Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 4

[Jan Hendrik Hooyer]

HOOYER (Jan Hendrik), zoon van Ds. C. Hooyer (zie vorig art.) werd geboren te Zalt-Bommel den 27^en Maart 1844. Den 29^en Sept. 1863 ingeschreven als student te Leiden, en in Nov. 1869 door het Prov. kerkbestuur van Z. Holland toegelaten tot de Ev. bediening in de Ned. Herv. Kerk, werd hij den 26^en Febr. 1871 bevestigd te Schellinkhout door Ds. J.G. Hagen, pred. te Wijdenes (m. Joh. XVI:13m; intr. m. Lc. XVII:21b). In Febr. 1873 nam hij een beroep aan naar de Waalsche gemeente te Dordrecht, waar zijn bevestiging plaats had den 20^en Juli d.a.v. door Ds. A.B. van der Vies, pred. te Breda (m. Mc. X:15) en terstond daarop zijn intrede. Den 29^en Apr. 1877 nam hij ald. afscheid (m. Ef. III:16), en den 3^en Juni d.a.v. volgde zijn bevestiging als Waalsch predikant te Arnhem door Ds. J.G.L. Nolst Trenité, pred. te Utrecht (m. 2 Cor. III:6; intr. m. Mt. XIII:52). Om redenen van gezondheid nam hij den 28^en Maart 1880 afscheid van zijn ambt (m. Hand. I:8a). Daarna bewoog hij zich bepaaldelijk op letterkundig terrein, en was hij ook mederedacteur van De Gids (1881-1891). Hij overleed te Arnhem den 30^en Sept. 1892.

Reeds als student viel hij op door zijn jeugdig uiterlijk, dat in overeenstemming was met zijn vroolijk humeur en zorgeloozen aard. Buitensporigheden waren hem vreemd. Hoezeer aan het studentenleven deelnemend, kon hij zoo in een of ander onderwerp verdiept zijn, dat hij alles om zich heen vergat en zijn vrienden op zich liet wachten. ‘Niets ten halve’ was zijn stelregel. Van zijn ouders had hij den artistieken aanleg geërfd. Als predikant kon hij daaraan echter weinig toegeven. In zijn eerste gemeente gevoelde hij zich niet op zijn plaats; hij beschreef die gemeente in een zijner eerste novellen, Het examen te Harder (in De Gids zie hierna blz. 289). Zijn voormalige gemeentenaren namen hem dit zeer kwalijk, in de meening dat hij bepaalde portretten geteekend had; hierin vergisten zij zich evenwel; hij had slechts toestanden geschetst. Hatelijkheden waren bovendien door hem vermeden. Deze novelle draagt het kenmerk van de luchtige vroolijkheid, die hem eigen was; de humoristische toon maakte later plaats voor een meer droevige en teedere; en tevens was verdwenen wat te voren nog doorwerkte van zijn loopbaan als predikant. Toen hij te Arnhem stond, trok hij er velen naar de Waalsche kerk, al was de eigenlijke ‘troupeau’ gering. Hij gevoelde dat velen hem beter zouden verstaan, wanneer hij in het Hollandsch sprak; daarom stelde hij voor beurtelings in beide talen te preeken; toen hem dit geweigerd werd, vond hij daarin aanleiding zijn ontslag te nemen. Daarna heeft hij nog meermalen gepreekt in de Remonstrantsche gemeente, na Maart 1883 echter niet meer.

Mr. H.P.G. Quack heeft Hooyer genoemd een eigenaardig ‘delicate’ figuur in zijn letterkundigen kring; onder een burgerlijk voorkomen verborg zich een

[p. 289]

kunstenaarstemperament; hij was een fijn artiest. Indrukken onderweg, schakeering van licht en donker liet hij op zich inwerken; vandaar een bekoorlijke ongedwongenheid, die zijn verhalen kenmerkt, waarvan de inhoud intusschen rust op zeer grondige analyse van hoofd en hart. Om zich als Waalsch predikant te bekwamen hield hij zonder zijn jonge gade in het voorjaar van 1873 een tijdlang verblijf in Frankrijk. Te Parijs had hij ook omgang met een talentvol tooneelspeler van het ‘théâtre Français,’ van wien hij leerde de onberispelijke uitspraak en oratorische voordracht, die aan zijn kanselarbeid voor zoovelen bekoring gaf. Een groote liefde voor zijn vaderland bleef hem daarbij eigen zijn leven lang.

Onzelfzuchtig van aard had philanthropische arbeid steeds zijn belangstelling, en op zeer royale wijze stak hij financieel zinkenden meermalen de helpende hand toe. Schoone gaven van hart paarden zich bij hem aan onmiskenbare talenten des geestes.

Hij was gehuwd den 16^en Febr. 1871 te Amsterdam met Adriana van Rossem, (overl. te Dordrecht 19 Mei 1876), 2^o den 17^en Jan. 1878 te Amsterdam met Jeanne Marie Louise Henriëtte Stolte.

Van J.H. Hooyer zag het licht:

Mijnheer Daniël e.a. verhalen. Haarl. 1884. 8^o; 2^e goedk. dr. ald. 1894. 8^o. (Bibl. Lett.) - Schetsen en Verhalen. Haarl. 1889. 8^o. - Laatste Bundel. Haarl. 1893. 8^o.

In De Gids:

Bij het graf v. twee dichters. (Père la Chaise en Roozendaal) 1876. IV, blz. 477 v.v. - Monaco. 1878. II, blz. 209 v.v. - De jongste roman v. Octave Feuillet (Le journal d'une femme). 1880. I, blz. 6 v.v. - Het examen te Harder. 1881. I, blz. 488 v.v. - Rose en Fadette. 1881. IV, blz. 245 v.v. - Een dag te Weenen. 1882. II, blz. 307 v.v. - Onze nationaliteit. 1882. IV, blz. 385 v.v. - Daudet's nieuwste roman (l'Evangeliste), 1883. I, blz. 353 v.v. - Oom en nicht. 1883. II, blz. 369 v.v. - Een wilde vogel. 1884. I, 1 v.v. - Prinses Alice v. Engeland. 1885. II, blz. 197 v.v. - Een nieuwe Duitsche humorist (Julius Stinde). 1885. III, blz. 507 v.v. - De vierschaar over George Elliot. 1885. IV, blz. 12 v.v. - Herinneringen aan Frankrijk. 1886. I, blz. 307 v.v. - Graaf Leo Tolstoï. 1886. III, blz. 1 v.v. - Een zomer in Duitschland. 1886. IV, blz. 191. - Wat grootvader dacht op St. Nicolaasavond. 1887. I, blz. 1 v.v. - Mors et vita. (Léon Tolstoi, La mort) 1887. IV, blz. 297 v.v. Adele, 1888. I, blz. 449 v.v. - Nederland te München. 1888. IV, blz. 125 v.v. - Millioenen-studiën herlezen. Een blik op Douwes Dekker. 1889. I, blz. 1 v.v. - De laatste der Barlets. 1889. II, blz. 201 v.v. - De toekomst v. onzen stam. 1890. I, blz. 378 v.v. - Een Fransch student over den hedendaagschen Franschen roman. 1890. II, blz. 462 v.v. - Miserere. 1891. I, blz. 4 v.v. - Een blijspel v. Graaf Léo Tolstoi (Leo Tolstoi, Die Früchte der Bildung). 1891. II, blz. 523 v.v. - Schweizeriana, 1891. IV, blz. 238 v.v. - Een vrouw fin de siècle. Madame du Deffand. 1891. IV, blz. 38 v.v.

Litteratuur: Frederiks en v.d. Branden, Biogr. Wdb., blz. 371. - J.N. v. Hall, J.H. Hooyer, in: De Gids, 1892, blz. 199-203. - H.P.G. Quack, J.H. Hooyer, 1844-'92, in: Eigen Haard. 1892, blz. 681-683 (m. portr.). - Ger. Keller, Johan Hendr. Hooyer, in: Het Leeskabinet. Maandschr. gewijd aan vaderl. en buitenl. Letterk. ond. red. v. Joh. Gram. 1892, 4^e d., blz. 81-89 (m. portr.). - Alb. Stud. L. Bat., k. 1394. - Meded. v.d. Heer W.M.C. Regt.