Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 4

[Hermanus Hillers]

HILLERS (Hermanus), geboren in 1653 te Aurich in Oost-Friesland, was oorspronkelijk Luthersch en genoot een wetenschappelijke opleiding. In 1672 kwam hij naar de Nederlanden en zette zich als chirurgijn te Schoonhoven neder, waar hij ook in het huwelijk trad. Hier leerde hij den Remonstrantschen predikant Kaspar Brandt kennen, die van 1675 tot 1678 te Schoonhoven werkzaam was, ging tot de Remonstranten over en het was vooral Gerard Brandt Jr., Kaspar's broeder en opvolger, die, als huisgenoot van Hillers, dezen aanmoedigde in zijn voornemen, om zich aan den predikdienst te wijden. Na den dood van zijn vrouw begaf Hillers zich ter studie naar Amsterdam en werd in 1681 tot proponent bij de Broederschap aangenomen. Van de twee op hem uitgebrachte beroepen, te Oude-Wetering en te Tiel, verkoos hij het laatste, onder voorwaarde, dat zijn gemeente omtrent den tijd van de Groote Vergadering drie of vier weken door een ander zou bediend worden, terwijl hij in dien tijd in Holland in vacante gemeenten zou optreden. Te Tiel arbeidde hij van 1682 tot 1685, toen hij een beroep naar Hoorn aannam, dat voor de tweede maal op hem werd uitgebracht. In laatstgenoemd jaar promoveerde hij op den 17^en Juni te Harderwijk tot doctor in de geneeskunde en oefende te Hoorn naast het predikambt de medische practijk uit. Hij overleed aldaar den 23^en October 1695 op 42jarigen (Glasius meldt abusievelijk: 50jarigen) leeftijd; zijn ambtgenoot J. Bremer (zie boven, dl. I, blz. 608) herdacht hem in een uitgegeven lijkrede, getiteld: Lijk-predikatie uyt 2 Reg. XX vrs. 1 op 't einde, over H. Hillers (Hoorn 1695) en roemt

[p. 40]

‘zijne geleerdheid in de kennis der kerkelijke historien en oudtvaders, die hij als doorbladert had’.

Van Hillers' hand is in druk verschenen: Lijk-predikatie uit Hebr. XIII vrs. 7, over den eerwaardigen Michaël Klinkhamer, leeraar in de Remonstrantsche gemeente tot Hoorn, overleden den 16 van Bloeymaandt 1695 (Hoorn 1695). - De gelijkenis van den Rijke man en Lazarus, verhandeld in XVIII Predikaatsien. Nog XXII andere over verscheide stoffe, waar onder eenige de voornaamste uit den Eersten Zendbrief van den Apostel Petrus (Amst. 1698, herdrukt in 1702 en 1720). De uitgever van dit nagelaten werk, Ds. L.D. (waarschijnlijk Labberton Drost, ook uit Schoonhoven afkomstig en Remonstrantsch predikant te Haarlem van 1694 tot 1723) bericht door middel van de Boekzaal (1698a, 82 vv.), dat Hillers op zijn sterfbed aan zijn tweede vrouw had toegestaan, zijn preeken over den Rijken man en Lazarus en eenige weinige over 1 Petrus uit te geven, maar dat zijn weduwe ook andere, niet uitgewerkte ‘schriften van geen zonderlinge waardij’ daaraan had toegevoegd, ‘die voor zooverre, des overledens achting, zijn 's bedunkens, niet genoeg bewaarden.’ Ook is nog een Brief van H. Hillers, eertijds leraar der Remonstranten te Hoorn, aan J. Verrijn, ter wederlegginge van den Kinderdoop, opgenomen achter: Aanmerkingen over den Kinderdoop door Dr. Johan Gale, uit het Engelsch vertaalt door Jakobus van Zanten (Leiden 1740).

Van Hillers bestaat een portret, gegraveerd door F. van Gunst.

Litteratuur: V.d. Aa, Biogr. Wdb., i.v. - Glasius, Godg. Ned., II, 103; III, 665. - Jöcher, Gel. Lex., II, 1607. - Bouman, Gesch. Geld. Hoogesch., I, 396, 370. - Tideman, Biogr. Naaml. Rem. Br., 299, 301, 356, 449. - Nav. VIII, 350. - Cat. Burgersd. en Nierm., 779. - Boekz., 1698a, 55-85; 1740b, 629.