Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 3

[Jan Hessels]

HESSELS (Jan) werd den 25^en April 1836 geboren te Leggeloo, gem. Dwingeloo. Van zijn twaalfde jaar af na het verlaten der dorpsschool was hij eerst werkzaam op het land, met de gedachte dat hij evenals zijn vader ook verder den landbouw zou uitoefenen. Hij was echter bestemd om voorganger der gemeente te worden. Ging zijn hart aanvankelijk naar heel andere dingen uit, en koesterde hij begeerte de wereld in te gaan en met het geloof en de Kerk zijner ouders te breken, dit werd later geheel anders; het kwam bij hem tot een breken met zijn vroeger leven, en in 1856, het sterfjaar zijner moeder begaf hij zich, ondanks de aanvankelijke tegenkanting van zijn vader, naar de Theol. School te Kampen, waar zijn studielust, gepaard aan een helder oordeel en een sterk geheugen, hem goed van pas kwam. In 1860 slaagde hij er voor het Litterarisch examen; in 1862 werd hij beroepbaar gesteld in de Chr. Geref. Kerk. Van drie beroepingen, daarop door hem ontvangen, nam hij die naar Bolsward aan, waar hij den 21^en Sept. van datzelfde jaar bevestigd werd door Ds. S. Evenhuis, pred. te Scharnegoutum, en intrede deed (m. Joh. IV:35-38). Na twee jaren vertrok hij, mede om gezondheidsredenen naar Bedum, waar hij den 11^en Sept. 1864 werd ingeleid door Ds. P. Dijksterhuis, pred. te Groningen. Gedurende zijn zeventienjarig verblijf aldaar kwam er behalve een nieuwe Christelijke school een nieuw kerkgebouw met pastorie tot stand; den 26^en Nov. 1878 wijdde hij de kerk in (m. 2 Kron. XXX:8b). Van Bedum, waar hij veel vrucht op zijn arbeid zag, scheidde hij niet gemakkelijk; voor beroepingen naar Franeker (Maart 1872), Uithuizermeeden (April 1873), Assen (Nov. 1878) bedankte hij; eene van uit Zwolle volgde hij echter op; hij werd aldaar den 27^en Nov. 1881 bevestigd door zijn zwager Ds. R. Mulder, pred. te Haarlem (m. Hand. VIII:35a) en hield er intrede (m. Ef. VI:19; afsch. te Bedum 20 Nov. m. Num. XXVII:15-17). Hij bleef te Zwolle werkzaam ook na de samensmelting der Geref. Kerken A en B in 1892; den 21^en Sept. 1902 herdacht hij zijn veertigjarige bediening (m. 1 Tim. I:12). Hessels was begiftigd

[p. 786]

met een sterk gestel. Toen echter op zeventigjarigen leeftijd de arbeid hem te zwaar werd, ontsloeg de kerkeraad hem op zijn verzoek voor de helft van zijn dienst, terwijl een derde predikantsplaats gesticht werd. Den 8^en Sept. 1907 preekte hij voor het laatst; bronchitis en hartzwakte sloopten daarop zijn lichaam, en den 24^en Oct. d.a.v. overleed hij, zittende in zijn stoel. Den 28^en had zijn teraardebestelling plaats op de begraafplaats ‘Bergklooster’ bij Zwolle.

Hessels was iemand van invloed in de Gereformeerde Kerken. Zijn woord besliste meestal. Gewoonlijk was hij afgevaardigde van de Classis Zwolle naar de Particuliere Synode, en van 1872 af werd hij eerst door de Prov. Synode van Groningen en daarna door die van Overijsel bijna onafgebroken naar de Generale Synode afgevaardigd. Jarenlang was hij lid van de Synodale Commissie der toenmaals Chr. Geref. Kerk, en meermalen lid van het Moderamen der Synode, gelijk hij ook op de het laatst vóór zijn dood gehouden Synode van Utrecht assessor was. In het Curatorium van de Theol. School te Kampen, tot wier eerste en beste leerlingen hij behoorde, had hij tal van jaren zitting; nog in zijn sterfjaar leidde hij de Juli-vergadering als voorzitter. Hij was geëerd en bemind bij zijne mede-curatoren, bij hoogleeraren en ook bij de studenten, in wier leven hij zich goed wist te verplaatsen. Sinds 1902 maakte hij ook deel uit van de Commissie van Toezicht op het aan de Theol. School verbonden Gymnasium. Bijzonder legde hij den nadruk op de kennis der Oude Talen en met vaardigheid examineerde hij in Bijbelsche Geschiedenis en Geloofsleer.

Den 31^en Oct. 1903 erkende de Regeering zijne verdiensten door hem te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Hessels was gehuwd eerst met Aaltje Hessels (overl. 1889); later (in 1892) hertrouwde hij met Pietje Rypma, eerder wed. van Dr. C. Vermeulen, die, zelve ernstig ziek, hem overleefde. Vier kinderen werden hem te Bedum door den dood ontnomen; ruim vijf jaren vóór zijn overlijden moest hij zijn zoon Johannes, leeraar aan bovengen. Gymnasium, ten grave brengen. Van de zeven kinderen (uit zijn eerste huwelijk) liet hij bij zijn ontslapen slechts één dochter achter, gehuwd met Ds. A.M. Donner, pred. te Amersfoort.

Aan de levensschets van diens hand (zie onder ‘Litterat.’) is een portret van Hessels toegevoegd.

Van J. Hessels zag het licht:

De onsterfelijkheid der Ziel. Eene lezing geh. te Groningen en Appingedam. Delfzijl. 1880. - De roem v.d. Evangeliedienaar. Gedachtenisrede geh. bij gelegenh. v. zijne veertigjarige Ev. bediening op 21 Sept. 1902. Zwolle. 1902, gr. 8^o. m. portr.

Met T. Bos en H. Dijkstra vormde hij de red. van den 20^en tot 25^en jaargang van De Vrije Kerk. Geref. Stemmen voor Kerk, Godgeleerdheid en Zending. Leiden. 1894-1899. post 8^o.

Met J.H. Feringa en H. de Cock gaf hij uit: Kerkenordening der Geref. Kerken in Nederl.; benevens de daaraan verbonden besluiten der Gener. Synode v. Dordrecht, in den jare 1893. Kampen. 1894. kl. 8^o. Nieuwe uitg., vermeerd. m.d. besluiten der Synode te Middelburg in 1896.

Litteratuur: In Memoriam. Ds. J. Hessels. Levensschets en Grafredenen. M. portr.). Zwolle. 1907. - A.M. Donner, Ds. J. Hessels, dezelfde Levensschets als hiervoor in: Handboek t. dienste v.d. Geref. Kerken in Nederl., voor het jaar 1908.

[p. 787]

20^e Jrg., blz. 307-312 (m. portr.) - Onze Courant. Orgaan voor Overijssel en Drenthe. Uitgeg. d. de Anti-revol. Persvereenig. Overijssel en Drenthe. 4^de Jrg. 12 Nov. 1907. N^o 464, art. in memoriam door Ds. R. Mulder. - Hs. Borger. - Brinkman's Cat. 1850-1882, blz. 518; id. 1891-1900, blz. 368; id. 1901-1910, blz. 30. - Cat. v.d. Bibl. der Theol. School v.d. Geref. Kerken in Nederl., blz. 306.