Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 4

[Henricus van Hiltrop]

HILTROP (Henricus van), geboren te Utrecht in 1725, werd aldaar den 3^en Juni 1749 tot proponent bevorderd en den 30^en van die maand te Ingen beroepen. Deze gemeente diende hij van 21 September 1749 tot 22 October 1752, waarna hij naar Zierikzee vertrok, dat hem op 24 Augustus 1752 tot voorganger gekozen had. Hier was hij werkzaam van 12 November 1752 tot 8 April 1759 en deed drie weken later zijn intrede te Leeuwarden, waar hij den 19^en November 1758 beroepen was. Tijdens zijn dienst in deze gemeente, namelijk in 1765, trad hij op den voorgrond in de geruchtmakende zaak van Ds. G.T. de Cock, die als predikant van Harig in genoemd jaar te Leeuwarden een preek hield over de verdraagzaamheid, naar aanleiding van Johannes XV:17 (zie uitvoerig: boven, dl. II, blz. 149-151). Van Hiltrop voegde na afloop De Cock toe, dat hij meer zou gesticht zijn, als hij hem liefderijker had hooren prediken en hield de volgende week een leerrede over denzelfden tekst, ‘die meer naar den smaak van het gros der gemeente was ingerigt’ (Diest Lorgion). Een aanklacht tegen De Cock, kort daarop ingediend, dreigde tot zijn afzetting te leiden, maar Gedeputeerde Staten van Friesland bevalen bij resolutie, de zaak te laten rusten; hierin wordt van Van Hiltrop gezegd, dat hij ‘de aanklager in de classis is geweest en publiek zijn medearbeider heeft zoeken verdacht te maken.’ Een afzonderlijk request, te dier zake door Van Hiltrop tot den Stadhouder gericht, had echter evenmin succes. Waarschijnlijk is Van Hiltrop ook de schrijver van den in 1766 verschenen Briev van een liefhebber der Waarheit en Geregtigheit aan een zijner vrienden. Aangaande de zo veel gerugt verwekt hebbende Predikatie over Joh.

[p. 41]

XV:17, door Ds. G.T. de Cock op den 3 Februari 1765 uitgesproken, en onlangs, hoewel merkelijk veranderd, door den druk gemeen gemaakt, met een zeer liefdelooze en onkristelijke voorreden, die met de preeke vergeleken word. Dit is ‘een in beleedigenden toon gesteld geschriftje, zelfs door medestanders van den schrijver als al te hatelijk afgekeurd’ (de Bie).

Onder deze omstandigheden zal een beroep naar Schiedam, 30 December 1766 op Van Hiltrop uitgebracht, hem niet onaangenaam zijn geweest. Hij predikte den 5^en April 1767 te Leeuwarden afscheid en diende zijn nieuwe gemeente van 26 April d.a.v. tot 21 Mei 1769, om op 18 Juni van dat jaar zijn intrede te doen te Groningen, waar hij op 9 Februari beroepen was. Ook hier bleef hij niet lang; den 23^en Mei 1771 te Dordrecht beroepen, preekte hij op 11 Augustus 1771 te Groningen zijn afscheid en verbond zich den 15^en September d.a.v. aan de Dordtsche gemeente. In April 1795 legde hij, volgens Schotel om politieke redenen, volgens de Boekzaal ‘door aanhoudende ligchaamsongesteldheid en toeneemende verzwakking,’ zijn ambt neder en overleed hoogbejaard den 30^en Maart 1805.

Litteratuur: Schotel, Kerkel. Dordr., II, 526 (hier wordt hij onjuist Van Holtrop genoemd). - De Bie, Hofstede, 126, 131, 132. - Van Veen, Uit de vorige eeuw, 106, 137, 154, 158. - Ypey, Chr. Kerk 18^e e., VII, 66, 67. - Ypey en Dermout, Gesch. N.H.K., III, 512 vv. - Knappert, Gesch. N.H.K., II, 92. - Diest Lorgion, Herv. K. in Friesl., 271, 279, 280. - Brucherus, Gedenkb., 18. - Romein, Pred. Friesl., 35. - Boekz. 1805a, 418.