn overlijden in 1708 predikant te Mantgum.

Als stichtelijk schrijver maakte Koëller zich bekend door een werk, dat Engelsma betitelt: Pietas regia pietas orthodoxa, en waarvan hij mededeelt, dat de approbatie om

[p. 91]

gedrukt te worden, den 7en Augustus 1650 gegeven werd. Dit boek is verschenen als: Pietas regia, dat is: de conincklijke godtsaligheyt ontleent uyt het exempel ende gebedt des coninghs Davids (Leeuw. 1651). Op hetzelfde gebied gaf hij Driederhande daaglijksche huisgebeden, in 1671 geapprobeerd en verschenen, terwijl hij ‘den verachters van het predikambt onder de beschaafden te woord stond’ met zijn Vindicatio dignitatis S.S. ministerii (1652). Cuperus vermeldt nog, dat in Januari 1661 en April 1684 approbatie werd gegeven tot druk en herdruk van werkjes, door Koëller vervaardigd, maar de titels worden niet genoemd.

Koëller deed zich ook als dichter kennen door een Grondgedigt over den inhoud van het boek Ripperti Sixti: Troostrijke fonteyne der zaligheid. Dit boek verscheen in 1644. Bovendien maakte hij een Latijnsch vers op de uitgave van S. Brunsveld, De leevendige Christen in een doode werelt, welk werk in 1665 te Leeuwarden het licht zag (zie boven, I, 687).

Litteratuur: V.d. Aa, Biogr. Wdb., i.v. en de daar genoemde litteratuur. - Cuperus, Kerk. leven Friesl., I, 207, 208, 216. - Romein, Pred. Friesl., 151, 168, 629. - Ypey en Dermout, Gesch. N. Herv. k., II, aant., blz. 326. - Knuttel, Acta, V, 540; VI, 184. - Cat. Burgersd. en Nierm., no. 8509.