Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 3

[Pieter Grijspeer]

GRIJSPEER of GRIJSPEERT (Pieter) stamde uit een Zuid-Nederlandsch geslacht en was tusschen 1625 en 1655 leeraar bij de Vereenigde Vlaamsche en Hoogduitsche Doopsgezinden te Haarlem. Reeds op jongen leeftijd werd hij tot dien dienst door de gemeente gekozen, terwijl hij toen tot zijn kenspreuk aannam, die onder verschillende zijner geschriften voorkomt: ‘Ik ben jonck.’ Grijspeer was één der onderteekenaars van de zoogenaamde ‘Belijdenis van Outerman’, die den 8^en October 1626 door de vertegenwoordigers van negen gemeenten bij Gedeputeerden van het Hof van Holland werd ingeleverd. Ook was hij met zijn ambtgenoot Jan Doom tegenwoordig bij de vredehandeling te Dordrecht op 21 April 1632 en onderteekende mede de daar opgestelde belijdenis. Ook op de kerkelijke bijeenkomst van Doopsgezinden uit Holland, Zeeland, Utrecht, Vlaanderen en Overijsel, in Juni 1649 te Haarlem gehouden met het doel, een nadere vereeniging van gemeenten in deze gewesten en van andere daarbuiten te bewerken, was Grijspeer als oudste leeraar van Haarlem aanwezig.

[p. 389]

Hij moet uitgemunt hebben door een vredelievenden en verdraagzamen geest, die zich ook openbaart in zijn werkje, getiteld: Een Christelyck hand-boekje gemaakt onder verbeteringe, hoe men bequaamelyke als elk zijn geloove beleeft, en zijne regeeringe waerneemt, Goddelijk de gemeente kan regeeren. Door een liefhebber van de Apostolische kerk en algemeyne Christelicke vrede (z.p., 1654). Maatschoen heeft het geheel overgenomen in Schijn-Maatschoen, Gesch. der Menn., dl. III, blz. 188-232. Ook verscheen van zijn hand: Sommige leerachtighe geestelijcke liedekens, gemaeckt uyt den ouden ende nieuwen Testamente; met oock eenighe Psalmen Davids, uyt verscheyden boecken bijeen vergadert om inde vergaderinge der geloovigen tot des Heeren prijs ende stichtinge onder malkanderen gesongen te worden. Vermeerdert met eenighe nieuwe liedekens door P.G. (Hoorn 1629). Eenige dezer liederen zijn van Pieter Jansz. Twisck en van enkele anderen. Als aanhangsel is hieraan echter toegevoegd: 's Herten vreucht, inhoudende eenige nieuwe Liedekens uyt den Ouden ende Nieuwen Testamente bij een vergadert tot vermaeckinghe des gheests door P.G. (Hoorn 1629). Dit bundeltje bestaat uit twaalf liederen, waarvan elf door Grijspeer zijn vervaardigd en één door een onbekende. Vier dezer liederen komen ook voor in François de Knuyt's Onder Verbeteringe, een corte bekentenisse onzes geloofs (3^e dr. Haarl. 1635). Achter dit bundeltje zijn nog zes liederen gevoegd van de martelares Elizabeth, Menno Simonsz., Dirk Philipsz., Joost Ewoutsz., Jacques van Renighem en een onbekende. Deze zes liederen ontbreken in een tweeden druk van 's Herten Vreucht, die in 1638 te Haarlem verscheen.

Gryspeer's afbeelding, door S. Fokke naar C. v.d. Pas gegraveerd, komt voor in Schijn-Maatschoen, Gesch. der Menn., dl. III. Naar hetzelfde portret heeft ook J.C. Philips een afbeelding vervaardigd.

Litteratuur: V.d. Aa, Biogr. Wdb., i.v. - Glasius, Godg. Ned., dl. I, blz. 589. - Frederiks en V.d. Branden, Biogr. Wdb., blz. 298. - Kühler, Socian., blz. 103. - Blaupot ten Cate, Holland, dl. I, blz. 62. - Schijn-Maatschoen, Gesch. der Menn., dl. III, blz. 183-236. - Cat. Doopsgez. Bibl., dl. II, blz. 312.- Muller, Cat. v. Portr., n^is 2062-2064. - Cat. Burgersd. en Niermans, blz. 776.