Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 4

[Elias Joncourt]

JONCOURT (Elias of Elie de), zoon van Pierre (die volgt), is in 1697 geboren en op 10 September van dat jaar gedoopt te Middelburg, waar zijn vader toen predikant bij de Waalsche gemeente was. Deze opgave in het Biogr. Wdb. van Frederiks en V.d. Branden, komt overeen met drie inschrijvingen als student te Leiden (Alb. Stud., 837, 861, 938); de mededeelingen van Haag en V.d. Aa, dat hij te 's-Gravenhage geboren zou zijn, en wel in 1707 of omstreeks 1700 zijn hoogstwaarschijnlijk foutief: slechts ééne opgave in het Leidsche Album (kol. 846) noemt hem Haga-Batavus, maar daar is ook de leeftijd (20 jaar, op 11 Juni 1716) onjuist opgegeven. De vergissing zal wel ontstaan zijn, doordat zijn vader reeds in 1699 van Middelburg naar den Haag gegaan is en vooral als Haagsch predikant zich bijzonder bekend gemaakt heeft. Ook het bericht van zijn overlijden in 1765, in de Boekzaal opgenomen, spreekt van zijn ‘ouderdom van omtrent 69 jaar’, dat waarschijnlijk als ‘in zijn 69e jaar’ moet gelezen worden, zoodat 1697 vrij zeker als zijn geboortejaar en Middelburg als zijn geboorteplaats kan aangemerkt worden.

Op 30 Augustus 1714, 11 Juni 1716 en 16 Februari 1719 staat Elias de Joncourt als student te Leiden ingeschreven, maar het is niet zeker, of hij hier meester in de vrije kunsten en doctor in de wijsbegeerte geworden is. In 1722 aanvaardde hij de Evangeliebediening als tweede predikant bij de Waalsche gemeente te 's-Hertogenbosch, terwijl hij in 1737 een aanstelling als eerste predikant aldaar ontving. Zijn kennis van wis- en natuurkunde was oorzaak, dat de Magistraat hem gaarne op zijn aanbod, den 10en Juli 1730 tot hoogleeraar in die vakken aan de illustre school aanstelde, welk ambt hij op 2 Augustus 1731 aanvaardde met een Oratio in laudem matheseos universae et singularum ejus partium. Toen Lucas van Eybergen (zie boven, II, 793) in 1738 overleed, ontving De Joncourt een rijks-jaarwedde van 250 gulden. Den 20en Mei 1748 nam hij uit zijn beide betrekkingen ontslag en ontving emeritaat, ‘met het volkome genot van zijne jaarlijksche wedde, zo in qualiteit van predikant als in die van professor zijn leven lang gedurende’. Hij predikte op 21 Juli 1748 afscheid en vestigde zich in den Haag, waar hij één der leermeesters van Prins Willem V werd en in September 1765 (niet, zooals veelal wordt opgegeven, in 1770) overleed.

E. de Joncourt heeft zich vooral als vertaler van vele werken bekend gemaakt, hoewel hij ook enkele oorspronkelijke geschriften het licht deed zien, nl. Israëlitarum epinicium in occasum regis regnique Babylonici; accedit canticum Mahaloth (Sylv. Duc. 1750). - Traité sur

[p. 552]

la nature et les principaux usages de la plus simple espèce des nombres trigonaux (la Haye 1762). Dit werk is eerst in het Latijn uitgegeven en door De Joncourt zelf vertaald. - Keurdichten, vermeerderd met de stad Godes, in drie zangen ('s Hage 1762). - Oeuvres diverses, 2 vol. (la Haye 1764; herdr. ald., 1776). Hierin komen oorspronkelijke en vertaalde werken voor. - Hij vertaalde uit het Engelsch: Sherlock, Traité de la Providence (la Haye 1721); Préservatif contre le papisme (la Haye 1721); Sermons sur divers textes importans de l'Écriture sainte, 2 vol. (la Haye 1723). - Lucas, Sermons sur la mort et le jugement (la Haye 1725; Utr. 1734). - Berkeley, Alciphron ou le petit philosophe, 2 vol. (la Haye 1734). - Voyage fait par G. Anson autour du monde (Amst. 1749, 1751; een nieuwe druk herzien door Gua de Malves verscheen te Parijs in 1750). - Spectateur anglais, T. VII et VIII (Amst. 1750, 1754). - Pemberton, Élémens de la philosophie newtonienne (Amst. 1755). - Fordyce, Élémens de philosophie morale (la Haye 1756). - Sauderson, Élémens d'algèbre, augmentés de quelques remarques, 2 vol. (Amst. 1756). - Nouvelle Bibliothèque anglaise, 3 vol. (la Haye 1756, 1757). - Lyttleton, Dialogues des morts (la Haye 1760). In hetzelfde jaar verscheen een vertaling van hetzelfde werk door Des Champs. - Uit het Latijn vertaalde hij: 's Gravesande, Élémens de physique démontrés mathématiquement et confirmés par des expériences, 2 vol. (Leyde 1746), terwijl hij in Nederlandsche dichtmaat overbracht: Pope, Het algemeen gebed en de stervende Christen tot zijne ziel ('s Hage 1760), wiens Oeuvres diverses, 6 vol. (Amst. 1754, 2e en 3e dr. ald. 1763 en 1767) hij ook uitgaf en gedeeltelijk vertaalde. Bovendien werkte hij sinds 1729 mee aan het Journal littéraire de La Haye, dat sinds 1713 verschenen was en in 1733 opnieuw werd ondernomen door 's Gravesande, Marchand e.a. onder den titel: Journal historique de la république des lettres, verleende zijn hulp bij de vertaling uit het Engelsch van l' Histoire universelle (Amst. 1742 en volg. jaren), aan die van Le Livre de Job, uit het Latijn van Schultens (Leyd. 1748) en redigeerde met anderen de Bibliothèque des sciences et des beaux-arts (la Haye 1754 en volg. jaren). Onzeker is, of hij de vertaler is van een werk van 's Gravezande, namelijk: Introduction à la philosophie (Leyd. 1737; 2e dr. 1748; 3e dr. vermeerderd door Allamand, 1756).

Litteratuur: V.d. Aa, Biogr. Wdb., i.v. - Frederiks en V.d. Branden, Biogr. Wdb., 395. - Haag, La France Protestante, VI, 82, 83. - Sepp, Godg. Ond., II, 116. - V.d. Aa, Leven van Willem V, I, 98. - Boekz., 1746b, 233; 1748a, 731; 1765b, 239.