Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 3

[Samuel van Hardeveld]

HARDEVELD (HARDEVELDT) (Samuel van), zoon van den vorige, werd geboren te Wijk bij Heusden in 1728. Proponent geworden bij de classis Gorinchem, werd hij den 8^en Dec. 1750 peremtoir geëxamineerd voor de classis Leiden en Neder-Rhijnland en den 27^en d.a.v. bevestigd te Valkenburg (Z.-H.) door zijn vader (m. 1 Tim. III:1; intr. m. 2 Cor. II:16^slot). Hij bleef daar werkzaam totdat hem wegens voortdurende lichaamszwakte en borstziekte emeritaat werd verleend; den 25^en Mei 1788 preekte hij afscheid (m. Ef. VI:23, 24). Hij vestigde zich daarop te Leiden, waar hij 22 Jan. 1790 overleed. Zijn stoffelijk overschot werd 26 Jan. bijgezet in de kerk te Valkenburg.

Van zijn studiezin getuigde ook dat hij nog den 2^en Mei 1788 op bijna zestigjarigen leeftijd zich liet inschrijven in het Album Stud. te Leiden.

Den 26^en Jan. 1759 hield hij een lijkrede over Amos VIII:9, naar aanleiding van het overlijden van de Gouvernante Anna. Aan deze rede voegde hij een gedichtje toe, dat afgedrukt is in Boekz. Jrg. 1759a, blz. 381.

Portretten zijn van hem niet bekend.

Van hem zag het licht:

Voorbereiding tot de aanstaande Kerkhervorming; of Christus' gereedheid om den Dorschvloer Zyner Kerke te doorzuyveren, en elk naar zynen staat te behandelen en te vergelden ter heilzaame, en tans zoo zeer noodige ontdekkinge en waarschuwinge van zorgeloze Belyderen en naby-Christenen; en tot opwekking, en bemoediging der waare Godzaligen, voorgestelt in eene Verhandeling over Matth. III:12. Leyden. 1757. 4^o. - De betrekkelyke Staatsverandering van elk der Uitverkoorenen, voor zynen Persoon, in haaren rechten aart en grootheid beschouwd, of eene Verhandeling over een gewigtig stuk der Herv. rechtzinnige Godsdienst leere, tot welks klaar en onderscheiden begrip wel eene meerdere Overweeging vereischt wordt, dan men veeltyds denkt: namelyk, hoe het te verstaan zy, dat Gods toorn en de vloek der Wet, op de Uitverkoorenen, voor welke de Heiland voldaan heeft, ook nog blyft rusten, tot het tydstip hunner dadelyke personeele Rechtvaardiging; met byzondere aanmerkingen over deeze weldaad daar uit voortvloeiende; en wat elk hier omtrent tot Zaligheid moet nodig achten te ondervinden. Leiden. 1767. gr. 8^o. - Harmonie van 't saamen vastgehoudene, maar te veel gescheidene Waarheden; waar in uitvoerig wordt beweezen, dat de uitverkoorenen, tot het tydstip, dat de rechtvaerdiging omtrent hen, by wyze van eene overgaande daad geschiede, voor hunnen persoon noch in zeker opzigt, onder de strafschuld, Gods toorn en den vloek der wet zyn: gelyk dan ook getoond wordt, op welke eenewyze dit niet en al te begrypen zy, en wat in die rechtvaerdiging dan plaats hebbe; en daar by, dat zulks met andere Godlyke Waarheden, ook dit stuk betreffende, zeer wel overeenkomt:

[p. 514]

zynde een Byvoegzel of vervolg der verhandeling genaamd de Betrekkelyke Staatsverandering der Uitverkoorenen, noch eene en andere zaak behandelende, met eene wat uitgebreide voorreede. Leiden. 1769. 8^o. - Vraagen, ten aanzien der nieuwe gedachten over de Middelen ter verkryging van den Geestelyken Smaak, aan de Heeren, door welke dezelve in Geschrifte zijn voorgedraagen, of ook verder omhelst worden, gedaan, met vriendelyk verzoek van een duidelyk antwoord, ter nadere ontwikkeling van hun eigentlyk gevoelen, in: Boekz. Jrg. 1775a. blz. 457-459 (vgl. ook Boekz. id., blz. 601, 602; jrg. 1777a, blz. 72.). - Vraagen, welke de ondergeschreeven de vryheid neemt, den Wel-Eerw. Heer D. Kleman, en zyne Medestanderen, voor te stellen, als welker duidelyke beantwoording een korte weg zoude kunnen zyn, om het niet alzins wel begreepen worden, daar men van klaagt, ten opzicht der voornaamste zaaken, een einde te doen neemen, en nader te doen zien, wat men van hun aankleeven aan de Leer der waare Hervormde Kerke, waar mede zy betuigen het eens te zijn, te oordeelen hebbe in: Boekz. Jrg. 1776a, blz. 426-429). - Beantwoording van zes Vragen, welke volgens de beginselen en denkwyze v.d. Wel-Eerw. Zg. Heere J.E. Voet is ontworpen, uit liefde tot Waarheid en Christelyke vreede kortelyk overwoogen, met eenige bedenkingen aangaande sommige begrippen v. welgemelden Heer en met aanmerkingen omtrent zulke Wysgeerige stellingen, waar op 't wel het meest ter afdoening der zaaken, wat het Philosophische betreft, zal aankomen. Leiden. 1777 8^o. - Byzondere uitlegging van alle de Bewoordingen in 't gebed des Heeren; met aanwyzing hoe elke uitdrukking behalven dat ze alle de Geloovigen des N. Testaments in 't gemeen betreft, ook daarby in zich bevat hier opgegeeven Byzonderheden, meest de Discipelen en Apostelen van Christus aangaande; en hoe men deeze, teffens met den gemeenen zin, die ook in den Heidelb. Catechismus gemeld, en elders breeder behandeld wordt, in eene voegzame orde kan voordragen. Zynde een Ontwerp eener veelzins nieuwe Verklaaringswyze van het volmaakst Gebed in 't gemelde opzicht; ter nadere beantwoording aan 't hoogstwys bedoelde des grooten Leermeesters ingericht. Hier achter is een kort Byvoegsel aangaande de Nederduitsche Taal. Leiden. 1780. gr. 8^o. (vgl. Boekz. Jrg. 1781^a, blz. 61; b., blz. 155-161).

Dat S. v. Hardeveld ook gedichten maakte blijkt behalve uit zijn dichtstukje bij de lijkrede over Amos VIII:9 uit zijn:

Klinkdicht op het hoge Huwelyk v. Zyne Doorlucht. Hoogheid Willem den V Prince v. Oranje en Nassau, Erfstadhouder, Capitein en Admiraal Generaal der Vereen. Nederlanden enz. enz. enz. en Haare Koningklyke Hoogheid, Frederica Sophia Wilhelmina, Princes v. Pruisen enz. enz. enz. Leiden. 1767. in plano.

Litteratuur: V.d, Aa, Biogr. Wab., VI, blz. 55. - Alb. Stud. L.B., kol. 1160. - Boekz., Jrg. 1758a, blz. 619-633; jrg. 1777b, blz. 280-289; jrg. 1781b, blz. 155-161. - Brans, Pred. Z. Holl., blz. 64.