Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 4

[Adriaan Isaac Snouck Hurgronje]

HURGRONJE (SNOUCK) (Adriaan Isaac), genoemd naar zijn oom A.I. Snouck Hurgronje, raad te Vlissingen enz., werd geboren te Middelburg den 9^en Apr. 1780 als jongste zoon uit het huwelijk van Mr. Steven Matthys Sn. H. en Anna Catharina Elias. Hij behoorde tot het bekende geslacht, dat terug te leiden is tot Isaac Hurgronje, die in de tweede helft der 17^e eeuw, in eenvoudigen levenskring geboren, bediende was op het destijds vermaarde handelskantoor van de gebroeders Lampsins te Vlissingen, en wiens vader Jean om des geloofswil uit St. Venaud (N. Frankrijk) in 1644 was uitgeweken. Deze Isaac Hurgronje werd later Burgemeester van Vlissingen en bekleedde ook den voordeeligen post van vendumeester der admiraliteit. Zijn snel toenemende rijkdom was aanleiding dat menig pamflet uit wangunst tegen hem het licht zag.

De hier beschreven Adriaan Isaac Sn. H. was een kleinzoon van Mr. Jacob Hurgronje Isaaczn, Burgemeester van Vlissingen, die in 1734 trouwde met Erkenraad Snouck, uit het Dordrechtsche geslacht van dien naam. Uit dit huwelijk werd de vader van A.I. Sn. H. geboren, die Griffier van de munt en directeur der societeit van Essequebo was.

Den 22^en Juni 1797 werd Adr. Is. Sn. H., tegelijk met zijn ouderen broeder Jacob Sn. H. (later lid van Gedeputeerde Staten van Zeeland en van 1835-1845 lid van de Staten-Generaal) als student te Utrecht ingeschreven. Hij promoveerde ald. den 2^en Nov. 1804 tot Theol. Doctor na verdediging van een proefschrift over de voornaamste O. Tische voorzeggingen omtrent de uitstorting van den Heiligen Geest.

Den 25^en Jan. 1804 praeparatoir geëxamineerd door de Classis Amersfoort en den 4^en Apr. 1804 peremptoir door de Classis Z.-Beveland te Goes werd hij den 29^en d.a.v. bevestigd te 's-Gravenpolder door Ds. A. Buyt, pred. te Nisse (m. 2 Tim. IV:5b; intr. m. Joh. VII:16b). In datzelfde jaar werd hij benoemd tot directeur van het Zeeuwsch Genootschap te Vlissingen. Den 10^en Nov. 1805 preekte hij afscheid te 's-Gravenpolder (m. Fil. IV:19, 20), waarna hij den 24^en intrede deed te Middelburg (m. 2 Cor. V:19b), na bevestigd te zijn door Ds. P.H. van Lis, pred. ald. (m. leerr. ov. Joh. XXI:6, die in druk is uitgegeven). In Dec. 1815 bedankte hij voor een beroep naar 's-Gravenhage. Den 3^en Mei 1829 herdacht hij zijn 25jarigen dienst te Middelburg (m. Gal. VI:14). Wegens lichaamszwakte verkreeg hij met ingang van 1 Juli 1844 emeritaat salvo honore. Den 30^en Juni preekte hij afscheid (m. Hebr. XIII:20, 21). Hij overleed te Middelburg den 25^en Maart 1849.

Hij was een man van grooten invloed in de Middelburgsche gemeente, waar hij door zijn kunde, zijn onbekrompen weldadigheid en zijn christelijken wandel in buitengewone mate de achting en liefde genoot van rijk en arm.

[p. 440]

Den 30^en Nov. 1815 werd hij benoemd tot correspondeerend lid der Provinciale regeering voor de zaken der Hervormde Kerk in Ned.-O. en W.-Indië. Gedurende vele jaren was hij secretaris van het Prov. Kerkbestuur van Zeeland. Hij was Ridder in de Orde van den Ned. Leeuw.

Met zijn tweede echtgenoote bewoonde hij het huis ‘De Halve Maan’ op de Rouaansche kade te Middelburg. Des zomers hield hij verblijf op zijn buitenplaats ‘Veldzigt’ even buiten de stad aan den Vlissingschen weg.

Hij huwde 1^o den 20^en Mei 1806 met Anna Helena Gerardina van Citters, geb. te Suratte in Bengalen (overl. 1830), 2^o met Johanna Adriana Maria Lambrechtsen, geb. te Vlissingen (overl. op ‘Veldzigt’ 1864).

Uit beide huwelijken werden kinderen geboren; een van die was Aarnout Marinus Snouck Hurgronje, geb. 11 Juni 1810, overl. 8 Mei 1864, bevorderd te Utrecht tot Theol. Dr. den 22^en Juni 1837 na verdediging van een Specimen hermeneutico-Theol: De memborum concinnitate in Pauli ad Romanos epistola. Tr. ad. Rh. 1837. 8^o. (Waarh. in Liefde. Jrg. 1838. III, blz. 1369). Hij was pred. resp. te Veere (1837), Middelburg (1844), en was evenals zijn vader bijzonder geëerd in de Zeeuwsche hoofdstad. (Van hem bestaat een portr. op 40jarigen leeftijd. Te halver lijve rechts v. voren, in gewone kleeding. Lith. d. J.P. Berghaus bij Trap te Leiden. Gr. fol. (vgl. v. Someren, Cat. v. Portr. II N^o 2667).

Een jongere zoon was Jacob Julianus Snouck Hurgronje, geb. 28 Sept. 1812, overl. 12 Sept. 1870. Hij promoveerde met den kap te Utrecht tot Theol. Dr. den 7^en Juni 1830, na verdediging van een Specimen hermeneutico-theol. De parallelismo memborum in J. Christi dictis observando. Fr. ad. Rh. 1836. 8^o (Godgel. Bijdr. over 1836, blz. 824-838). Hij was pred. resp. te Gapinge (1837), Colynsplaat (1840), Tholen (1844) en werd den 3^en Mei 1849 ‘wegens trouwelooze verlating’ van zijn ambt door het Prov. Kerkbestuur van Zeeland van zijn bediening ontzet.

Van Dr. Adr. Is. Sn. Hurgronje bestaat een portret hem voorstellende in 1844. Te halver lijve, links en v. voren in gewone kleeding m. ridderorde. Lith. n. Richter door J.P. Berghaus. 1850 gr. fol. (Vgl. v. Someren, Cat. v. Portr. II, N^o 2666). Ook in de Zelandia illustrata (I, blz. 292) komt van hem een portret voor, teekening in kleuren.

Van A.I. Snouck Hurgronje zag het licht:

Diss. inaugur. de praecipuis vaticiniis V.T. quibus effusio Spiritus S. diebus Messiae exspectandi praenuntietur. Traj. ad Rh. 1804. 8^o. (Univ. Bibl. Utr.). - Godsd. Opwekking aan de Nederd. Herv. Gem. te Middelburg, bij het openen der Nieuwe Haven op den 9den Aug. 1817, uitgespr. op Zond. den 16^en d.a.v., des voorm. in de Nieuwe Kerk, (opgedr. aan Z.M. den Koning). Middelb. 1817. 8^o (Boekz. 1818a, 693-695). - Tweetal leerred. Middelb. 1845. 8^o. - Nagelaten Leerredenen. Middelb. 1849. 8^o (uitgeg. na zijn overlijden door zijn zoon Dr. A.M. Sn. Hurgronje).

Litteratuur: Levensbeschrijving door hemzelf opgesteld, en uitgegeven door zijn oudsten achterkleinzoon Iz. C.L.M. Lambrechtsen, Heer van Ritthem, in 20 ex. (niet in den handel); een dezer ex. bevindt zich in het fam. archief. Toespr. aan zijn nagedachtenis gewijd, door den voorzitter van het Zeeuwsch Genootsch. Prof. B. de Jonge uitgespr. in de Jaarvergad. v. dit Genootsch. na zijn verscheiden en opgenomen in de notulen). - Hs. Borger. - Nagtglas, Levensber. blz. 431-435. - Jhr. A.W.J. Snouck Hurgronje, Geneal. der fam. Sn. Hurgronje (niet in den handel)

[p. 441]

blz. 17. - Ned. Adelsboek. Jrg. 1925, blz. 331. - St. v. W. en Vr. 1849. I, 453, 454. - Alb. Stud. Rh.-Traj. k. 188. - Arch. v. K. Gesch., inz. v. Ned. IX (1838), blz. 500.