Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 2

[Henricus Dibbets]

Dibbets (Henricus) was de tweede der vier nagelaten zoons van Johannes Dibbets, in 1626 als predikant te Dordrecht overleden, en broeder van Franciscus Dibbets, die achtereenvolgens predikant was te St. Anthoniepolder (als opvolger van den hier beschrevene, daarna bij de Schotsch-Presbyteriaansche Gemeente te Dordrecht (1635), vervolgens (1637) te Arnhem, waar hij in 1672 overleed). Geboren te Dordrecht werd Henricus Dibbets op 22-jarigen leeftijd ingeschreven als student te Leiden den 30sten September 1623. In 1627 proponent geworden bij de Classis van Dordrecht werd hij in datzelfde jaar beroepen te St. Anthonypolder en deed aldaar intrede na bevestiging door Ds. W. Bastingius, predikant te Maasdam.

Den 5den Nov. 1630 beroepen te Brielle deed hij aldaar den 15den Dec. d.a.v. intrede. Den 19den April 1633 verschenen afgevaardigden uit Dordrecht, waar hij vijf dagen te voren beroepen was, te Brielle, verzoekende zijn ontslag. Dit werd door den kerkeraad toegestaan, onder voorwaarde dat hij nog drie maanden te Brielle zou blijven. De vereischte attestatie werd geteekend den 15den Juni 1633, maar Dibbets was toen al naar Dordrecht vertrokken. Hij trad er den 20sten Juli in dienst en was er bijna veertig jaren werkzaam. Hij overleed den 22sten Febr. 1673.

Hij stond bekend als iemand van groote geleerdheid, zeer bedreven in de Oostersche talen.

In 1641 kwam zijn naam voor op een drietal, voorgedragen door Curatoren der Leidsche Academie aan de Staten van Holland en West-Friesland voor de benoeming van een opvolger van Festus Hommius als Regent van het Staten-College te Leiden.

In 1648 behoorde hij tot het getal predikanten, aangesteld door de Staten-Generaal om ‘de Meyery van 's Hertogenbosch te reformeren’ en van veertien bekwame leeraren te voorzien.

In Juli 1649 was hij praeses van de Z.-Hollandsche Synode te Leiden.

In Januari 1649 werd hij beroepen te Amsterdam, doch hij zag zich genoopt daaraan geen gevolg te geven, omdat men hem te Dordrecht niet wilde ontslaan.

In Juli 1650 bedankte hij eveneens voor een beroeping naar Leiden.

In 1662 werd hij benoemd tot Curator der Latijnsche School en tot Bibliothecaris en lid der commissie voor de Stadsbibliotheek. Zijn ijver voor het Huis van Oranje bleek op zeer in het oog loopende wijze den 29sten Juni 1672, toen Willem III op aanhouden der burgerij, door de daartoe gedwongen regeering aangezocht, er zich na aanvankelijke weigering toe vinden liet, uit het leger naar Dordrecht te komen. Bij die gelegenheid wist Dibbets zekeren wijnkooper en door middel van dezen nog tien of elf anderen te bewegen ‘om by eede te belooven, dat zij den Prins niet ter Stad uit zouden laaten gaan voor zij verzekerd waren dat hij voldoening ontvangen had van de Wethouderschap; dezelfde menschen hielden ook aan de Nieuwebrug de koets tegen, waarin de Prins gezeten was naast Burgemeester Hallingk. Dezen laatsten vraagden ze met den geladen snaphaan op zijn

[p. 473]

borst gericht ‘of men den Prins voldoening gegeven hadt’, waarop deze laatste antwoordde: ‘Mannen, het zal wel gaan’ en verzocht dat men hem tot aan de herberg de Paauw, waar hij gegeten had, wilde laten voortgaan. Nadat de Prins en de Heeren van de Overheid daar binnen waren, zwoeren dezelfde lieden met nog twintig anderen, door Dibbets en diens ambtgenoot Vrechemius daartoe aangezet, een nieuwen eed, dat zij geen der Wethouders heelhuids uit de herberg zouden laten gaan, tenzij zij voor 's Prinsen verheffing hadden gestemd en geteekend. De Wethouders besloten onder deze bedreigingen het Eeuwig Edict te vernietigen en den Prins tot Stadhouder van Holland te verheffen. In tegenwoordigheid van Dibbets en andere predikanten werd de acte daarvan aan den Prins overhandigd. Dibbets overleed den 22sten Februari 1673. Hij was gehuwd met Johanna de Berganje, die twaalf dagen vóór hem stierf, nalatende vier zoons, die alle predikant zijn geworden.

De oudste, Johannes, kwam, na predikant te zijn geweest van Westmaas (1651) 's-Gravendeel (1653), Tholen (1663), Brielle (1671), als opvolger van zijn vader te Dordrecht (1673) ondanks sterke tegenkanting uit kerkeraad en gemeente. Hij overleed aldaar, na drie jaren te voren emeritus te zijn geworden, den 20sten Maart 1709. Lichamelijk gebrekkig (hij liep met behulp van krukken) werd hij geroemd om zijn buitengewone taalkennis en veelzijdige geleerdheid (zie over hem: Schotel, Kerk. Dordr. I, blz. 389, 507-513).

Ook van diens zes kinderen werden twee zoons predikant; de een, Henricus, stond het laatst ruim 43 jaren te Leiden en overleed in 1740 drie jaren na ingang van zijn emeritaat; de jongste Albertus Johannes, stierf in 1696 als predikant van Brandwijk en Gybelandt op 23-jarigen leeftijd te Dordrecht.

Van den boven besproken predikant van Dordrecht, Henr. Dibbets, bestaat een portret (zie Fr. Muller, Beschr. Catal. v. 7000 Portr. v. Nederl. No. 1304)..

Geschriften van zijn hand zijn niet bekend.

Litteratuur: v.d. Aa, a.w.i.v. - Kok, Vad. Woordenb., Dl. XI, i.v. - Album Stud. Acad. Lugd.-Bat. kol. 171. - Schotel, Kerk. Dordr. I, blz. 255, 387-389. - Boekzaal. Jrg. 1740a, blz. 445, 446. - Soermans, Kerk. Reg... v. Z.-Holl., blz. 4, 13, 110. - Dez., Synod. Reg., blz. 12, 232. - Knuttel, Acta der Part. Syn. v. Z.-Holl. I, II, III (reg.) - J. Wagenaar, Vaderl. Historie. Dl. XIV, Bk. LIII, blz. 73-75. - Ypey en Dermout, Gesch. der Ned. Herv. Kerk. II, blz. 143; Aant. blz. 63 (168). - M. Balen Jzn., Beschryv. der Stad Dordr. I, blz. 664, 668, 676. - H. Croese, Kerk. Reg. der Pred... te Amsterdam tot 1759, blz. 68. - v. Alphen, N.K. Handb. Jrg. 1907, Bijl. Q, blz. 102, 107, 112. - E.J.W. Posthumus Meyjes, Jacobus Revius, zijn leven en werken, blz. 89. - De Wapenheraut. Jrg. 1900, blz. 180. - H. de Jager, De Predikanten der Ned. Herv. Gem. te Brielle in ‘Alg. Ned. Familieblad’. Jrg. 1902, kol. 151.